Οι σοφιστικέ απάτες στα καζίνο του Μονακό που γέννησαν την… Interpol

H μεγαλύτερη διακρατική ένωση μετά τον ΟΗΕ ιδρύθηκε κι αυτή στον απόηχο μιας σειράς διαβόητων οικονομικών εγκλημάτων, θυμίζοντας πολύ τη γέννηση του Amber Alert αλλά και του τριψήφιου αριθμού άμεσης δράσης. Αυτή τη φορά ήταν ο πρίγκιπας Αλβέρτος Α’ του Μονακό που ένιωθε απεγνωσμένος. Τα πολυτελή και εξαιρετικά επικερδή καζίνο του κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου μαστίζονταν πια από ολοένα και περισσότερο αποτελεσματικούς απατεώνες, που σκάρωναν τώρα εξελιγμένες πλεκτάνες σε βάρος του. Η νέα αυτή γενιά εγκληματιών από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ξέφευγαν από τις εγχώριες αστυνομίες με ευκολία, καθώς τα διεθνή εγκλήματά τους έμεναν ατιμώρητα και εν πολλοίς ανεξιχνίαστα. Πεπεισμένος πως χρειαζόταν την καλύτερη δυνατή αστυνομική προστασία, ο Αλβέρτος κάλεσε στο πριγκιπάτο του αστυνομικές αρχές από τα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης. Κάπου 24 από δαύτες απάντησαν στη βασιλική έκκληση και συναντήθηκαν πράγματι στο Μόντε Κάρλο το 1914 σε αυτό που έμελλε να είναι για την Interpol το πρώτο της συνέδριο, όπου και τέθηκαν εν σπέρματι τα θεμέλια όσων θα ακολουθούσαν. Αν τον βοήθησαν να απαλλαγεί από τους απατεώνες που κατέκλυζαν τα καζίνο του κανείς δεν ξέρει, η συνάντηση έμελλε ωστόσο να αποβεί πολύτιμη για το μέλλον της ανθρωπότητας! Οι πρώτοι αυτοί σύνεδροι συνειδητοποίησαν ότι η ανταλλαγή πληροφοριών αλλά και τεχνογνωσίας ήταν ο καλύτερος τρόπος να αντιπαρατεθούν με το παγκόσμιο έγκλημα που από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε να δείχνει τα δόντια του με πρωτόγνωρη δυναμική. Θα μπορούσαν δηλαδή να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να μάθουν πολλά ο ένας από τον άλλο, αν και πάλι θα έπρεπε να περάσουν όχι λιγότερα από εννιά χρόνια για να πάρει η πρώτη αυτή ιδέα μια πιο επίσημη υπόσταση. Οι τομείς που προκρίθηκαν για διεθνή συνεργασία περιλάμβαναν τη σύλληψη και την έκδοση των κακοποιών, τις τεχνικές ταυτοποίησης των εγκληματιών αλλά και την ίδρυση κεντρικού μητρώου. Οι πρώτοι αυτοί σύνεδροι (14 επίσημοι και άλλοι 10 ανεπίσημοι, όπως η αποστολή των ΗΠΑ) κατέληξαν σε 12 Επιθυμίες, όπως τις είπαν χαρακτηριστικά, που έμελλε να είναι το γενικό καταστατικό περίγραμμα της υπηρεσίας μέχρι και σήμερα. Η ιστορία της Interpol είναι η ιστορία μιας μεγαλόσχημης και φιλόδοξης, πλην απόλυτα λογικής, ιδέας για το πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν οι εθνικές αστυνομικές υπηρεσίες ώστε να τσακώνουν τα νέα και παγκοσμιοποιημένα εγκληματικά κυκλώματα. Πέρα από πολιτική και διπλωματία. Πέρα από πολέμους. Πέρα από δυσπιστίες και εθνικές καχυποψίες. Παρά το γεγονός ότι ο σπόρος είχε φυτευτεί σε κείνο το συνέδριο του 1914, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα