Βρίσκεστε στην εμμηνόπαυση ή πλησιάζετε σε αυτή τη φάση της ζωής; Ίσως γνωρίζετε ήδη για τις εξάψεις, τις μεταβολές στη διάθεση ή την αϋπνία. Αυτό που συχνά αγνοείται όμως, είναι η σιωπηλή απειλή που κρύβεται πίσω από τις ορμονικές αλλαγές: η αυξημένη ευπάθεια της καρδιάς.
Παρόλο που οι καρδιοπάθειες θεωρούνται «ανδρική υπόθεση», στην πραγματικότητα αποτελούν τη νούμερο ένα αιτία θανάτου για τις γυναίκες – ξεπερνώντας κάθε μορφή καρκίνου. Και ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνεται σημαντικά για τις γυναίκες στα χρόνια πριν και μετά την εμμηνόπαυση, τη φάση της ζωής που σηματοδοτεί το τέλος της εμμήνου ρύσεως.
Οι φάσεις της εμμηνόπαυσης
Η εμμηνόπαυση χωρίζεται σε τρία στάδια:
- Περιεμμηνόπαυση: Ξεκινά αρκετά χρόνια πριν την τελευταία έμμηνο ρύση και διαρκεί έως 12 μήνες μετά από αυτή.
- Εμμηνόπαυση: Ορίζεται 12 μήνες μετά την τελευταία περίοδο, με μέσο όρο ηλικίας τα 52 έτη ή νωρίτερα λόγω χειρουργικής αφαίρεσης ωοθηκών.
- Μετεμμηνόπαυση: Η περίοδος που ακολουθεί μετά την εμμηνόπαυση.
Για κάποιες γυναίκες, αυτή η μετάβαση περνά σχεδόν απαρατήρητη. Όμως, οι περισσότερες βιώνουν συμπτώματα όπως:
- Εξάψεις
- Ακανόνιστη έμμηνος ρύση
- Αλλαγές στη διάθεση
- Νυχτερινή εφίδρωση
- Ευαισθησία στο στήθος
- Κολπική ξηρότητα
- Μειωμένη λίμπιντο
- Αραίωση μαλλιών και εύθραυστα νύχια
Αυτά σχετίζονται κυρίως με τη μείωση των ορμονών οιστρογόνων και προγεστερόνης. Η πτώση των οιστρογόνων, συγκεκριμένα, παίζει βασικό ρόλο στην αυξημένη καρδιαγγειακή ευπάθεια.
Πώς τα οιστρογόνα προστατεύουν την καρδιά
Ειδικοί, μιλώντας στο Medical Νews Τoday, εξηγούν το πώς τα οιστρογόνα προστατεύουν την καρδιά των γυναικών. Σημειώνεται πως οι γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια και υπέρταση συγκριτικά με τους άνδρες, ενώ μετά την πτώση των οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση, ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται και ξεπερνά εκείνον των ανδρών της ίδιας ηλικίας.
Τα οιστρογόνα λειτουργούν:
- Ως αγγειοδιασταλτικά, διευρύνοντας τα αιμοφόρα αγγεία
- Ως αντιφλεγμονώδη, αποτρέποντας τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών
Λόγω μείωσης των οιστρογόνων χάνονται και αυτές οι θετικές επιδράσεις και το γεγονός αυτό αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Ποιες άλλες επιπτώσεις έχει η εμμηνόπαυση στην καρδιά;
Η μείωση των οιστρογόνων σχετίζεται επίσης με:
- Αύξηση χοληστερόλης
- Υψηλότερη αρτηριακή πίεση
- Συσσώρευση σπλαχνικού λίπους και αθηροσκλήρωση
- Φλεγμονή που σχετίζεται με ασταθείς πλάκες
- Αυξημένο καρδιακό ρυθμό και μειωμένη μεταβλητότητα
Συμπτώματα όπως εξάψεις, αϋπνία, κατάθλιψη και λίπος στην κοιλιακή χώρα, σχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιοπάθειας. Έρευνα του 2023 συνδέει επίσης το άγχος και την αϋπνία με κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής.
Η δε πρώιμη εμμηνόπαυση (πριν τα 40) αυξάνει ακόμα περισσότερο τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Καταγράφοντας τους βασικούς καρδιαγγειακούς κινδύνους της εμμηνόπαυσης, οι ειδικοί αναφέρουν:
- Στεφανιαία νόσος: λόγω προώθησης της αθηροσκλήρωσης
- Υπέρταση: απώλεια της αγγειακής ελαστικότητας
- Αρρυθμίες: όπως παλμοί ή κολπική μαρμαρυγή
- Εγκεφαλικό: από την αυξημένη αρτηριακή πίεση και σκληρύνσεις
- Καρδιακή ανεπάρκεια: από εξασθενημένο καρδιακό μυ
- Υψηλή χοληστερόλη
- Αντίσταση στην ινσουλίνη και προδιαβήτης
Εμμηνόπαυση και προϋπάρχουσες καρδιοπάθειες
Η εμμηνόπαυση μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχουσες καρδιοπάθειες, ενώ όσες έχουν ήδη τέτοια νοσήματα εμφανίζουν συχνά πιο έντονα συμπτώματα εμμηνόπαυσης — όπως εξάψεις, άγχος και κόπωση. Η παχυσαρκία μπορεί επίσης να εντείνει τα συμπτώματα και να συμβάλει σε προβλήματα όπως η υπνική άπνοια, η οποία απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
3 τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιοπάθειας
- Άσκηση
- Διαχείριση άγχους
- Υγιεινή διατροφή πλούσια σε φυτικά τρόφιμα και δημητριακά ολικής άλεσης — μεσογειακή ή «πράσινη» μεσογειακή δίαιτα (περισσότερα ψάρια, λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα) και διαλείπουσα νηστεία, που μπορεί να έχει καρδιοπροστατευτικά οφέλη.
Επιπλέον, η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT) μπορεί να μειώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία με οιστρογόνα (μόνα τους ή με προγεστερόνη) μπορεί:
- Να αυξήσει την HDL («καλή» χοληστερίνη)
- Να μειώσει την LDL («κακή» χοληστερίνη)
- Να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη
Η διαδερμική χορήγηση (σε μορφή gel ή αυτοκόλλητου) ενδέχεται να είναι πιο αποτελεσματική από τη χορήγηση από το στόμα. Ωστόσο, τα οιστρογόνα χωρίς προγεστερόνη αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου και χορηγούνται κυρίως σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή.
Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσικό πέρασμα, όχι ένα τέλος. Με σωστή φροντίδα, η καρδιά σας μπορεί να παραμείνει δυνατή και υγιής για πολλά ακόμα χρόνια.
