Τρεις γυναίκες, τρεις διαφορετικές εκδοχές της Ιρίνας συναντιούνται μια μέρα διπλής σημασίας και βαρύτητας: τη μέρα των 20ών γενεθλίων τους, που συμπίπτει με την επέτειο του ενός χρόνου από τον θάνατο του πατέρα. Το μεγάλο συλλογικό τους όνειρο παραμένει να φτάσουν στη Μόσχα. Στη «Μόσχα» που δεν είναι απλά ένας τόπος, αλλά ένα σύμβολο και μία πράξη αυτοπραγμάτωσης – ένα μέλλον, μια φαντασίωση, μια χειρονομία προς το άγνωστο.
Αυτή είναι η παράσταση IRЯINA, μια νέα εκδοχή, ένα νέο θεατρικό έργο από τη Γιώτα Αργυροπούλου, που συνομιλεί με το πρωτότυπο έργο του Τσέχωφ, «Τρεις Αδελφές», κερδίζοντας από το ξεκίνημά της την εκτίμηση του κοινού. Στη σκηνή, τρεις ταλαντούχοι ηθοποιοί της νεότερης γενιάς – Ωρόρα Μαριόν, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Ναταλία Σουίφτ – ενσαρκώνουν τρεις διαφορετικές όψεις του προσώπου της Ιρίνας. Με εργαλεία τη σωματικότητα, την αφήγηση, τη μουσική και τον χορό, η παράσταση ξεδιπλώνει μια «πρόβα μνήμης»: το έργο του Τσέχωφ θρυμματίζεται και ξανασυναρμολογείται μέσα από τις προσωπικές και συλλογικές ιστορίες των γυναικών που βρίσκονται στη σκηνή.
Με αφορμή την παράσταση μιλήσαμε με τη Γιώτα Αργυροπούλου, η οποία υπογράφει και τη σκηνοθεσία.
– Πότε και πώς ξεκίνησε να «γεννιέται» στο μυαλό σας η δική σας Ιρίνα;
Η Ιρίνα άρχισε να σχηματίζεται μέσα μου τη στιγμή που συνειδητοποίησα πόσο πολύ με απασχολεί εκείνο το κρίσιμο σημείο στη ζωή μας, όπου χρειάζεται να πάρουμε τη γενναία απόφαση να χαράξουμε τον δικό μας προσωπικό δρόμο – είτε το τολμήσουμε είτε όχι. Μια απόφαση που συχνά μας απομακρύνει από το οικείο, που διαρρηγνύει την ασφάλεια και τις συνήθειές μας, για να ανοίξει έναν νέο χώρο για την προσωπική μας μικρή επανάσταση. Αναζητώντας μια γυναίκα που να έχει «ταξιδέψει στον χρόνο», που να μοιάζει μεγαλύτερη από τη ζωή και ταυτόχρονα να παραμένει γεμάτη συναισθήματα, στράφηκα στο μυθιστορηματικό σύμπαν του Τσέχωφ. Οι Τρεις Αδελφές έγιναν το ιδανικό πεδίο αυτής της αναζήτησης. Μέσα εκεί, η Ιρίνα φανερώθηκε ως το αρχέτυπο που έψαχνα: μορφωμένη, ευφυής, με βαθιά πνευματικότητα και λεπτό χιούμορ· μια γυναίκα που επιθυμεί με όλο της το είναι να ανακαλύψει τι πραγματικά την εκφράζει.
– Γιατί επιλέξατε την Ιρίνα από τις Τρεις Αδερφές του Τσέχωφ;
Η Ιρίνα είναι η πιο φωτεινή και ταυτόχρονα η πιο ευάλωτη. Είναι η γυναίκα που πιστεύει ακόμη στο μέλλον, που δεν έχει παραδοθεί. Κι αυτός ο ιδεαλισμός -τόσο εύθραυστος και τόσο επίμονος- με συγκινεί βαθιά. Η Ιρίνα κουβαλάει την ερώτηση: τι σημαίνει να παραμένεις ανοιχτός στον κόσμο, ακόμα και όταν αυτός ο κόσμος σε πιέζει; Είναι εκείνη που παλεύει περισσότερο από όλες να σταθεί στα πόδια της, να ονειρευτεί, να απελευθερωθεί από ό,τι την κρατά πίσω. Όπως έγραφε ο Τσέχωφ, ξυπνούσε το πρωί και καθόταν για ώρα να σκέφτεται, να κάνει σχέδια, να ονειροπολεί. Πόσο πιο σύγχρονη και ενδιαφέρουσα θα μπορούσε να είναι;
– Και γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη ορθρογραφία (IRЯINA) της λέξης; Συμβολίζει κάτι για εσάς;
Το «Я» λειτουργεί σαν καθρέφτης. Είναι το «εγώ» στα ρωσικά, αλλά και ένα γράμμα που βλέπεις ανάποδα. Μια μετατόπιση. Για μένα, η IRЯINA δεν είναι μόνο μία. Είναι τρεις εκδοχές του εαυτού της, τρεις γυναίκες, τρεις διαδρομές. Το «Я» ανοίγει αυτόν τον καθρέφτη και όλες αυτές τις αντανακλάσεις που γινόμαστε όλες οι διαφορετικές γυναίκες.
