Η παράδοση οχυρωματικών γραμμών σε έναν επεκτατικό γείτονα, αποφασισμένο να καταστρέψει το κράτος σου, σπάνια αποδεικνύεται καλή ιδέα, γράφει σε άρθρο του το Politico. Το 1938, η παραχώρηση των Σουδητών -μιας περιοχής γεμάτης δάση, χαρακώματα και οχυρώσεις- οδήγησε στην ταχεία κατάρρευση της άμυνας της Τσεχοσλοβακίας απέναντι στη ναζιστική Γερμανία.
(σ.σ. Στις 29/09/1938 στο Μόναχο η τετραμερής διάσκεψη μεταξύ Γερμανίας (Χίτλερ), Αγγλίας (Τσάμπερλεν), Γαλλίας (Νταλαντιέ), Ιταλίας (Μουσολίνι), αποφάσισε να παραδώσει η Τσεχοσλοβακία την περιοχή της Σουδητίας στη Γερμανία).
Σήμερα, στην Ευρώπη αυξάνονται οι φόβοι πως η ικανότητα της Ουκρανίας να αντισταθεί θα πληγεί με παρόμοιο τρόπο, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ υπό την επιρροή του Βλαντίμιρ Πούτιν πιέσει το Κίεβο να παραδώσει τις καίριες αμυντικές γραμμές του Ντονμπάς.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετέβη τη Δευτέρα στην Ουάσινγκτον για να συναντήσει τον Τραμπ, λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Πούτιν. Για τον Ζελένσκι, οποιαδήποτε «προσφορά» του Ντονμπάς στον Ρώσο ηγέτη θα υπονόμευε κάθε ειρηνευτική συμφωνία και θα έδινε στη Μόσχα το έδαφος να προχωρήσει βαθύτερα στην Ουκρανία.
«Είναι κρίσιμο για την Ευρώπη να μη ζήσει ξανά μια στιγμή τύπου Μονάχου ή Γιάλτας», τόνισε στο Politico ο Τόμας Κόπετσκι, ειδικός απεσταλμένος της τσεχικής κυβέρνησης για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Η πρόταση Τραμπ και η άρνηση Ζελένσκι
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τραμπ εκτίμησε ότι ο Πούτιν θα δεχόταν ειρηνευτική συμφωνία εάν η Ουκρανία παραδώσει εξ ολοκλήρου τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Η Ρωσία ήδη ελέγχει σχεδόν όλη τη Λουχάνσκ και τα τρία τέταρτα της Ντονέτσκ.
Ο Ζελένσκι απάντησε κατηγορηματικά:
«Δεν θα εγκαταλείψουμε το Ντονμπάς. Δεν μπορούμε να το κάνουμε. Για τους Ρώσους, το Ντονμπάς είναι εφαλτήριο για μια νέα μελλοντική επίθεση».
Οι στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι μια τέτοια παραχώρηση θα είχε ολέθριες συνέπειες. Το Institute for the Study of War σημειώνει ότι το Κρεμλίνο απαιτεί από την Ουκρανία να παραδώσει τη λεγόμενη «ζώνη-φρούριο», μια γραμμή οχυρωμένων πόλεων, δασικών εκτάσεων και ποταμών που στηρίζει την άμυνα της χώρας από το 2014.
Εάν αυτή χαθεί, η ρωσική γραμμή θα μετακινηθεί περίπου 80 χλμ. δυτικότερα, αναγκάζοντας το Κίεβο να χτίσει νέες άμυνες σε πεδινά και ανοιχτά εδάφη —πολύ πιο δύσκολα να κρατηθούν.
«Δεύτερο Μόναχο»;
Η ουκρανική ηγεσία ανησυχεί έντονα ότι η πίεση για μια βιαστική εκεχειρία χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας θα επαναλάβει τα λάθη του 1938.
«Χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας, το πάγωμα του πολέμου σημαίνει ένα δεύτερο Μόναχο», προειδοποίησε ο Ολέξιι Χαράν, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου-Μοχίλα.
Ο Χαράν τόνισε ότι μια συμφωνία εκεχειρίας χωρίς δεσμεύσεις θα αναγνώριζε στην πράξη τον ρωσικό έλεγχο για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα και θα άνοιγε τον δρόμο για νέα επίθεση.
Ο ιστορικός Γιαροσλάβ Χριτσάκ προειδοποίησε ότι το διακύβευμα δεν είναι μόνο ένα «Μόναχο» αλλά και μια «Γιάλτα»: η μοίρα ολόκληρων λαών να αποφασίζεται ερήμην τους από μεγάλες δυνάμεις.
Η στάση της Δύσης
Παρά τις ανησυχίες, διπλωμάτες επισημαίνουν διαφορές σε σχέση με το 1938. Τότε, η Τσεχοσλοβακία δεν είχε καν προσκληθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σήμερα, ο Ζελένσκι έχει ήδη μιλήσει στον Λευκό Οίκο και ξεκαθαρίζει ότι επιθυμεί μια εκεχειρία στη βάση της τρέχουσας γραμμής του μετώπου.
«Δεν πιστεύω ότι θα δούμε μια νέα προδοσία», είπε ο Κόπετσκι, σημειώνοντας ότι ο Τραμπ συνομιλεί με τον Ζελένσκι αλλά και με τους Ευρωπαίους συμμάχους.
«Αυτό δεν μοιάζει με το Μόναχο ή τη Γιάλτα».
