Πώς ο Τραμπ αναδιαμόρφωσε τον πολιτικό χάρτη των ΗΠΑ και γιατί αυτό τρομάζει τους Δημοκρατικούς

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του 2024 δεν ήταν μια εξαίρεση.

Ήταν η κορύφωση μιας μακροχρόνιας πορείας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος προς τη νίκη, σε κάθε προεδρική εκλογική αναμέτρηση όπου ο Τραμπ ήταν υποψήφιος. Πρόκειται για ένα πολιτικό «τσουνάμι» που έχει μετατρέψει μεγάλες περιοχές της Αμερικής σε «θάλασσα» ρεπουμπλικανικού κόκκινου, προκαλώντας συναγερμό στους Δημοκρατικούς, που παραμένουν εκτός εξουσίας και ελπίζουν σε πολιτική επιστροφή.

Οι ανακατατάξεις σε επίπεδο κομητειών καταδεικνύουν όχι μόνο το μέγεθος της πολιτικής μεταμόρφωσης που προκάλεσε ο Τραμπ, αλλά και το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πλέον με δύο χώρες που κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις.

Ένα έθνος, δύο πραγματικότητες

Ο Τραμπ έχει επανασχεδιάσει τη γεωγραφία και το δημογραφικό της αμερικανικής πολιτικής. Οι Ρεπουμπλικανοί κερδίζουν διαρκώς έδαφος σε περιοχές της εργατικής τάξης, ενώ οι Δημοκρατικοί καταγράφουν σχεδόν αποκλειστικά ενίσχυση σε πλουσιότερες, περισσότερο μορφωμένες περιοχές.

Σύμφωνα με ανάλυση των New York Times, ο Τραμπ αύξησε τα ποσοστά του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος σε σχεδόν τις μισές από τις κομητείες της χώρας – 1.433 συνολικά – σε όλες τις προεδρικές εκλογές στις οποίες συμμετείχε. Αντίθετα, οι Δημοκρατικοί κατόρθωσαν να αυξήσουν τη δύναμή τους σταθερά μόλις σε 57 κομητείες.

Το εντυπωσιακό: σε αυτές τις «τριπλά ρεπουμπλικανικές» κομητείες ζουν περίπου 43 εκατομμύρια Αμερικανοί σε ηλικία ψήφου. Στις αντίστοιχες «τριπλά δημοκρατικές», μόλις 8 εκατομμύρια.

Η εκπληκτική έκταση της στροφής προς τα δεξιά

Σε σύγκριση με το 2012, οι Ρεπουμπλικανοί αύξησαν τα ποσοστά τους σε 2.678 κομητείες, με μέση άνοδο 13,3 ποσοστιαίων μονάδων. Οι Δημοκρατικοί αντίστοιχα, ανέβηκαν σε μόλις 435, με μέσο όρο αύξησης 8,8 μονάδες.

Ακόμα πιο ανησυχητικό για τους Δημοκρατικούς είναι το δημογραφικό και ταξικό προφίλ των περιοχών όπου χάνουν: είναι κυρίως κομητείες με χαμηλό εισόδημα και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο – παραδοσιακά προπύργια του Δημοκρατικού Κόμματος.

Οικονομικά και μορφωτικά χάσματα

Στις 1.433 κομητείες όπου αυξήθηκε η ρεπουμπλικανική ψήφος, μόλις 3 έχουν μέσο οικογενειακό εισόδημα άνω των 100.000 δολαρίων. Αντίθετα, από τις 57 κομητείες που στράφηκαν στους Δημοκρατικούς, οι 18 είναι εύπορες, με εισόδημα άνω των 100.000 δολαρίων.

Το ίδιο μοτίβο αποτυπώνεται στην εκπαίδευση: σε καμία από τις περιοχές που ισχυροποιείται ο Τραμπ δεν κατέχουν πτυχίο οι περισσότεροι ενήλικοι. Οι Δημοκρατικοί κερδίζουν μόνο εκεί όπου οι κάτοικοι είναι σε μεγάλο ποσοστό πτυχιούχοι.

Η απώλεια των εργατικών στρωμάτων

Η στήριξη της εργατικής τάξης – είτε λευκής, είτε Μαύρης, είτε Λατινοαμερικανικής – απομακρύνεται από το Δημοκρατικό Κόμμα.

Σύμφωνα με τον Ben Tulchin, δημοσκόπο που εργάστηκε στις καμπάνιες του Μπέρνι Σάντερς, «τα παλιά μαθηματικά δεν βγαίνουν πια. Για χρόνια θεωρούσαμε πως η δημογραφία ήταν με το μέρος μας. Τώρα ισχύει το αντίθετο».