έβαζε το σχέδιο στον πάγο. Η ανθρωπότητα θα έπρεπε να περιμένει μέχρι το 1923 και τις προσπάθειες του επιτρόπου της βιεννέζικης αστυνομίας ώστε να μαζευτούν και πάλι οι διωκτικές αρχές χωρών του πλανήτη και να συζητήσουν το ενδεχόμενο της διακρατικής συνεργασίας. Αυτή τη φορά το συνέδριο της Βιέννης συγκάλεσε ένας δικός τους, ο υπερδραστήριος αρχηγός της βιεννέζικης αστυνομίας Johann Schober, τον οποίο προφανώς κανείς δεν μπορούσε να αγνοήσει. Οι εγκληματίες του Μεσοπολέμου είχαν γίνει ακόμα πιο προωθημένοι τεχνολογικά: τώρα χρησιμοποιούσαν αυτοκίνητα και τηλέφωνα κάνοντας το έργο των διωκτικών σωμάτων ακόμα δυσκολότερο! Μόλις τους μυρίζονταν, έπαιρναν το αμαξάκι τους και περνούσαν τα σύνορα, κάτι που δεν μπορούσε να κάνει η αστυνομική έρευνα. Όσο για την Αυστρία, είχε μετρήσει μια σειρά από πολύκροτα εγκλήματα που ντρόπιασαν τις τοπικές αρχές, αναγκάζοντας τον διευθυντή της να ζητήσει τη διεθνή συνδρομή. Ο μόνος τρόπος να τους πιάσουν, πίστεψε ο Schober, ήταν αν συνεργάζονταν οι εγχώριες αστυνομίες μεταξύ τους. Τώρα στο κάδρο δεν υπήρχαν τα καζίνο του Αλβέρτου αλλά τα προβεβλημένα εγκλήματα που συγκλόνιζαν την Ευρώπη της εποχής και έμεναν ατιμώρητα. Η νέα συνάντηση της Βιέννης του 1923 έδωσε υπόσταση στη Διεθνή Επιτροπή Εγκληματολογικής Αστυνομίας (International Criminal Police Commission – ICPC), μια πρώτη και αρκετά ατελής εκδοχή της Interpol. Το φαινομενικά διεθνές αυτό αστυνομικό σώμα χρηματοδοτήθηκε μάλιστα αποκλειστικά από την Αυστρία, τέτοια ήταν η κάψα του Schober για αστυνομική συνδρομή. Μέλη του ήταν η Αυστρία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Πολωνία, η Κίνα, η Αίγυπτος, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ρουμανία, η Σουηδία, η Τσεχοσλοβακία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα φυσικά. Μέσα στη μεταπολεμική καχυποψία της εποχής, η Διεθνής Επιτροπή, θέλοντας να αποφύγει τις ιδεολογικές συγκρούσεις μεταξύ των εθνών, επικεντρώθηκε σε εγκλήματα μη πολιτικής φύσης, απ’ όπου έλκει την καταγωγή της η παροιμιώδης ουδετερότητα της Interpol (απαγορεύεται αυστηρά οποιαδήποτε παρέμβαση ή δραστηριότητα πολιτικού, στρατιωτικού, θρησκευτικού ή φυλετικού χαρακτήρα). Αν και το πράγμα μόνο τελικό δεν ήταν. Την ώρα λοιπόν που η Διεθνής Εγκληματολογική Αστυνομία προσπαθούσε να λύσει τον γρίφο για το πώς θα μοιράζονταν αποτελεσματικά τις πληροφορίες οι εθνικές αστυνομίες (στους τρόπους περιλαμβανόταν και ένας πειραματικός διεθνής ραδιοσταθμός το 1935), η ναζιστική Γερμανία προσαρτά την Αυστρία το 1938 και επιτάσσει το κτίριο αλλά και τους πόρους της πρώιμης Interpol! Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τη διεθνή αστυνομία, τη μεταστεγάζουν στο Βερολίνο (1942) και τη θέτουν κάτω από τις διαταγές της Γκεστάπο, μετατρέποντάς τη σε ζοφερό όργανο θανάτου και διώξεων κατά θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Οι περισσότερες χώρες αποσύρονται από την ένωση, η οποία διοικείται τώρα από υψηλόβαθμα στελέχη των SS, στέλνοντας τον διεθνή χαρακτήρα της ομοσπονδίας στα μικρά παραλειπόμενα της Ιστορίας. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο, η ομάδα έπρεπε να ανασυσταθεί εκ νέου ως Διεθνής Επιτροπή Εγκληματολογικής Αστυνομίας, με τον πρώτο λόγο των πρωτοβουλιών να έχουν τώρα αξιωματούχοι από το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Σκανδιναβία και την Αγγλία. Το νέο στρατηγείο ιδρύεται σε προάστιο του Παρισιού, αν και δεν υπάρχουν πολλά αρχεία να μεταφερθούν εκεί, καθώς η πλειονότητα των φακέλων καταστράφηκε ή χάθηκε στο αιματοκύλισμα του πολέμου. Όσα λιγοστά σώθηκαν, σώθηκαν μάλιστα από έναν γερμανό αξιωματικό, ο οποίος τα ανέσυρε και τα παρέδωσε στους Γάλλους πριν φύγει από τον κόσμο αυτοκτονώντας. Το 1946, αξιωματικοί της αστυνομίας από 17 χώρες συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για να αναβιώσουν το πνεύμα της πρώιμης Interpol, η οποία μια δεκαετία αργότερα (1956) θα πάρει το πιασάρικο όνομα με την οποία την ξέρουμε εμείς σήμερα. Μεταξύ 1946-1955, τα μέλη της αυξήθηκαν από 19 χώρες σε 55 πλέον κράτη, ενώ ο ΟΗΕ αναγνώρισε το συμβουλευτικό καθεστώς της ICPC ήδη από το 1949. Το 1956 υπογράφηκε ο νέος καταστατικός της χάρτης. Παρά το γεγονός βέβαια ότι η κάρτα μέλους επεκτάθηκε προοδευτικά ώστε να περιλαμβάνει και χώρες εκτός Ευρώπης, οι πρώτες μέρες της Interpol είχαν μια αναντίρρητη γαλλική αύρα. Ο πρώτος μάλιστα μη γάλλος πρόεδρός της δεν θα εκλεγόταν πριν από το 1985, όταν η Interpol περιλάβανε πια 125 χώρες-μέλη! Ο βετεράνος πράκτορας της Σκότλαντ Γιαρντ, Raymond Kendall, ανέλαβε τα ηνία με σκοπό να εκσυγχρονίσει την υπηρεσία, αφού παράδερνε λόγω της πενιχρής χρηματοδότησης αλλά και των παλαιομοδίτικων διαδικασιών. Η χαρτούρα του στρατηγείου το έκανε να μοιάζει σαν να βγήκε από τη δεκαετία του 1950, την ίδια ώρα που οι επικοινωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες γινόταν ακόμα (μέσα δεκαετίας του 1980) με σήματα Μορς! Ο Kendall ήταν αυτός που διεύρυνε τόσο την ακτίνα δράσης όσο και τους σκοπούς της Interpol, η οποία παρά τις τεχνολογικές αγκυλώσεις είχε ήδη συμβάλει στην εξιχνίαση υποθέσεων με διεθνή αύρα, φέρνοντας ενώπιον της δικαιοσύνης φυγάδες και εξαρθρώνοντας κυκλώματα απατεώνων, διακινητών ναρκωτικών αλλά και σύγχρονων δουλεμπόρων. Ο οραματιστής αυτός γενικός γραμματέας περιέλαβε ακόμα και την τρομοκρατία στο καταστατικό της διεθνούς αστυνομικής ένωσης το 1985, λες και μπορούσε να προβλέψει το μέλλον: την επόμενη κιόλας χρονιά, το στρατηγείο της Interpol στο προάστιο του Παρισιού έγινε στόχος τρομοκρατικής επίθεσης, αναγκάζοντας την οργάνωση να μετακινηθεί -τρία χρόνια αργότερα- σε ένα υπερσύγχρονο φρούριο στη γαλλική Λυών…

