Δημοσιονομικές παρεμβάσεις συνολικού ύψους 2,9 δισ. ευρώ ενσωματώνει το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2026, το οποίο κατέθεσαν χθες στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς. Από τα 2,9 δισ. ευρώ, τα 1,76 δισ. ευρώ είναι οι φοροελαφρύνσεις και παροχές που παρουσιάστηκαν στη ΔΕΘ και άρχισαν να εφαρμόζονται, ενώ 1,14 δισ. ευρώ αφορούν μέτρα που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Απρίλιο, με κυριότερα την επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου και το επίδομα των 250 ευρώ στους χαμηλοσυνταξιούχους, που θα καταβληθούν την ερχόμενη Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου.
Νέα μέτρα στήριξης για το 2026 δεν προβλέπονται με τα σημερινά δεδομένα, καθώς έχει εξαντληθεί ο δημοσιονομικός χώρος, εκτός εάν προκύψουν περισσότερα ενεργητικά μέτρα εσόδων και μείωση δαπανών σε άλλους τομείς. Για το 2027, το δημοσιονομικό κόστος για τον προϋπολογισμό από όλα τα μέτρα που ήδη έχουν ανακοινωθεί, θα ανέλθει σε 5,94 δισ. ευρώ, ενώ ήδη έχει διαμορφωθεί επιπλέον δημοσιονομικός χώρος της τάξης των 800-900 εκατ. ευρώ για νέα μέτρα στήριξης και επενδύσεις.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, ο μόνος δρόμος για να δημιουργηθεί πρόσθετο περιθώριο για έξτρα παρεμβάσεις το 2026 είναι η αναζήτηση εξοικονομήσεων στο σκέλος των δαπανών. Η προσπάθεια επικεντρώνεται σε λειτουργικά έξοδα, σε προγράμματα με χαμηλή απόδοση και σε πιθανές αναδιαρθρώσεις σε τομείς όπως η υγεία και οι κοινωνικές παροχές. Ωστόσο, ακόμη και σε ένα ευνοϊκό σενάριο, το ποσό που μπορεί να εξοικονομηθεί δεν αναμένεται να είναι μεγάλο. «Αν προκύψει χώρος, θα είναι μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων, όχι κάτι που αλλάζει τον δημοσιονομικό χάρτη», σημειώνουν χαρακτηριστικά αρμόδιοι παράγοντες.
Τα μόνιμα μέτρα που κλειδώνουν τον δημοσιονομικό χώρο
Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός του 2026 επηρεάζεται από μια σειρά παρεμβάσεων που έχουν ήδη μονιμοποιηθεί ή βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Στο δημοσιονομικό κόστος εντάσσονται η επιστροφή ενός ενοικίου, οι ενισχύσεις στους χαμηλοσυνταξιούχους, οι αυξημένες δαπάνες στο φάρμακο, η αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και μία σειρά μισθολογικών παρεμβάσεων σε ένστολους, Σώματα Ασφαλείας.
Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι ο συνδυασμός αυξημένης ανάπτυξης και διευρυμένων επενδύσεων θα δημιουργήσει πιο σταθερές βάσεις για νέες πολιτικές μετά το 2026. Οι προβλέψεις για ανάπτυξη 2,4% το 2026, σε συνδυασμό με την άνοδο των επενδύσεων πάνω από 10% και τη διεύρυνση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων στα 16,7 δισ. ευρώ, αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την επόμενη μέρα.
Ταυτόχρονα, η αποκλιμάκωση του χρέους στο 138,2% του ΑΕΠ και η διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων δημιουργούν ένα περιβάλλον σταθερότητας, το οποίο όμως δεν συνεπάγεται αυτόματα διαθέσιμο χώρο για άμεσες παροχές.
Σε αυτό το πλαίσιο, το 2026 θα είναι μια χρονιά αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου, με τις παρεμβάσεις να έχουν ήδη απορροφήσει το σύνολο του διαθέσιμου χώρου. Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται πλέον στο 2027, όταν θα υπάρξει για πρώτη φορά ουσιαστικό περιθώριο για νέες πολιτικές. Μέχρι τότε, το οικονομικό επιτελείο θα αναζητά κάθε δυνατή εξοικονόμηση, γνωρίζοντας όμως ότι τα περιθώρια είναι περιορισμένα και ότι ο σχεδιασμός νέων παροχών απαιτεί προσεκτική ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες της κοινωνίας και στις δημοσιονομικές αντοχές της οικονομίας.
