Η ένταση στην Ανατολική Ασία κλιμακώνεται, καθώς η Κίνα αντιδρά ολοένα και πιο επιθετικά σε δηλώσεις που αμφισβητούν τις προθέσεις της απέναντι στην Ταϊβάν. Τον προηγούμενο μήνα, όταν η Γιαπωνέζα πρωθυπουργός Σαναέ Τακαΐτσι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής αντίδρασης σε περίπτωση που το Πεκίνο επιχειρήσει να καταλάβει την Ταϊβάν, η απάντηση της Κίνας ήταν άμεση: οργισμένες δηλώσεις και αποστολές πολεμικών αεροσκαφών. Το μήνυμα ήταν σαφές: «Δεν είναι δική σας υπόθεση».

Ωστόσο, η πραγματικότητα της γεωπολιτικής και της παγκόσμιας οικονομίας δείχνει το αντίθετο. Μια ενδεχόμενη κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν θα απειλούσε άμεσα τα συμφέροντα της Ιαπωνίας και του βασικού της συμμάχου, των ΗΠΑ. Η Ταϊβάν, ένα δημοκρατικά κυβερνώμενο νησί, βρίσκεται σε κομβικό σημείο θαλάσσιων εμπορικών διαδρομών που συνδέουν την Ανατολική και τη Νότια Σινική Θάλασσα.

Μεγάλο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από αυτές τις θαλάσσιες οδούς που έχουν σημεία «μποτιλιαρίσματος» όπως το Στενό Μπάσι να αγκαλιάζουν τις ακτές της Ταϊβάν. Αν η Κίνα καταφέρει να ελέγξει το νησί, θα αποκτήσει τη δυνατότητα να κυριαρχήσει στα στρατηγικά ύδατα της περιοχής, να προβάλλει στρατιωτική ισχύ βαθιά στον Ειρηνικό και να προωθήσει πιο επιθετικά τις εδαφικές της διεκδικήσεις.

Κίνα και Ταϊβάν: Η ισορροπία ισχύος στην Ασία

«Η ισορροπία δυνάμεων στην Ασία θα έγερνε αποφασιστικά υπέρ της Κίνας αν η Ταϊβάν έπεφτε στα χέρια της», επισημαίνει ο Ρόμπερτ Γουόρντ από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. Σήμερα, η Κίνα είναι γεωγραφικά «περιορισμένη» από την Πρώτη Νησιωτική Αλυσίδα, ένα τόξο νησιών που περιλαμβάνει την Ιαπωνία, την Ταϊβάν και τις Φιλιππίνες, όλες χώρες με στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ. Η επιθυμία του Πεκίνου να «σπάσει» αυτόν τον κλοιό είναι εμφανής.

Σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης, η τύχη της Ταϊβάν θα συνδεόταν άρρηκτα με τη συμμαχία ΗΠΑ–Ιαπωνίας. Για να αποκρούσει μια μεγάλης κλίμακας επίθεση, η Ταϊπέι θα χρειαζόταν άμεση αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή. Και για να πολεμήσουν αποτελεσματικά, οι ΗΠΑ θα χρειάζονταν την Ιαπωνία.

Κίνα και Ιαπωνία: Γεωγραφία που καθορίζει τον πόλεμο

Η γεωγραφία καθιστά την Ιαπωνία ιδιαίτερα ευάλωτη. Το σύμπλεγμα των νησιών Ριουκίου εκτείνεται νοτιοδυτικά, σχεδόν αγγίζοντας την Ταϊβάν. Το νησί Γιοναγκούνι απέχει λιγότερο από 70 μίλια από τις ταϊβανέζικες ακτές. Σε περίπτωση κινεζικού αποκλεισμού ή επίθεσης, ιαπωνικά εδάφη και πολίτες θα μπορούσαν να βρεθούν άμεσα στο πεδίο των εχθροπραξιών.

Τα τελευταία χρόνια, το Τόκιο έχει επενδύσει μαζικά στην άμυνα αυτών των νησιών, ενισχύοντας βάσεις, ραντάρ, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και πυραυλικά συστήματα. Οι ιαπωνικοί αντιαποβατικοί πύραυλοι Type 12 έχουν ήδη αναπτυχθεί, ενώ σχεδιάζονται εκδόσεις μεγαλύτερου βεληνεκούς. Παράλληλα, η Ιαπωνία ενισχύει τη ναυτική και υποβρύχια παρουσία της.

Κίνα, ΗΠΑ και βάσεις-κλειδιά στον Ειρηνικό

Η στάση των ΗΠΑ παραμένει σκόπιμα ασαφής, στο πλαίσιο της λεγόμενης «στρατηγικής ασάφειας», ώστε η Κίνα να μην γνωρίζει αν και πότε η Ουάσιγκτον θα επέμβει. Ωστόσο, αν οι ΗΠΑ εμπλακούν, οι αποφάσεις της Ιαπωνίας θα είναι καθοριστικές. Η χώρα φιλοξενεί ένα πυκνό δίκτυο αμερικανικών βάσεων, όπως η αεροπορική βάση Καντένα στην Οκινάουα και η ναυτική βάση της Γιοκοσούκα, έδρα του 7ου Στόλου.

Σύμφωνα με ειδικούς, οι βάσεις στην Ιαπωνία είναι αναντικατάστατες. Χωρίς αυτές, οι ΗΠΑ θα βασίζονταν κυρίως στο Γκουάμ, σε απόσταση περίπου 1.700 μιλίων από την Ταϊβάν, κάτι που θα δυσχέραινε σοβαρά τις αεροπορικές επιχειρήσεις. Τα αεροπλανοφόρα θα μπορούσαν να προσφέρουν λύσεις, αλλά αποτελούν ακριβούς και ευάλωτους στόχους για τους πυραύλους της Κίνας.

Κίνα και πυραυλικός ανταγωνισμός στην περιοχή

Η Οκινάουα, αν και κομβικής σημασίας, βρίσκεται εντός εμβέλειας του τεράστιου πυραυλικού οπλοστασίου της Κίνας. Το Πεκίνο διαθέτει εκατοντάδες πυραύλους μικρού, μεσαίου και ενδιάμεσου βεληνεκούς. Σε ένα σενάριο σύγκρουσης, δεν αποκλείεται η Κίνα να πλήξει προληπτικά αμερικανικές και ιαπωνικές βάσεις.

Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ενισχύουν τη δική τους αποτρεπτική ισχύ. Φέτος, η Ουάσιγκτον ανέπτυξε προσωρινά στην Ιαπωνία το πυραυλικό σύστημα Typhon, ικανό να πλήξει στόχους στην ηπειρωτική Κίνα, ενώ πεζοναύτες εξασκήθηκαν στην Οκινάουα με νέα αντιπλοϊκά συστήματα.

Η περιοχή οδηγείται σε μια νέα εποχή έντονου ανταγωνισμού, όπου η Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε στρατηγικού υπολογισμού.