Η συνέπεια ήταν άμεση και θανατηφόρα. Ένα τοξικό κοκτέιλ ξεχύθηκε από τις βρύσες 20.000 σπιτιών, ενώ μία από τις χειρότερες μαζικές δηλητηριάσεις στη Βρετανία εξελισσόταν σε πραγματικό χρόνο.
Οι κάτοικοι του Camelford, στη βόρεια Κορνουάλη, ανέφεραν ότι από τις βρύσες τους έτρεχε ένα αηδιαστικό μαύρο νερό που κολλούσε στο δέρμα, με έναν άνδρα να περιγράφει ότι τα μαλλιά του έμειναν κολλημένα σαν κόλλα μετά από μπάνιο.
Αυτό ήταν μόνο η αρχή. Χιλιάδες κάτοικοι κατανάλωναν και χρησιμοποιούσαν μολυσμένο νερό μετά την εισροή 20 τόνων θειικού αργιλίου σε λάθος δεξαμενή σε κοντινό σταθμό επεξεργασίας. Πολλοί κάλεσαν απεγνωσμένα τον Οργανισμό Νερού Νοτιοδυτικής Αγγλίας (SWWA), αναφέροντας εμετούς, εξανθήματα, έλκη στη στοματική κοιλότητα, εγκαύματα στο δέρμα, διάρροια και πόνους στις αρθρώσεις, αλλά οι ανησυχίες τους αγνοήθηκαν επανειλημμένα.
Το ατύχημα ξεκίνησε από ένα λάθος του οδηγού παράδοσης, Τζον Στίβενς, στις 6 Ιουλίου 1988. Από τότε, ακολούθησε μια σχεδόν 30 ετών αναζήτηση απαντήσεων και ευθυνών, μέσα από θάνατο, ασθένειες και κατηγορίες για τεράστιο μυστικό συγκάλυψης.
Η εταιρεία νερού κατηγορήθηκε ότι «έβαλε σε ρίσκο 20.000 ζωές» αφού δεν ενημέρωσε το κοινό για τη δηλητηρίαση για 16 ημέρες, σύμφωνα με την Daily Mail.
Η πιο γνωστή υπόθεση αφορούσε την Καρόλ Κρος, κάτοικο του Camelford όταν το θειικό αργίλιο χύθηκε στη λάθος δεξαμενή στον σταθμό Lowermoor, απελευθερώνοντας τη χημική ουσία στο δίκτυο ύδρευσης της πόλης. Όταν η Κρος πέθανε το 2004 σε ηλικία 59 ετών από σπάνια μορφή άνοιας, βρέθηκαν πολύ υψηλά επίπεδα αργιλίου στον εγκέφαλό της. Ο ιατροδικαστής κατέληξε ότι είχε εκτεθεί σε «υπερβολική ποσότητα» της χημικής ουσίας και ότι υπήρχε «μεγάλη πραγματική πιθανότητα» να συνέβαλε στον θάνατό της, ενώ υπήρχε «μόνο μικρή πιθανότητα» να τον προκάλεσε.
Σχεδόν 37 χρόνια μετά, το σκάνδαλο του Camelford εξακολουθεί να απασχολεί και αποτελεί το επίκεντρο του ντοκιμαντέρ του BBC2 «Poison Water», που θα προβληθεί την Τετάρτη στις 21:00. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει συνεντεύξεις από κατοίκους του Camelford των οποίων η ζωή άλλαξε για πάντα.
Ο σύζυγος της αείμνηστης Καρόλ Κρος, Νταγκ Κρος, κορυφαίος επιστήμονας περιβάλλοντος, έχει πολεμήσει επί μακρόν για δικαιοσύνη. Όπως δηλώνει: «Θέλω να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης όσοι είναι υπεύθυνοι, αλλά όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να μιλήσουν, φιμώνονται». Ο ίδιος έχει εκφράσει την οργή του για το γεγονός ότι η SWWA χρειάστηκε δύο εβδομάδες για να επιβεβαιώσει το σοβαρό περιστατικό μόλυνσης.