Οι 12 Επιθυμίες του παρθενικού συνεδρίου

Οι ευχές που εξέφρασαν δειλά δειλά οι πρώτοι σύνεδροι του Μονακό για μια παγκόσμιας δράσης αστυνομική υπηρεσία περιλάμβαναν, πέρα από τη στενή συνεργασία των χωρών-μελών και τις συχνές επαφές των αξιωματούχων, την επιθυμία των συνέδρων να αφήσουν οι κατά τόπους κυβερνήσεις τις αστυνομικές αρχές να χρησιμοποιούν δωρεάν το τηλέφωνο, τον τηλέγραφο και το ταχυδρομείο ώστε να συνεργάζονται ανέξοδα! Το συνέδριο αναγνώρισε επίσης την ανάγκη για μια διεθνή γλώσσα κοινής επικοινωνίας. Πρότειναν μάλιστα κάποια φτιαχτή γλώσσα, σαν την Εσπεράντο, μέχρι να τύχουν πάντως τα κατασκευασμένα στο εργαστήριο αλφάβητα ευρύτερης αποδοχής, συγκατατέθηκαν με τη γαλλική! Οι αξιωματούχοι δεν έμειναν βέβαια εκεί, καθώς μίλησαν ακόμα και για υποχρεωτική εκπαίδευση στις τεχνικές της Σήμανσης για όλους τους φοιτητές νομικής των χωρών-μελών. Οι επόμενες Ευχές περιλαμβάνουν την ίδρυση κεντρικών μητρώων αλλά και ενιαίου στρατηγείου, συνεργασία των κυβερνήσεων και δημιουργία νέων συμφωνιών έκδοσης υποδίκων και καταζητούμενων ώστε να διευκολυνθεί ο διεθνής χαρακτήρας της αστυνομικής υπηρεσίας. Οι 12 Επιθυμίες ήταν το πρώτο γραπτό μνημείο της Interpol και η ίδια η καρδιά της…

Σύντομο χρονολόγιο και ενδεικτικές εικόνες

1914

Η ιδέα της Interpol γεννιέται στο Συνέδριο του Μονακό μεταξύ 14-18 Απριλίου. Οι σύνεδροι 24 (επίσημων και ανεπίσημων) αντιπροσωπειών καλούνται να βρουν λύσεις για την εξιχνίαση των υπερεθνικών εγκλημάτων, τις διαδικασίες σύλληψης φυγά σε χώρα του εξωτερικού και την έκδοσή του, την ταυτοποίηση των στοιχείων των υπόπτων, την ίδρυση ενιαίου αστυνομικού μητρώου και άλλα πολλά. Οι σύνεδροι συμφώνησαν για την άμεση ανάγκη ίδρυσης ενός διεθνούς αστυνομικού οργανισμού, αν και τα σχέδια έπρεπε να περιμένουν το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου…

1923

Η ιδέα μιας παγκόσμιας αστυνομικής υπηρεσίας αναβιώνουν μετά τον Μεγάλο Πόλεμο με την πρωτοβουλία του δαιμόνιου επιτρόπου της βιεννέζικης αστυνομίας, Dr Johannes Schober. Το International Criminal Police Commission (ICPC) ιδρύεται τον Σεπτέμβριο του 1923, το πρώτο στρατηγείο χτίζεται στη Βιέννη και ο Dr Schober υπηρετεί ως πρώτος πρόεδρος της προκαταρκτικής αυτής Interpol μέχρι το 1932. Ένας επίσης αυστριακός, ο αρχηγός της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας της Αυστρίας, Dr Oskar Dressler, χρίζεται πρώτος γενικός γραμματέας της οργάνωσης μέχρι το 1946.