– Την Ιρίνα ενσαρκώνουν τρεις διαφορετικές ηθοποιοί, σε τρεις διαφορετικές στιγμές της ζωής της. Η επιλογή αυτή γιατί έγινε και πώς θα το δούμε στην παράσταση;
Ήθελα να δω τη γυναίκα όχι γραμμικά, αλλά πολυφωνικά. Η Ιρίνα δεν μεγαλώνει· διακλαδίζεται. Κι έτσι, επί σκηνής, υπάρχουν τρεις διαφορετικές γυναίκες που συναντιούνται, αλληλοσυμπληρώνονται, απομακρύνονται. Η καθεμιά κουβαλάει το σώμα, τη μνήμη και τις δικές αλήθειες ή δυνατότητες. Όταν βρίσκονται μαζί, δημιουργείται ένας διάλογος ανάμεσα στις πιθανές ζωές της Ιρίνας- σαν μια χορωδία του εαυτού.
– Σκηνοθετικά αντιμετωπίσατε κάποιες δυσκολίες και πώς είναι να συνομιλείς με το πρωτότυπο έργο του Τσέχωφ, ένα από τα πιο κλασικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας;
Ήταν πραγματικά μια πολύ δημιουργική διαδικασία. Το έργο λειτούργησε σαν ένας ζωντανός συνομιλητής. Μου έδωσε τις βασικές κολώνες του οικοδομήματος, πάνω στις οποίες χτίσαμε και στηρίξαμε τη δική μας αφήγηση – σύγχρονη και πολυεπίπεδη.
– Η IRЯINA πώς συνομιλεί με το σήμερα;
Η Ιρίνα συνομιλεί με μια εποχή όπου όλοι είμαστε εξαντλημένοι, αλλά εξακολουθούμε να ελπίζουμε. Με τον εργασιακό καπιταλισμό που μας απομακρύνει από τον εαυτό μας. Με τη μνήμη του σώματος που συχνά αγνοούμε. Με το αίτημα της γυναικείας φωνής που δεν θέλει πια να ψιθυρίζει. Η IRЯINA βλέπει το σήμερα μέσα από το πρίσμα του «τι θα μπορούσα να είμαι» – και αυτό είναι βαθιά σύγχρονο.
– Γιατί επιλέξατε αυτές οι τρεις διαφορετικές εκδοχές της Ιρίνας να συναντηθούν στην επέτειο του ενός χρόνου από τον θάνατο του πατέρα;
Έχοντας χάσει κι εγώ τον πατέρα μου, γνώριζα καλά πως ο ένας χρόνος στο μεγάλο πένθος είναι ένας ουσιαστικός κύκλος. Την παραμονή της επετείου, το ίδιο το σώμα θυμάται και ανακαλεί στιγμές και μνήμες που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι μπορούν να επιστρέψουν με αυτό τον τρόπο, αν δεν το είχα ζήσει. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη χρονική στιγμή -που υπάρχει και στο αυθεντικό έργο- ήταν για μένα καθοριστική. Για τις Τρεις Αδελφές, ο θάνατος του πατέρα σηματοδοτεί επίσης το τέλος μιας εποχής υποχρεωτικής υπακοής και καθήκοντος. Είναι η στιγμή της επιστροφής και της αναμέτρησης με τον εαυτό. Εκεί, οι τρεις Ιρίνες συναντιούνται γεμάτες πιθανότητες. Η απώλεια ανοίγει έναν χώρο όπου μπορείς -ίσως για πρώτη φορά- να δεις τον εαυτό σου ολόκληρο, και να οραματιστείς το μέλλον.