Το χρονικό της δηλητηρίασης
Το περιστατικό ξεκίνησε όταν ο οδηγός Τζον Στίβενς ανέλαβε την τελευταία στιγμή την παράδοση του θειικού αργιλίου στον σταθμό Lowermoor, που εξυπηρετούσε περίπου 7.000 σπίτια και επιχειρήσεις στο Camelford. Μπερδεμένος από τον αριθμό των δεξαμενών, αδειάζοντας το θειικό αργίλιο στη λάθος δεξαμενή, προκάλεσε τη μόλυνση του δικτύου ύδρευσης.
Σύντομα, δεκάδες κάτοικοι κάλεσαν την SWWA αναφέροντας βρώμικο νερό, αίσθηση καψίματος κατά την κατανάλωση και νερό που κολλούσε στο δέρμα. Η Σούζαν Τζόουνς, υπεύθυνη στο κέντρο επικοινωνιών της SWWA, περιέγραψε στο δικαστήριο τη σοβαρότητα της κατάστασης, σημειώνοντας ότι το νερό έκανε τα μαλλιά να κολλάνε σαν σούπερ κόλλα, το γάλα να πήζει και να εμφανίζεται μαύρο.
Παρά τις ανησυχίες, ο Τζον Λιούις, διευθυντής της SWWA, εμφανίστηκε στην τηλεόραση και δήλωσε ότι το νερό ήταν ασφαλές για κατανάλωση. Ωστόσο, οι συνέπειες συνεχίστηκαν. Ο Ρίτσαρντ Γκίμπονς, που υπέφερε από τα αποτελέσματα του μολυσμένου νερού, βρέθηκε με τετραπλάσιο επίπεδο αργιλίου στον εγκέφαλό του κατά τον θάνατό του στα 60 χρόνια του, ενώ η Καρόλ Γκίμπονς, κόρη του, περιγράφει την αγωνία του πατέρα της και την προσπάθειά του να βρει απαντήσεις.
Το περιστατικό συνέβη παράλληλα με την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της βρετανικής βιομηχανίας νερού από την κυβέρνηση Θάτσερ, προκαλώντας κατηγορίες για σκόπιμα καλυμμένο μυστικό. Εσωτερικό έγγραφο αποκάλυψε φόβους της SWWA ότι έρευνα της αστυνομίας θα μπορούσε να επηρεάσει την τιμή των μετοχών τους.
Παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για παρακολούθηση των κατοίκων, δεν πραγματοποιήθηκε καμία μελέτη. Η έκθεση της επιτροπής υπό την Dame Barbara Clayton κατέληξε ότι το περιστατικό δεν παρουσίαζε κίνδυνο για την υγεία, κάτι με το οποίο οι κάτοικοι διαφωνούν. Ενδεικτικά, οι έρευνες σε ζώα αποκάλυψαν «αστρονομικά» επίπεδα αργιλίου, ενώ τεκμηριώθηκε η συσσώρευσή του στον εγκέφαλο, αν και η έκθεση του κράτους το αμφισβητούσε.
Το 1991, η SWWA τιμωρήθηκε με πρόστιμο 10.000 λιρών και έξοδα 25.000 λιρών, ενώ τρία χρόνια αργότερα, 148 θύματα έλαβαν αποζημιώσεις περίπου 400.000 λιρών. Παρά τις δικαστικές μάχες, οι μισθοί των στελεχών της εταιρείας αυξήθηκαν μετά τις ιδιωτικοποιήσεις.
Κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της Καρόλ Κρος, ο ιατροδικαστής Μάικλ Ρόουζ χαρακτήρισε το λάθος του οδηγού ως «ατύχημα που ήταν έτοιμο να συμβεί», επικρίνοντας την καθυστέρηση 16 ημερών της εταιρείας να ενημερώσει το κοινό ως «απαράδεκτη». Όπως συνοψίστηκε: «Οι 20 τόνοι θειικού αργιλίου μπήκαν στη δεξαμενή επαφής και απελευθερώθηκαν αμέσως στο νερό που κατέληξε στην πόλη του Camelford».