1927

Οι συμμετέχοντες της 4ης Συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης, που συγκλήθηκε στο Άμστερνταμ το 1927, υιοθέτησαν ένα μέτρο που ανάγκαζε τις εγχώριες αστυνομίες να ιδρύσουν ένα κεντρικό σταθμό επικοινωνίας με την Interpol. Αυτός ήταν ο πρόδρομος του Εθνικού Κεντρικού Γραφείου που λειτουργεί μέχρι και σήμερα σε κάθε χώρα-μέλος της οργάνωσης. Η Γενική Συνέλευση παραμένει το ανώτατο διοικητικό σώμα της Interpol, το οποίο συναντιέται μια φορά τον χρόνο για να αποφασίσει για όλα τα μείζονα ζητήματα που ανέκυψαν εντωμεταξύ.

1930

Μέχρι το 1930, ειδικά τμήματα είχαν ιδρυθεί για να παλέψουν με τη γραφειοκρατία, την πλαστογραφία και την παραχάραξη εγγράφων. Πριν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μάλιστα, όταν τα αρχεία της Interpol ψηφιοποιήθηκαν, όλη η δουλειά γινόταν με τον παραδοσιακό τρόπο του 1930: το χέρι!

1935

Το παγκόσμιο ραδιοφωνικό δίκτυο της οργάνωσης εγκαινιάστηκε το 1935, παρέχοντας ένα εντελώς ανεξάρτητο σύστημα επικοινωνίας αποκλειστικά για αστυνομική χρήση (σε εθνικό αρχικά επίπεδο). Μέχρι το 1966, 34 χώρες-μέλη είχαν δικούς τους σταθμούς στο ραδιοφωνικό δίκτυο της Interpol, το οποίο μετέφερε καπου από 90.000 μηνύματα τον χρόνο. Σήμερα περισσότερα από 17,5 εκατομμύρια μηνύματα μεταφέρονται ετησίως μέσω του ασφαλούς ιντερνετικού δικτύου των 190 χωρών-μελών της Interpol!

1938

Οι Ναζί αποκτούν τον έλεγχο της Διεθνούς Επιτροπής Εγκληματολογικής Αστυνομίας αναγκάζοντας τον πρόεδρο Michael Skubl να παραιτηθεί από τα καθήκοντά του. Οι περισσότερες χώρες-μέλη αποσύρονται από την οργάνωση, η οποία παύει να έχει διεθνή χαρακτήρα αρχικά και αργότερα κάθε χαρακτήρα, καθώς τώρα είναι άλλη μια σκιώδης ναζιστική παραστρατιωτική οργάνωση. Μέχρι το 1942, η Διεθνής Επιτροπή ελέγχεται πλήρως από τον γερμανικό δάκτυλο, μετακομίζοντας στο Βερολίνο…

1946

Το Βέλγιο πρωτοστατεί στην επανίδρυση της οργάνωσης μετά τον Β’ Παγκόσμιο, επαναφέροντας τον δημοκρατικό χαρακτήρα της. Στις πρώτες μεταπολεμικές αρχαιρεσίες, εκλέγεται νέος πρόεδρος, ιδρύεται η Εκτελεστική Επιτροπή και η οργάνωση μετακομίζει στα περίχωρα του Παρισιού έπειτα από επίσημη πρόσκληση της γαλλικής κυβέρνησης. Στη φωτογραφία βλέπουμε τον τότε πρόεδρο της υπηρεσίας, Florent Louwage, στο 15ο Συνέδριο της Γενικής Συνέλευσης που έγινε τον Ιούνιο του 1946 στις Βρυξέλλες. Την ίδια χρονιά, το όνομα «Interpol» υιοθετείται δειλά δειλά ως σύντμηση του «Inter-national Pol-ice», το οποίο δέκα χρόνια αργότερα θα γίνει το επίσημο όνομα της υπηρεσίας.

1947

Το πρώτο διεθνές ανακοινωθέν για φυγά εκδόθηκε το 1947 και αφορούσε σε έναν Ρώσο που καταζητούνταν για τον φόνο αστυνομικού. Τα διεθνή ανακοινωθέντα ήταν πια ένα από τα αποτελεσματικότερα μέσα της Interpol για τη σύλληψη των εγκληματιών. Το σύστημα επεκτάθηκε με τα χρόνια ώστε να έχει ρητή χρωματική βάση: το κόκκινο για επικίνδυνους καταζητούμενους, το κίτρινο για εξαφανισμένους ανθρώπους, το μπλε για παροχή πληροφοριών, το μαύρο για αναγνώριση πτωμάτων, το πράσινο για προειδοποιητικά μηνύματα, το πορτοκαλί για άμεσες απειλές κ.λπ.

