Με 13 θετικές ψήφους και 2 αποχές (Ρωσία, Κίνα) ενέκρινε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών το Ψήφισμα 2780 (2025), με το οποίο παρατείνεται για άλλους έξι μήνες η εντολή της Επιχείρησης IRINI.
Το Ψήφισμα, που συνυποβλήθηκε από την Ελλάδα και την Γαλλία, συνεχίζει να επιτρέπει τις επιθεωρήσεις σε διεθνή ύδατα ανοικτά των ακτών της Λιβύης για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ, σε πλοία τα οποία κατευθύνονται προς ή από τη Λιβύη, εφόσον υπάρχουν εύλογες υπόνοιες ότι παραβιάζουν το εμπάργκο.
Στην επεξήγηση της ψήφου της Ελλάδας, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, χαιρέτισε τη στήριξη του Συμβουλίου και υπογράμμισε τη διαρκή σημασία της αποστολής. «Πιστεύουμε ότι η εξάμηνη ανανέωση προσφέρει την ευκαιρία για περαιτέρω συνεργασία με τα μέλη του Συμβουλίου, καθώς και με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, και ιδίως με τις λιβυκές αρχές», ανέφερε.
Ο κ. Σέκερης στάθηκε επίσης στο νομικό πλαίσιο που διέπει την Επιχείρηση IRINI. «Θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε τη σημασία της ανανέωσης του Ψηφίσματος 2292, όπως τροποποιήθηκε από το Ψήφισμα 2733, το οποίο αποτελεί το νομικό πλαίσιο που παρέχει την εξουσιοδότηση για επιθεωρήσεις πλοίων, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, σε διεθνή ύδατα από Κράτη-Μέλη, είτε ενεργούν μεμονωμένα είτε μέσω περιφερειακών οργανισμών. Όπως αναφέρεται στην Έκθεση του Γενικού Γραμματέα, παραμένει κρίσιμο να εφαρμόζεται αυστηρά και συνολικά το εμπάργκο όπλων, σε συνδυασμό με τις εξουσιοδοτήσεις που ορίζονται στα Ψηφίσματα 2292 και 2733, ώστε να αποτραπούν παράνομες μεταφορές δια αέρος, ξηράς και θαλάσσης» τόνισε.
Η Ελλάδα υποστηρίζει όλες τις ενέργειες που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. «Η Επιχείρηση IRINI, ως αμερόληπτο και μοναδικό εργαλείο, λειτουργεί αποτρεπτικά κατά του λαθρεμπορίου όπλων και αποτελεί σημαντικό μέσο που συμβάλλει ουσιαστικά και αποτελεσματικά στην εφαρμογή του εμπάργκο του ΟΗΕ και στις διεθνείς προσπάθειες για ειρήνη και σταθερότητα στη Λιβύη» ανέφερε ο κ. Σέκερης.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε για πρώτη φορά τα μέτρα αυτά με σκοπό την πλήρη εφαρμογή του εμπάργκο όπλων κατά της Λιβύης με το ψήφισμα 2292 της 14ης Ιουνίου 2016. Από το 2016, το Συμβούλιο ανανεώνει ετησίως τα μέτρα που περιλαμβάνονται σε αυτό το Ψήφισμα.
Αυτή τη φορά λόγω διαφωνιών που εξέφρασε η Λιβύη έγινε εξάμηνη ανανέωση της εντολής. Η Επιχείρηση IRINI, που ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάρτιο του 2020, αποσκοπεί στην ανακοπή των παράνομων ροών όπλων προς και από τη Λιβύη, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η αποστολή βασίζεται κυρίως σε θαλάσσιες επιθεωρήσεις, δορυφορική παρακολούθηση και εναέρια επιτήρηση.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Γενικού Γραμματέα, την περίοδο από 1 Νοεμβρίου 2024 έως 14 Απριλίου 2025, η ναυτική δύναμη της ΕΕ στη Μεσόγειο (EUNAVFOR Med IRINI) παρέμεινε ο μόνος περιφερειακός οργανισμός που διενήργησε επιθεωρήσεις πλοίων βάσει της εξουσιοδότησης.
Κατά την περίοδο αναφοράς, η Επιχείρηση IRINI πραγματοποίησε 2.271 επικοινωνίες με πλοία, 38 φιλικές προσεγγίσεις και δύο επιθεωρήσεις πλοίων. Δεν αναφέρθηκαν κατασχέσεις ή καταστροφή απαγορευμένων ειδών.
Μέχρι το 2022, το Συμβούλιο Ασφαλείας ανανέωνε ομόφωνα την εντολή. Έκτοτε, η Ρωσία απέχει από την ψηφοφορία, αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. Έχει επισημάνει ότι η Επιχείρηση IRINI δεν έχει εντοπίσει σημαντικά δίκτυα προμήθειας όπλων και έχει κατηγορήσει την επιχείρηση για επιλεκτική και αδιαφανή εφαρμογή των επιθεωρήσεων. Εκτός από τη Ρωσία και η Κίνα εκφράζει παρόμοιες ανησυχίες.
Η ανανέωση της εντολής της IRINI έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία συνεχίζονται οι παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων και εντείνεται η απογοήτευση για τη στασιμότητα της πολιτικής μετάβασης. Με τις εθνικές εκλογές να καθυστερούν, η απόφαση του Συμβουλίου στέλνει μήνυμα διαρκούς διεθνούς δέσμευσης.
Υπενθυμίζεται ότι το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό συμμετέχει στην επιχείρηση με φρεγάτα του Στόλου από τον Μάιο του 2020.
Πηγή: ΑΠΕ
