Μια σκληρή διαμάχη φαίνεται να ξεκινά μεταξύ κυβέρνησης και τοπικής αυτοδιοίκησης για τον έλεγχο των πολεοδομιών και, κατ’ επέκταση, για την εικόνα και τον πολεοδομικό χαρακτήρα των ελληνικών πόλεων. Οι δήμαρχοι αντιδρούν στο κυβερνητικό σχέδιο μεταφοράς των αρμοδιοτήτων των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) από την τοπική αυτοδιοίκηση στο Κτηματολόγιο, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) αποφάσισε ομόφωνα, μετά από πρόταση του αντιπροέδρου Γρηγόρη Κωνσταντέλου, να προετοιμάσει προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κατά των διοικητικών πράξεων που θα οδηγήσουν στη μεταφορά των αρμοδιοτήτων των πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο. Οι δήμοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ζήτημα συνταγματικής τάξης, καθώς, σύμφωνα με το άρθρο 102 του Συντάγματος, οι αρμοδιότητες αυτές αφορούν αποκλειστικά τοπικές υποθέσεις.
Οι δήμαρχοι χαρακτηρίζουν την κυβερνητική πρόθεση «κόκκινη γραμμή», υποστηρίζοντας ότι η μεταφορά κρίσιμων και συνταγματικά κατοχυρωμένων αρμοδιοτήτων θα επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής και τη φυσιογνωμία των πόλεων, καθώς περιλαμβάνει τον καθορισμό όρων δόμησης και τη χρήση της γης. Την ίδια αναφορά έκανε και ο συνταγματολόγος, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, κατά την παρουσίαση ειδικής έκδοσης της ΚΕΔΕ για τις διοικητικές αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η ομόφωνη απόφαση της ΚΕΔΕ θα χρησιμοποιηθεί και ως διαπραγματευτικό χαρτί στις συναντήσεις του προέδρου της Ένωσης, Λάζαρου Κυρίζογλου, με κυβερνητικά στελέχη. Σήμερα, θα συναντηθεί με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου για να εκθέσει τις θέσεις των δήμων. Σημειώνεται ότι η υπαγωγή των πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο αναμένεται να συνοδευτεί από την επιστροφή του φορέα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δηλαδή στο καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο για τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό.
Κυβερνητικά στελέχη αναφέρουν ότι πριν από οποιαδήποτε υλοποίηση θα προηγηθεί διάλογος με τις υπηρεσίες, το Κτηματολόγιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε η μετάβαση να είναι ομαλή και χωρίς δυσλειτουργίες.
Οι δήμοι, από την πλευρά τους, υποστηρίζουν ότι τα φαινόμενα διαφθοράς στις πολεοδομίες δεν οφείλονται στη διοίκηση των δήμων, αλλά σε δομικές παθογένειες του κράτους, όπως η έλλειψη χωροταξικών σχεδίων, η πολυνομία, η ασάφεια αρμοδιοτήτων και η υποστελέχωση των υπηρεσιών. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι οι προβληματικές νομοθετικές ρυθμίσεις του παρελθόντος, όπως ο ΝΟΚ, που ακυρώθηκε από το ΣτΕ, έχουν δημιουργήσει μεγάλη αναταραχή στην αγορά γης.
Ο Γρ. Κωνσταντέλλος σημειώνει ότι η ΚΕΔΕ ζητά συστηματικά την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού για την ενίσχυση των πολεοδομιών. Παράλληλα, προσθέτει ότι μόλις λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της μεταφοράς τους στο Κτηματολόγιο, δημοσιεύθηκε νέα ΚΥΑ για 286 προσλήψεις σε 182 πολεοδομίες για 24 μήνες, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης των υπηρεσιών υπό τον έλεγχο των δήμων.
Το σχέδιο της ΚΕΔΕ περιλαμβάνει επίσης δράσεις ενημέρωσης της κοινής γνώμης για τις επιπτώσεις της μεταφοράς των πολεοδομιών στην καθημερινότητα των πολιτών και στη φυσιογνωμία των πόλεων.
Από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζεται ότι οι πολεοδομίες χρήζουν αναδιάρθρωσης για λειτουργικούς και οργανωτικούς λόγους, όπως η ετερογένεια στην ταχύτητα εξυπηρέτησης και η διαφορετική ερμηνεία της νομοθεσίας ανά περιοχή. Η μετάβαση στη νέα δομή στο Κτηματολόγιο θα γίνει με σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων, αποφυγή επικαλύψεων και διασφάλιση της συνέχισης λειτουργίας όλων των υπηρεσιών.
Προβλέπεται η δημιουργία αυτοτελών μονάδων στο Κτηματολόγιο, στελεχωμένων με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ, που θα αναλάβουν την έκδοση οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο της αυθαίρετης δόμησης, ενώ ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα παραμείνει στην ευθύνη των δήμων. Η μετακίνηση των υπαλλήλων θα γίνει σταδιακά, σε εθελοντική βάση, με παροχή κινήτρων για όσους ενταχθούν στη νέα δομή.
