Τα σάκχαρα είναι το βασικό καύσιμο του εγκεφάλου και του σώματος. Xωρίς αυτό, τίποτα δεν λειτουργεί όπως πρέπει. Το σώμα και ο εγκέφαλός μας χρειάζονται γλυκόζη για να λειτουργήσουν σωστά.

Όταν τα επίπεδα του σακχάρου πέσουν απότομα, τότε ο οργανισμός είναι σαν να «πατάει φρένο» και στέλνει σήμα κινδύνου: Ζάλη, τρέμουλο, πείνα ή ταχυπαλμία μπορεί να είναι οι πρώτες ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Κι αν έχετε διαβήτη, το πρόβλημα μπορεί να γίνει και επικίνδυνο.

Ιατρικά, υπογλυκαιμία σημαίνει ότι το σάκχαρο στο αίμα πέφτει κάτω από 70 mg/dL. Είναι πιο συχνή σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα χωρίς διαβήτη, ειδικά αν έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή παχυσαρκίας. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα, διατροφικές διαταραχές, ορισμένους τύπους όγκων και βαριατρικές επεμβάσεις.

Ακολουθούν 5 βασικά σημάδια που δείχνουν ότι πιθανόν να σας έχει πέσει το σάκχαρο:

1. Ζάλη, αστάθεια ή δυσκολία στη συγκέντρωση

Όταν ο εγκέφαλος δεν παίρνει την απαραίτητη ενέργεια από τη γλυκόζη, η λειτουργία του διαταράσσεται. Αυτό συχνά εκδηλώνεται με ζάλη ή δυσκολία συγκέντρωσης. Είναι από τα πιο συνηθισμένα σημάδια υπογλυκαιμίας, ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι το σώμα εξαντλεί τα ενεργειακά του αποθέματα.

2. Τρέμουλο, άγχος ή ευερεθιστότητα

Η έλλειψη γλυκόζης στον εγκέφαλο ενεργοποιεί την απελευθέρωση αδρεναλίνης. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική αστάθεια, ανησυχία, εκνευρισμό ή ακόμη και συμπτώματα παρόμοια με κρίση άγχους. Αν η διάθεσή σας αλλάζει απότομα και χωρίς προφανή λόγο, είναι πιθανό να φταίει το σάκχαρό σας.

3. Ταχυπαλμία

Η αδρεναλίνη ενεργοποιεί τον μηχανισμό «μάχης ή φυγής» του σώματος, οδηγώντας σε αυξημένο καρδιακό ρυθμό και ενδεχομένως άνοδο της αρτηριακής πίεσης. Αν έχετε ήδη υπέρταση, αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό.

4. Ανεξήγητη ναυτία

Αν και φαίνεται παράδοξο, η ναυτία είναι ένα υπαρκτό και συχνά υποτιμημένο σύμπτωμα υπογλυκαιμίας. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, χωρίς καμία προειδοποίηση. Είναι πιο συχνή σε άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για διαβήτη, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχει γαστροπάρεση (καθυστερημένη κένωση του στομάχου).

5. Ακατάσχετη πείνα

Όταν ο οργανισμός «μένει από καύσιμα», απαντά με έντονη πείνα. Η γκρελίνη, η ορμόνη της πείνας, αυξάνεται, ενώ ο εγκέφαλος στέλνει επείγον σήμα: «Χρειάζομαι ζάχαρη τώρα!». Για αυτό και συχνά αυτό το αίσθημα της πείνας συνοδεύεται από λαχτάρα για γλυκά, καθώς αυτά παρέχουν γρήγορη ενέργεια.

Πώς να διατηρείτε σταθερό το σάκχαρό σας

Οι διαιτολόγοι προτείνουν τα εξής:

  • Συνδυάστε υδατάνθρακες με πρωτεΐνη ή υγιεινά λιπαρά. Ο συνδυασμός επιβραδύνει την πέψη και σταθεροποιεί το σάκχαρο. Π.χ. λίγοι ξηροί καρποί με φρούτο ή κράκερ ολικής άλεσης με τυρί.
  • Επιλέξτε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες επιβραδύνουν την απορρόφηση της γλυκόζης. Προτιμήστε όσπρια, λαχανικά, μούρα, δημητριακά ολικής και σπόρους.
  • Τρώτε ανά τακτά διαστήματα. Η υπογλυκαιμία συχνά εμφανίζεται 2–5 ώρες μετά από το γεύμα. Μην παραλείπετε γεύματα και διατηρείτε ένα σταθερό πρόγραμμα.
  • Ακολουθήστε τον κανόνα 15/15. Αν έχετε διαβήτη και νιώσετε υπογλυκαιμία, καταναλώστε 15 γραμμάρια γρήγορου υδατάνθρακα (π.χ. χυμό ή δισκία γλυκόζης) και ελέγξτε ξανά το σάκχαρό σας μετά από 15 λεπτά.
  • Μάθετε τα επικίνδυνα συμπτώματα. Σάκχαρο κάτω από 54 mg/dL είναι ένα ιατρικά επείγον ζήτημα. Αν έχετε τέτοια τιμή, δράστε άμεσα.
  • Συνεργαστείτε με τον γιατρό σας. Εάν υποπτεύεστε συχνή υπογλυκαιμία, ειδικά αν ζείτε με διαβήτη, συμβουλευτείτε τον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί.

Η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι ύπουλη και επικίνδυνη. Τα συμπτώματα συχνά μοιάζουν με άλλες καταστάσεις, όπως άγχος ή πείνα. Αν όμως τα εντοπίσετε έγκαιρα και εφαρμόσετε στρατηγικές πρόληψης, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο. Σε κάθε περίπτωση, μιλήστε με τον γιατρό σας για να γίνει μια αξιολόγηση της κατάστασή σας.