Σε τροχιά αναθεώρησης έχει μπει το ισχύον σύστημα καταβολής επιδομάτων μέσω της προπληρωμένης κάρτας, καθώς το πλήθος προβλημάτων που ανέκυψαν από την πρώτη κιόλας φάση εφαρμογής του, οδήγησαν τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας να προχωρήσουν σε επανεκτίμηση του μοντέλου.
Η αναθεώρηση αυτή αφορά κυρίως το ποσοστό του επιδόματος που καταβάλλεται σε μετρητά –το οποίο σήμερα ανέρχεται στο 50%– και τη λειτουργικότητα του συστήματος για τους δικαιούχους της ΔΥΠΑ και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που ενισχύονται μέσω του ΟΠΕΚΑ.
Η εφαρμογή του συστήματος με προπληρωμένες κάρτες απέδειξε στην πράξη αρκετές αδυναμίες, καθώς πολλοί δικαιούχοι κατήγγειλαν δυσκολίες στην πληρωμή ενοικίων, εξυπηρέτηση δανείων και κάλυψη λογαριασμών κοινής ωφελείας (ΔΕΚΟ). Σε ορισμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με καταγγελίες, σημειώθηκαν σοβαρές καθυστερήσεις ή και πλήρης απουσία καταβολής των επιδομάτων, ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που το σύνολο της ενίσχυσης (το 100% δηλαδή) πιστωνόταν στην κάρτα, αντί για το προβλεπόμενο 50%. Επιπλέον, υπήρξαν δικαιούχοι που δεν είχαν παραλάβει εγκαίρως τις κάρτες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τα ποσά δεν είχαν εμφανιστεί ούτε στις κάρτες ούτε στους προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.
Ως απάντηση στις αντιδράσεις, εξετάζεται πλέον η αύξηση του ποσοστού μετρητών που μπορούν να «σηκώσουν» οι δικαιούχοι. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες είναι η δυνατότητα ανάληψης μετρητών σε ποσοστό έως και 75% για συγκεκριμένα επιδόματα, όπως το επίδομα ανεργίας και το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Δεν αποκλείεται επίσης να θεσμοθετηθούν εξαιρέσεις στους περιορισμούς χρήσης της προπληρωμένης κάρτας, ώστε να επιτρέπεται η κάλυψη αναγκών πρώτης προτεραιότητας, όπως η πληρωμή ενοικίου κύριας κατοικίας και η εξυπηρέτηση στεγαστικών δανείων.
Ποιους αφορά η προπληρωμένη κάρτα
Το ισχύον σύστημα προβλέπει ότι η μισή αξία των παροχών πρέπει να αξιοποιείται υποχρεωτικά μέσω της προπληρωμένης τραπεζικής κάρτας που χορηγείται στον δικαιούχο. Η κάρτα μπορεί να χρησιμοποιείται για αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, είτε φυσικά είτε ηλεκτρονικά, εντός Ελλάδας ή άλλων χωρών της ΕΕ. Δεν επιτρέπεται η χρήση της για δραστηριότητες όπως η αγορά όπλων ή η συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια.
Τα επιδόματα που καταβάλλονται με τη συγκεκριμένη διαδικασία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- Τακτική επιδότηση ανεργίας
- Επίδομα μακροχρόνια ανέργων
- Ειδικά εποχικά βοηθήματα
- Επίδομα μητρότητας και γονικής άδειας
- Επίδομα αναδοχής
- Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα
- Παροχές για δασεργάτες, ξεναγούς, εκδοροσφαγείς κ.ά.
Συνολικά, 15 διαφορετικές ενισχύσεις της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ καταβάλλονται πλέον μέσω της προπληρωμένης κάρτας, περιορίζοντας έτσι σημαντικά την ευχέρεια των πολιτών στη χρήση μετρητών. Από την υποχρεωτική χρήση της κάρτας εξαιρούνται πρόσωπα με σοβαρές αναπηρίες όρασης (άνω του 80%) βάσει γνωματεύσεων Υγειονομικών Επιτροπών. Για τις περιπτώσεις αυτές, συνεχίζεται η απευθείας καταβολή στον τραπεζικό λογαριασμό (IBAN). Αξιοσημείωτο είναι ότι οι χρήστες της κάρτας συμμετέχουν αυτόματα σε πρόγραμμα δημόσιας λοταρίας, όπου μέσω των αγορών τους μπορούν να κερδίσουν χρηματικά έπαθλα – συνολικά 8.500 δικαιούχοι θα λάβουν από 1.000 ευρώ. Τώρα λοιπόν, τα συναρμόδια υπουργεία αναμένεται να παρουσιάσουν σύντομα τις τελικές αλλαγές στο μοντέλο λειτουργίας της προπληρωμένης κάρτας, με στόχο την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του συστήματος και την εξασφάλιση ουσιαστικής βοήθειας στους πολίτες που το έχουν ανάγκη.
