Η μοίρα λειτουργεί πολλές φορές με μυστήριους τρόπους: το γεγονός ότι ο σπουδαίος βραζιλιάνος άσος κρέμασε πρόωρα τα παπούτσια του όχι από σπασμένο πόδι ή τραυματισμένο αστράγαλο, αλλά εξαιτίας τραύματος στο μάτι, στο μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό του όπλο δηλαδή, μόνο ως τραγική ειρωνεία μπορεί να λογιστεί.

Γιατί ήταν τα πανταχού παρόντα μάτια του, αλλά και ένας εγκέφαλος σε εγρήγορση, το μεγάλο μυστικό πίσω από την απόδοση του Τοστάο στο γήπεδο. Το έλεγε εξάλλου και ο ίδιος: «Ξεχώριζα για τις πάσες μου, τις ντρίμπλες μου, τον χρόνο που περνούσα στην περιοχή και πάνω απ’ όλα την ικανότητά μου να προβλέπω τι επρόκειτο να γίνει», όπως εξήγησε στην αυτοβιογραφία του το 1997.

Σήμερα είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς πόσο ασύλληπτο ταλέντο ήταν στις μέρες του ο Τοστάο, ένας πανέξυπνος, ευέλικτος, ταχύτατος και με διαβολεμένη ντρίμπλα σέντερ φορ, μέλος της μοναδικής Σελεσάο που έκανε πάρτι στο Μουντιάλ του 1970.

Κι αν ο μύθος τον θέλει να πετυχαίνει σε ηλικία 6 ετών κάπου 47 γκολ σε ένα μόνο παιχνίδι, η πραγματικότητα είναι σαφώς καλύτερη, καθώς τα 329 γκολ του σε επίσημα ματς στέκουν ορόσημο μιας σπουδαίας ποδοσφαιρικής καριέρας.

Ο μεγάλος Τοστάο θα κάνει το ντεμπούτο του στη Σελεσάο στο Μουντιάλ του 1966 στην Αγγλία, εγκαινιάζοντας τη διεθνή του καριέρα με δραματικό τρόπο, καθώς μπήκε αλλαγή στη θέση του τραυματισμένου Πελέ. Κι αν ο κολοσσός του παγκοσμίου ποδοσφαίρου είχε μια καταστροφική χρονιά στο Παγκόσμιο του 1966, το 19χρονο φυντάνι έδειξε από νωρίς τις προοπτικές του.

Επόμενος σταθμός το Μουντιάλ του 1970, αν και πρώτα επιβάλλεται να σταματήσουμε στο στιγμιότυπο που θα στιγμάτιζε την καριέρα του με πολλούς τρόπους: ένα βροχερό απόγευμα του Σεπτεμβρίου του 1969 η Cruzeiro του Τοστάο αντιμετώπιζε την Corinthians στο Σάο Πάολο, όταν η υγρή και βαριά μπάλα βρίσκει τον βραζιλιάνο άσο στο μάτι. Η σύγκρουση άφησε τον Τοστάο με αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, γεγονός που διακινδύνευσε όχι μόνο την παρουσία του στο επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά και την ποδοσφαιρική του καριέρα γενικότερα.

Και σε κάτι που θεωρήθηκε αρκετά αναπάντεχο, ο Τοστάο όχι μόνο επέστρεψε έγκαιρα στα γήπεδα, αλλά διαδραμάτισε και ρόλο-κλειδί στον λαμπρό βραζιλιάνικο θρίαμβο του 1970, την τρίτη φορά που θα κατακτούσε η Σελεσάο τη βαρύτιμη κούπα.

Η στιγμή του δικού του μεγαλείου θα λάμψει στον αγώνα της προημιτελικής φάσης με το Περού, όπου θα σκοράρει δύο γκολ στη νίκη με 4-2, όλα τους εξαίσια δείγματα τεχνικής ακρίβειας και δύναμης.

Κι αν στον ημιτελικό με την Ουρουγουάη και τον τελικό με την Ιταλία ο Τοστάο δεν κατάφερε να σκοράρει, παρέμεινε βασικός παίκτης με σημαίνοντα ρόλο στην ασύλληπτη πορεία εκείνης της Σελεσάο!

Παρά το γεγονός ότι ο Τοστάο είχε τη δυνατότητα να τελειώσει την καριέρα του με τον παραμυθένιο αυτό τρόπο, καθώς η κατάσταση της όρασής του χειροτέρευε συνεχώς, αυτός ήξερε ένα μόνο πράγμα, ότι ζούσε για το ποδόσφαιρο δηλαδή. Κι έτσι δύο χρόνια αργότερα οι ιατρικές εξετάσεις ήταν κακές, ο Τοστάο υποβάλλεται σε άλλη μια σειρά επεμβάσεων, που θα κάνουν την όραση του 26χρονου άσου ασύμβατη με τις ανάγκες του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

Ο Τοστάο κρατήθηκε μακριά από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, κάνοντας ίσως το μεγαλύτερο δώρο στην καριέρα του. Κι αυτό γιατί όλοι θυμούνται τον ανεπανάληπτο Τοστάο στο Μουντιάλ του 1970!

Το 1975, όταν και αποσύρθηκε οριστικά, πήρε πτυχίο ιατρικής και αργότερα έγινε καθηγητής πανεπιστημίου, καθώς ποτέ δεν φοβήθηκε στη ζωή του τις αλλαγές. Τελευταία απόδειξη αυτού το 1994, όταν η FIFA τον κάλεσε να πάει στο Μουντιάλ της Αμερικής ως σχολιαστής και αθλητικός συντάκτης, κάτι που αποδέχτηκε ευχαρίστως ο καθηγητής Τοστάο αλλάζοντας για άλλη μια φορά την καριέρα του στη στιγμή. Κι έτσι ο άλλοτε άσος των γηπέδων έγινε μια από τις κορυφαίες αθλητικές φωνές και πένες της Βραζιλίας…