– Διαβάζω στο δελτίο Τύπου πως η «Μόσχα» δεν είναι απλά ένας τόπος αλλά ένα σύμβολο. Τελικά τι συμβολίζει;
Στον Τσέχωφ, η Μόσχα είναι η υπόσχεση του «αλλού». Το μέρος όπου πιστεύουμε ότι θα γίνουμε ευτυχισμένοι, πιο αληθινοί, πιο ελεύθεροι. Είναι το μέλλον που δεν έρχεται ποτέ τέλειο, αλλά μαζί με τις δυσκολίες και τις διαψεύσεις της πραγματικότητας. Ένα όνειρο τόσο ισχυρό που γίνεται ακόμη και φυλακή αν δεν δεχτείς να παραδοθείς στις δυνάμεις της ζωής. Αυτό με ενδιέφερε επίσης. Να δούμε ότι οι Ιρίνες θα ήθελαν να ακολουθήσουν τον προσωπικό τους δρόμο γνωρίζοντας ότι δεν θα είναι όλα ιδανικά και τέλεια · χωρίς να αναπαράγουν τον μύθο μιας εξιδανικευμένης ζωής, αλλά επιλέγοντας συνειδητά ένα μέλλον αβέβαιο, ζωντανό και ανοιχτό – γεμάτο δυνατότητες να φτάσουν εκεί όπου θα είναι ακόμη περισσότερο ο εαυτός τους.
– Η δική σας «Μόσχα» τι συμβολίζει;
Για μένα η Μόσχα είναι η επιθυμία που σε κινεί. Είναι η ανάγκη να ανήκεις κάπου – ακόμη κι αν αυτό το κάπου δεν υπάρχει ακόμη και περιμένει να σχηματιστεί από σένα την ίδια. Είναι ο τόπος όπου συναντιέσαι με την αλήθεια σου, ο τόπος που νοσταλγείς να υπάρξεις.
– Φεύγοντας από την παράσταση, ιδανικά τι θα θέλατε να πάρει μαζί του ο θεατής; Το σκέφτεστε αυτό όταν ανεβάζετε μια παράσταση;
Θα ήθελα ο θεατής να φύγει έχοντας βιώσει μια μικρή μετατόπιση. Να αναγνωρίσει κάτι δικό του μέσα από την πορεία των τριών προσώπων στη σκηνή. Να αναρωτηθεί: ποια είναι η δική μου Μόσχα; πού θέλω να πάω; τι φοβάμαι να δω, να πράξω; Νιώθω ότι δεν κάνουμε θέατρο για να δώσουμε απαντήσεις αλλά για να ανοίξουμε έναν χώρο – στην φαντασία, στην ψυχή, στο μυαλό. Αν ο θεατής φύγει έστω και λίγο πιο ανοιχτός, τότε η παράσταση έχει πετύχει τον στόχο της.
Η παράσταση
Ως νεότερη και πιο οραματίστρια από τις Τρεις Αδελφές, η Ιρίνα ενσαρκώνει διαχρονικά τη μορφή της Νέας Γυναίκας· εκείνης που διεκδικεί να ξεφύγει από τις συμβάσεις, να αμφισβητήσει τα όρια, να ονειρευτεί μια άλλη ζωή. Βασισµένο στις προσωπικές και συλλογικές µνήμες της καλλιτεχνικής ομάδας που δημιούργησε το έργο και μετά από πολύμηνη έρευνα, τα διαφορετικά πρόσωπα της IRЯINA συνοµιλούν με το σήµερα και με τη σύγχρονη ιστορία μας.
Μέσα από αυτές τις μνήμες, οι τρεις ηθοποιοί δημιουργούν διαφορετικές εκδοχές της Ιρίνας, που συγκλίνουν σε ένα κοινό ερώτημα: ποια είναι η «Μόσχα» των γυναικών σήμερα; Τι διεκδικούν, τι θυμούνται, τι ονειρεύονται και τι είναι διατεθειμένες να χάσουν ή να θυσιάσουν;
Ταυτότητα παράστασης
Σύλληψη – Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Γιώτα Αργυροπούλου
Κείμενο: Γιώτα Αργυροπούλου σε συνεργασία με τις ηθοποιούς μέσω αυτοσχεδιασμών
Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Μιχάλης Κωνσταντάτος
Συμβολή στη δραματουργία: Igor Dobricic
Πρωτότυπη Μουσική: Μαριλένα Ορφανού (Someone Who Isn’t Me)
Ερμηνεία: Ωρόρα Μαριόν, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Ναταλία Σουίφτ
Παράταση παραστάσεων έως 10 Δεκεμβρίου
Δευτέρα 24/11, Τρίτη 25/11, Τετάρτη 26/11 στις 21.00
Τετάρτη 3/12 & Τετάρτη 10/12 στις 21.00
Διάρκεια: 90 λεπτά
Προπώληση εισιτηρίων: more.com
Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν – Υπόγειο: Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα
