Μετά τις άκαρπες, αλλά εποικοδομητικές συνομιλίες στο Κάιρο για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ιστορικής Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, η ελληνική κυβέρνηση περνά πλέον στη δεύτερη φάση της στρατηγικής της, με σαφή στόχο να διασφαλίσει θεσμικά και αμετάκλητα τον χαρακτήρα και τα δικαιώματα του μοναστηριού.
Παρότι κατά τις χθεσινές επαφές μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Αιγύπτου, Γιώργου Γεραπετρίτη και Μπαντρ Αμπντελάτι, δεν υπήρξε συμφωνία επί ενός δεσμευτικού εγγράφου, η Αθήνα δεν θεωρεί τις συζητήσεις αποτυχημένες. Αντιθέτως, τις αντιμετωπίζει ως βάση για μια νέα, πιο σύνθετη αλλά εστιασμένη προσπάθεια, που θα μεταφέρει πλέον το βάρος σε τεχνικές διαπραγματεύσεις, νομικές ερμηνείες και διεθνείς δεσμεύσεις.
Στην παρούσα φάση, η ελληνική διπλωματία σχεδιάζει να ενεργοποιήσει έναν τριπλό μηχανισμό παρέμβασης:
- Εμβάθυνση τεχνικού διαλόγου με την αιγυπτιακή πλευρά, μέσω ειδικών επιτροπών που θα αναλύσουν τις νομικές επιπτώσεις της πρόσφατης απόφασης της αιγυπτιακής Δικαιοσύνης για την περιουσία γύρω από τη Μονή. Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική αντιπροσωπεία αναμένεται να καταθέσει πλήρως τεκμηριωμένες θέσεις, ενισχυμένες με ιστορικά και νομικά επιχειρήματα.
- Επίκληση του Διεθνούς Δικαίου και του ρόλου της UNESCO, προκειμένου να τεθεί το ζήτημα σε υπερεθνικό πλαίσιο, πέραν του διμερούς. Η Αθήνα επιδιώκει να υπενθυμίσει στη διεθνή κοινότητα ότι η Μονή Σινά δεν είναι απλώς θρησκευτικό ίδρυμα, αλλά παγκόσμιο μνημείο, η προστασία του οποίου εμπίπτει σε διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις.
- Καλλιέργεια πολιτικής πίεσης μέσω συμμαχιών, με στόχο να ενεργοποιηθούν ευρωπαϊκά και διεθνή διπλωματικά κέντρα υπέρ της διατήρησης του status quo. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια ευρύτερη συναντίληψη πως ενδεχόμενη αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος θα δημιουργούσε προηγούμενο που θίγει την πολιτιστική και θρησκευτική ελευθερία.
Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι οποιαδήποτε νέα προσέγγιση δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στο διμερές επίπεδο, ειδικά από τη στιγμή που η υπόθεση αφορά θεμελιώδη ζητήματα όπως η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ο σεβασμός στην ανεξαρτησία των ιστορικών θρησκευτικών ιδρυμάτων. Η απόφαση, άλλωστε, να μην επιδιωχθεί άμεσα η εκ νέου παρουσία υψηλόβαθμης πολιτικής αποστολής στο Κάιρο, αλλά να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις σε χαμηλότερο, τεχνικό και νομικό επίπεδο, είναι στρατηγική. Αποσκοπεί στο να αποφορτιστεί η πολιτική πίεση και να εξευρεθεί μια ρεαλιστική φόρμουλα που δεν θα προκαλεί αντιδράσεις στο αιγυπτιακό εσωτερικό, αλλά θα εγγυάται μακροπρόθεσμη σταθερότητα για τη Μονή.
Παράλληλα, η Αθήνα σχεδιάζει να επαναφέρει το ζήτημα και στο επίπεδο κορυφής, είτε με απευθείας επαφή του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, είτε μέσα από κοινές δηλώσεις σε διεθνή fora, όπως η Σύνοδος Ε.Ε. – Αφρικανικής Ένωσης ή αντίστοιχα διαθρησκευτικά συμβούλια. Η προσοχή της ελληνικής πλευράς εστιάζεται πια στο να αποσαφηνιστεί πλήρως η έννοια της «προστασίας του θρησκευτικού χαρακτήρα» της Μονής, όπως εκφράστηκε από τις αιγυπτιακές Αρχές. Η Αθήνα επιμένει ότι χωρίς νομική κατοχύρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και της νομικής προσωπικότητας της Μονής, κάθε διαβεβαίωση κινδυνεύει να μείνει πολιτικά ευάλωτη ή ερμηνεύσιμη.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι το υπουργείο Εξωτερικών δεν επιθυμεί να μετατραπεί το ζήτημα σε μέτωπο αντιπαράθεσης, ειδικά σε μια περίοδο που οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρά τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις, η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει τη μάχη για τη Μονή με ψυχραιμία, επιμονή και σεβασμό στους διπλωματικούς κανόνες. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει έμπειρη πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων, η Αθήνα δεν θα αφήσει το θέμα να ξεχαστεί, ούτε θα αποδεχθεί μια αποδυναμωμένη εκδοχή των κεκτημένων της Μονής. Η χώρα μας θα εξαντλήσει κάθε θεσμικό και διεθνές εργαλείο, έως ότου διασφαλιστεί με σαφήνεια και χωρίς περιθώρια παρερμηνείας το μέλλον της.
