H υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται νόμιμα στην Ελβετία από το 1942. Η λογική πίσω από αυτή τη διαδικασία βασίζεται στην ανθρωπιστική, φιλελευθερη και ατομοκεντρική προσέγγιση του δικαιώματος στη ζωή κάθε ενός από εμάς στη ζωή και στο θάνατο. Πρόκειται για μια πράξη ελεύθερης βούλησης και όχι για μια ιατρικά ή κρατικά επιβαλλόμενη πρακτική η οποία ωστόσο γίνεται κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.
Σύμφωνα λοιπόν με την ελβετική νομοθεσία, το άτομο έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να αποφασίσει για τη ζωή του και κατ’ επέκταση για τον τρόπο και τη στιγμή του θανάτου του. Το κράτος από την πλευρά του δεν θεωρείται υπερασπιστής της ίδια της ζωής με κάθε κόστος, αλλά θεματοφύλακας της ελευθερίας του κάθε ατόμου. Ουσιαστικά πρόκειται για τον έμπρακτο σεβασμό στην προσωπική αυτονομία. Με την υποβοηθούμενη αυτοκτονία το κράτος δεν βοηθά το θάνατο, αλλά βοηθά την αξιοπρέπεια. Στην Ελβετία, η υποβοηθούμενη αυτοκτονία δεν θεωρείται ως ευθανασία όπως αυτή γίνεται στα ζώα και κάποιος άλλος ο γιατρός συγκεκριμένα εκτελεί τη θανατηφόρα πράξη, αλλά ως υποβοήθηση σε αυτοκτονία καθώς την τελική απόφαση την παίρνει ο άνθρωπος και ενεργεί ο ίδιος. Το μόνο που απαγορεύεται είναι να υπάρχει εγωιστικό κίνητρο από πίσω πχ. το οικονομικό όφελος.
Σε αντίθεση με το νομικό πλαίσιο που υπάρχει σε άλλες χώρες όπου η ευθανασία ελέγχεται αυστηρά από ιατρικές επιτροπές στην Ελβετία δεν απαιτείται ιατρική παρέμβαση. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται κάποιος να πάσχει από κάποια ανίατη ασθένεια ή να υποφέρει σωματικά. Το μόνο που αρκεί είναι να αποδείξει πως είναι ενήλικος και ψυχικά υγιής που λαμβάνει την απόφαση με πλήρη επίγνωση. Αυτές οι προϋποθέσεις, αναδεικνύουν στον υπαρξιακό χαρακτήρα της απόφασης του ατόμου που δεν αφορά μόνο το σωματικό μαρτύριο αλλά την αίσθηση ποιότητας και πληρότητας. Η διαδικασία είναι απαλλαγμένη από κρατικές ή θρησκευτικές επιβολές καθώς η Ελβετία ως κοσμικό και πολυπολιτισμικό κράτος επιλέγει να μην επιβάλλει ένα “ηθικό” πρότυπο ζωής και θανάτου. Αντιμετωπίζει το ζήτημα ως ατομικό ανθρώπινο δικαίωμα και όχι ως αμαρτία το οποίο όμως προστατεύει με νομικούς και ψυχολογικούς ελέγχους ώστε να μην γίνεται κατάχρηση.
Η διαδικασία γίνεται με διαφάνεια και έχει κοινωνική αποδοχή ενώ υπάρχουν οργανισμοί όπως οι Exit και Dignitas που λειτουργούν ανοικτά και με αυστηρό πρωτόκολλο παρέχοντας στήριξη στους υποψηφίους που πληρούν τα κριτήρια. Το κράτος προσεγγίζει το θέμα με σεβασμό, ρεαλισμό και ανθρωπιά και η λογική του είναι πως η ζωή αξίζει όταν υπάρχει αξιοπρέπεια ενώ όταν αυτή χαθεί οριστικά, το άτομο πρέπει να έχει το δικαίωμα να πεθάνει με συνείδηση, ειρήνη και έλεγχο, όχι επειδή η ζωή έχει μικρή αξία, αλλά επειδή η ελευθερία έχει μεγαλύτερη.
Τι είναι το suicide pod και πως χρησιμοποιείται στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία;
To suicide pod ή sarco pod είναι μια καινοτόμα συσκευή που σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιείται στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία από τον Αυστραλό ακτιβιστή υπέρ του δικαιώματος στο θάνατο Dr. Philip Nitschke (γνωστός και ως “Dr. Death”) και την ομάδα του στον οργανισμό Exit International.
To sarco pod είναι μια κάψουλα η οποία προσφέρει τη δυνατότητα στο χρήστη να δώσει τέλος στη ζωή του με μηχανικό και ανώδυνο τρόπο χωρίς να απαιτείται ιατρική εποπτεία ή χορήγηση φαρμάκων. Αρκεί ο χρήστης να ξαπλώσει μέσα στην κάψουλα και μόλις είναι έτοιμος ενεργοποιεί τη διαδικασία πατώντας απλώς ένα κουμπί. Αυτό που συμβαίνει μέσα στην κάψουλα είναι ότι απελευθερώνεται υγρό άζωτο που μειώνει ταχύτατα το επίπεδο του οξυγόνου σε ποσοστό κάτω από 5% προκαλώντας υποξία και απώλεια των αισθήσεων μέσα σε μόλις 30 δευτερόλεπτα. Έτσι ο θάνατος έρχεται μέσα σε λίγα λεπτά με ειρηνικό και ανώδυνο τρόπο σύμφωνα με τους δημιουργούς του. Καθώς το sarco δεν βασίζεται σε φαρμακευτικές ουσίες οι δημιουργοί τους θεωρούν πως το καθιστά πιο ανεξάρτητο και προσβάσιμο εργαλείο για άτομα που πληρούν τα κριτήρια που θέτει ο νόμος.
Το suicide pod έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από θρησκευτικούς κύκλους που θεωρούν πως η συσκευή είναι μια προσπάθεια εξομάλυνσης του θανάτου αλλά και ψυχιάτρους που ανησυχούν μήπως γίνει κατάχρηση με τον Dr. Death να υποστηρίζει πως το μηχάνημά του απλώς ενισχύει το δικαίωμα στην αυτονομία και την αξιοπρέπεια του ατόμου απέναντι στο θάνατο. Μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί δυο λειτουργικά sarco pods και το ένα έχει ήδη αξιολογηθεί από τις ελβετικές αρχές ως σύμφωνη με τη νομοθεσία του κράτους. Αυτό που δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό είναι αν έχει χρησιμοποιηθεί σε πραγματική διαδικασία θανάτου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με το sarco pod ξεκινά μια νέα εποχή στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία καθώς πλέον το άτομο μπορεί να φεύγει από αυτή τη ζωή με το πάτημα μόνο ενός κουμπιού χωρίς πόνο και χωρίς να υπομένει μια ζωή χωρίς αξιοπρέπεια.
