Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ υπέγραψε συμφωνία αξίας 8 δισ. λιρών (10,74 δισ. δολάρια) με την Τουρκία για την πώληση 20 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, όπως δήλωσε τη Δευτέρα ο εκπρόσωπός του.
Πρόκειται για μια παραγγελία την οποία ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ παρουσίασε ως μήνυμα προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για τη μακροπρόθεσμη ενότητα του NATO.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε από τον Στάρμερ και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα τη Δευτέρα αποτελεί την πρώτη νέα παραγγελία για τα Typhoon της BAE Systems από το 2017. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συμφωνία μαχητικών αεροσκαφών του Ηνωμένου Βασιλείου εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες και για την πρώτη αγορά μαχητικών αεροσκαφών που κάνει η Τουρκία από χώρα εκτός ΗΠΑ.
«Αυτό είναι ένα πραγματικά σημαντικό σήμα της δύναμης της Ευρώπης και του NATO», δήλωσε ο Στάρμερ στο Bloomberg σε συνέντευξη καθ’ οδόν προς την τουρκική πρωτεύουσα. «Η Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας για το νοτιοανατολικό μέτωπο του NATO και, επομένως, για τον Πούτιν στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι το NATO είναι πιο δυνατό από ποτέ».
Για την Τουρκία, η συμφωνία αποτελεί τρόπο ενίσχυσης της αεροπορικής της ισχύος και μείωσης της εξάρτησής της από τις ΗΠΑ, μετά την εξαίρεσή της από το πρόγραμμα μαχητικών F-35 στο οποίο είχε βασιστεί στο παρελθόν.
Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είχαν τεταθεί τα τελευταία χρόνια μετά την αγορά ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος από την Τουρκία, που οδήγησε σε κυρώσεις από το Κογκρέσο των ΗΠΑ.
Η συμφωνία αποτελεί την πιο πρόσφατη σύμβαση που υπέγραψε η κυβέρνηση Στάρμερ, ενισχύοντας τις βρετανικές εξαγωγές αμυντικού υλικού καθώς αναζητεί τρόπους για την αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης. Τον Αύγουστο, το Ηνωμένο Βασίλειο εξασφάλισε συμφωνία αξίας 10 δισ. λιρών για την προμήθεια φρεγατών στο νορβηγικό ναυτικό.
Το πακέτο Typhoon αποτελεί επίσης προσπάθεια του Ηνωμένου Βασιλείου να χρησιμοποιήσει τις αμυντικές του δυνατότητες προς διπλωματικό πλεονέκτημα, συγκρατώντας μια χώρα που διατηρεί σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο παρά την ιδιότητά της ως μέλος του NATO.
«Το μήνυμα προς τον Πούτιν είναι ότι η Τουρκία ενισχύει τη δέσμευσή της προς το NATO», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι σε ξεχωριστή συνέντευξη στην Άγκυρα. «Αυτή η συμφωνία αφορά κάτι περισσότερο από αεροπλάνα. Αφορά συνεργασία και σηματοδοτεί τη βαθύτερη και ισχυρότερη σχέση Ηνωμένου Βασιλείου-Τουρκίας», πρόσθεσε.
Λόγω καθυστερήσεων στις παραδόσεις μαχητικών F-16 και μετά την εξαίρεσή της από το πρόγραμμα F-35, η συμφωνία επιτρέπει στην Τουρκία να αυξήσει την αεροπορική της ισχύ καθώς αναπτύσσει το δικό της εγχώριο μαχητικό Kaan. Η Τουρκία επεκτείνει επίσης την εγχώρια παραγωγή drones.
Για να ολοκληρωθεί η συμφωνία με την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο έπρεπε να ξεπεράσει την αντίθεση της Γερμανίας, ενός από τους τέσσερις εταίρους μαζί με τη Βρετανία, την Ιταλία και την Ισπανία στο πρόγραμμα Eurofighter Typhoon. Η προηγούμενη γερμανική κυβέρνηση είχε μπλοκάρει παραγγελία της Τουρκίας για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά υπαναχώρησε από το βέτο της φέτος το καλοκαίρι μετά από πιέσεις Βρετανών υπουργών και αξιωματούχων.
Ο Χίλι ανέφερε ότι μίλησε περισσότερες από 20 φορές με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ τους τελευταίους μήνες για να κλείσουν τη συμφωνία.
Η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε ότι η συμφωνία θα δημιουργήσει 20.000 θέσεις εργασίας στη βορειοδυτική Αγγλία την επόμενη δεκαετία.
«Βλέπετε ένα μοτίβο εδώ», δήλωσε ο Στάρμερ σχετικά με τις πρόσφατες βρετανικές εξαγωγές αμυντικού υλικού, που περιελάμβαναν επίσης συμφωνία με τη Γερμανία τον Ιούλιο για συνεργασία στην αύξηση της παραγωγής. «Βλέπετε ότι ολοένα και περισσότερες χώρες θέλουν να συνεργαστούν με το Ηνωμένο Βασίλειο».