Ο Κρις Κοφίνις, πρώην συνεργάτης του Δημοκρατικού γερουσιαστή Τζο Μάντσιν, ήταν πιο ωμός: «Ο Τραμπ είναι το σύμπτωμα. Η ασθένεια είναι πως έχουμε χάσει την επαφή με τους ψηφοφόρους που κάποτε μας στήριζαν σταθερά».

Καταρρέει η μαύρη και ισπανόφωνη βάση

Ο Τραμπ κατάφερε εντυπωσιακά κέρδη ακόμα και σε κομητείες με πλειοψηφία Μαύρων ή Ισπανόφωνων ψηφοφόρων.

Από τις 67 κομητείες στις ΗΠΑ με πλειοψηφία Ισπανόφωνων, οι 66 στράφηκαν στους Ρεπουμπλικανούς. Ο μέσος όρος της μετατόπισης ήταν +23 ποσοστιαίες μονάδες υπέρ του Τραμπ – ένα πολιτικό σοκ που ακόμα προσπαθούν να επεξεργαστούν και τα δύο κόμματα.

Το ίδιο ισχύει και με τις περιοχές με πλειοψηφία Μαύρων, όπου οι Ρεπουμπλικανοί κερδίζουν έδαφος εδώ και τρεις συνεχόμενες εκλογές, ακόμα και σε πολιτείες όπως η Τζόρτζια.

Η απομόνωση των Δημοκρατικών θυλάκων

Οι κομητείες που συνεχίζουν να γέρνουν προς τους Δημοκρατικούς είναι ελάχιστες – και σχεδόν όλες βρίσκονται σε προάστια πλούσια και μορφωμένα.

Από τις εννέα περιοχές που γύρισαν καθαρά προς τα αριστερά από το 2012 έως το 2024, οι έξι βρίσκονται γύρω από την Ατλάντα, ενώ οι υπόλοιπες είναι στα προάστια της Ιντιανάπολις, του Κάνσας και στη μικρή κομητεία του Λος Άλαμος στο Νέο Μεξικό, έδρα του περίφημου εθνικού εργαστηρίου.

Αντίθετα, 535 κομητείες μετακινήθηκαν πάνω από 25 ποσοστιαίες μονάδες υπέρ των Ρεπουμπλικανών – πολλές από αυτές είναι αγροτικές ή μικτές περιοχές ακόμα και μέσα στη Νέα Υόρκη, όπως το Μπρονξ, το Μπρούκλιν και το Κουίνς.

Το παράδειγμα Τέξας και Νέας Υόρκης

Η πολιτική πορεία της χώρας αποτυπώνεται ξεκάθαρα σε δύο μεγάλες πολιτείες: το Ρεπουμπλικανικό Τέξας και τη Δημοκρατική Νέα Υόρκη.

Στο Τέξας, ο Τραμπ σημείωσε εντυπωσιακές αυξήσεις σε 124 από τις 254 κομητείες – μεταξύ αυτών και στο Σταρ Κάουντι, την περιοχή με τη μεγαλύτερη Ισπανόφωνη πληθυσμιακή πλειοψηφία στις ΗΠΑ, όπου μετατόπισε την ψήφο υπέρ του κατά 89 μονάδες (!).

Στη Νέα Υόρκη, 43 από τις 62 κομητείες στράφηκαν προς τους Ρεπουμπλικανούς σε σχέση με το 2012 – και ο Δημοκρατικός προβάδισμα σε πολιτειακό επίπεδο κόπηκε στο μισό. Μόνο μία περιοχή, η φοιτητούπολη του Ίθάκα, παρέμεινε σταθερά με τους Δημοκρατικούς.

Ο Τραμπ ως «ιστορική εξαίρεση» ή νέα κανονικότητα;

Ο Δημοκρατικός βουλευτής Ρίτσι Τόρες από το Μπρονξ θεωρεί ότι ο Τραμπ είναι «μοναδικό φαινόμενο» και όχι απαραίτητα κάτι που μπορεί να μεταδοθεί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα συνολικά. Ωστόσο, προειδοποιεί:

«Ο μεγαλύτερος εκλογικός του άθλος δεν ήταν το σπάσιμο του μπλε τοίχους στο Βορρά, αλλά η αρχή του σπασίματος του μπλε τοίχους σε πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη και σε περιοχές όπως το Μπρονξ».

Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν ο Τραμπ κέρδισε την Αμερική. Είναι αν οι Δημοκρατικοί καταφέρουν να ξανακερδίσουν τον δρόμο προς εκείνην.

Ολόκληρη η ανάλυση του New York Times