1962

Η κάρτα μέλους της Interpol επεκτεινόταν σταθερά όλα αυτά τα χρόνια και από τα 16 (επισήμως) ιδρυτικά μέλη του 1923, ο αριθμός άγγιξε τα 50 έθνη μέχρι το 1955. Ο χάρτης παρουσιάζει τα κράτη-μέλη της υπηρεσίας κατά τον Σεπτέμβριο του 1962. Η αλλαγή των γεωγραφικών συνόρων και η κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ οδήγησε πολλές ακόμα χώρες στις τάξεις της Interpol: από τα 100 κράτη-μέλη του 1967 στα 150 το 1989 και τα 190 το 2011…

1969

Τα γειτονικά κράτη μαστίζονται συχνά από απειλές και εγκλήματα παραπλήσιας φύσης. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της ανταλλαγής πληροφοριών και τεχνογνωσίας σε τοπικό επίπεδο, η Interpol οργανώνει το πρώτο περιφερειακό συνέδριο στη Λιβερία το 1963. Εδώ βλέπουμε τις εργασίες του 3ου Τοπικού Αφρικανικού Συνεδρίου που έγινε στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας το 1969…

1972

Το καθεστώς της Interpol ως διεθνής οργανισμός προστατεύεται και ενδυναμώνεται περαιτέρω τόσο από τον ΟΗΕ όσο και από το γαλλικό κράτος το 1972. Το στρατηγείο της ήταν εξάλλου στο Παρίσι και τα περίχωρά του από το 1946-1989, όταν μετακινήθηκε στο υπερσύγχρονο και απόρθητο κτίριο της Λυών το 1989…

1982

Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων -όπως ονομάτων και δακτυλικών αποτυπωμάτων- είναι παραδοσιακά μια από τις βασικότερες δουλειές της Interpol, η οποία εκτελείται μέσα σε ειδικά καθορισμένο νομικό πλαίσιο ώστε να προστατεύονται τα θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα του πολίτη αλλά και να διευκολύνεται η αστυνομική συνεργασία. Το 1982 η Γενική Συνέλευση υιοθέτησε μια νέα σειρά μέτρων αναφορικά με τα μητρώα και τα αρχεία της Interpol, δημιουργώντας έναν ανεξάρτητο ελεγκτικό μηχανισμό ώστε να εναρμονιστεί η λειτουργία της με τα νέα νομικά πλαίσια προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων…

1986

Στις 16 Μαΐου 1986, το κτίριο της Γενικής Συνέλευσης της Interpol στο προάστιο Saint Cloud της Πόλης του Φωτός δέχτηκε επίθεση από εξτρεμιστική ομάδα. Το οίκημα υπέστη εκτεταμένες φθορές και ένας αστυνομικός τραυματίστηκε από τη διπλή επίθεση με πολυβόλα και εκρηκτικά. Οι τέσσερις επιχειρησιακοί αρχηγοί της παραστρατιωτικής οργάνωσης συνελήφθησαν το 1998 και καταδικάστηκαν σε δεκαετή κάθειρξη…

1989

Το νέο στρατηγείο της Interpol κάνει τα εγκαίνιά του στις 27 Νοεμβρίου 1989 με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν να κόβει την κορδέλα. Το κτίριο παραμένει το κεντρικό στρατηγείο της Interpol, η οποία διαθέτει ωστόσο περιφερειακά στρατηγεία σε Αφρική, Αμερική και Ασία. Την ίδια χρονιά, τα κράτη-μέλη της αστυνομικής υπηρεσίας άγγιξαν το ορόσημο των 150 χωρών… Δείτε όλα τα θέματα του Weekend