Αν ρωτήσεις κάποιον ποιες εικόνες του έρχονται στο νου ακούγοντας τις λέξεις Ρίο ντε Τζανέιρο, το πιο πιθανό είναι να σου απαντήσει: Copacabana, Ipanema, καυτά bikini, καρναβάλι, το άγαλμα του Χριστού, φαβέλες, ναρκωτικά και churrascarias με νόστιμα κρέατα. Τα ίδια άκουσα και από αυτούς. Δεν αρνούμαι ότι τα ίδια έκανα και εγώ. Με εξαίρεση τα ναρκωτικά! Εξάλλου δεν γίνεται να βρεθείς στο Ρίο και να μην πας στην Copacabana ή στο άγαλμα του Cristo Redendor! Αλλά οι πραγματικές, αυθεντικές εικόνες που αποκόμισα από τη Βραζιλία δεν ήταν από αυτά τα (πιθανόν) πιο τουριστικά μέρη στον κόσμο.
Έτσι αν με ρωτήσει κανείς ποιες εικόνες μου έρχονται στο νου με το άκουσμα της λέξης Ρίο ντε Ζανέιρο, την απάντηση θα βρει στις αράδες που ακολουθούν. Βέβαια, για να γίνει κανείς κοινωνός της συναρπαστικής αυτής εμπειρίας πρέπει να βρεθεί εκεί. Νοερώς, ωστόσο όλα είναι δυνατά.
Επανέρχομαι λοιπόν, στο ερώτημα που έθεσα νωρίτερα και χωρίς επιφύλαξη θα σας έλεγα πως αν με ρωτούσε κανείς για τις εικόνες που μου έρχονται στο μυαλό από το ταξίδι αυτό, θα απαντούσα με τα ονόματα όλων όσοι γνώρισα τις 2 εβδομάδες που ήμουν εκεί. Και δεν ήταν λίγοι! Θα μιλούσα για τις φτωχογειτονιές του Ρίο, όπου οι άνθρωποι εκτιμούν τις απλές χαρές της ζωής, χαίρονται να προσφέρουν, παρά τις δυσκολίες της καθημερινότητάς τους, ξέρουν να φιλοξενούν, φωνάζουν δυνατά, ακούνε ατελείωτες ώρες μουσική και χορεύουν απ’ το πρωΐ μέχρι το βράδυ. Θα αναφερόμουν στα σπιτικά φαγητά, τα churrasco (μπάρμπεκιου) στις αυλές των σπιτιών, τα εξωτικά φρούτα, τα salgadinhos (τυρόπιτες) στο δρόμο σε συνδυασμό με “agua de coco” (νερό καρύδας) ή “agua de cana” (χυμό από ζαχαροκάλαμο), για τις σπιτικές caipirinha. Δε θα χρειαζόταν η μαιευτική μέθοδος για να σας μιλήσω και για τη γέννηση της μικρής Maria-Eduarda που γέμισε με χαρά τη γειτονιά. Είναι μια εικόνα, που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου.
Το σπίτι της συνοικίας Campo Grande, που θα γινόταν το σπίτι μου καθόλη τη διάρκεια της παραμονής μου στο Ρίο, βρισκόταν σε μια σχετικά ήρεμη γειτονιά. Η συγκατοίκηση με μια τυπική, βραζιλιάνικη οικογένεια ήταν απ’ την αρχή συναρπαστική. Επιστράτευσα τις λίγες γνώσεις μου στα πορτογαλικά και τα λεξικά που είχα προμηθευτεί από την Ελλάδα, για να συννενοηθώ μαζί τους. Κάθε κουβέντα και προσπάθεια, κάθε λέξη και χειρονομία.
Στο κέντρο της συνοικίας Campo Grande (που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό, στο ανατολικό Ρίο) οι αρχικές εντυπώσεις ομολογώ, δεν ήταν και οι καλύτερες. Φτωχικά σπίτια, για τα δεδομένα της Ελλάδας. «Με ένα βάψιμο θα έδειχναν τόσο ωραία», σκέφτηκα. Παιδιά στο δρόμο να περπατούν ξυπόλητα, γέροντες να πωλούν καραμέλες στις στάσεις των λεωφορείων και μικρά κορίτσια με παιδιά στην αγκαλιά. Αντιφατικές εικόνες που συνέθεταν ένα παζλ, τα κομμάτια του οποίου ήταν σαν να μην δένουν. Δίπλα στα φτωχικά σπίτια, ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο. Είχα ακούσει για τις αντιθέσεις αυτής της πόλης και να, που άρχισα να τις ανακαλύπτω ιδίοις όμμασι. Από την άλλη, ένοιωθα τις ματιές των κατοίκων καρφωμένες πάνω μου. Στο μυαλό μου έρχονται τα λόγια μιας ξαδέρφης μου… «είναι πολύ επικίνδυνα, κλέβουν στο δρόμο, δεν θα κουβαλάς φωτογραφική, ούτε θα φοράς κοσμήματα!». Κρατάω πιο σφιχτά τη τσάντα μου (με τη φωτογραφική μηχανή), διαφορετικά δεν θα επέστρεφα με φωτογραφικό υλικό στις αποσκευές μου.
Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με λεωφορεία (onibus) που τρέχουν σαν τρελά. Να, αυτός δεν σταμάτησε στο STOP! Η ανάγκη έχει γίνει συνήθεια. Το βράδυ αν σταματήσεις στο STOP ή στο φανάρι υπάρχει περίπτωση να σου την πέσουν συμμορίες για να σου κλέψουν το αυτοκίνητο. Οπότε, τι κάνεις; Δεν σταματάς! Είναι απλό! Στη Βραζιλία όλα έχουν μια απλή εξήγηση! Ευτυχώς, ακόμη ζω!
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ…
Η Avenida Brasil οδηγεί μέχρι το κέντρο και η οδός Rua Buenos Aires απέναντι από το πάρκο Campos de Santana. Εντυπωσιακά, τεραστίων διαστάσεων δέντρα τραβούν τη ματιά του επισκέπτη. Το υπέροχο αυτό πάρκο σχεδιάστηκε το 1873 από το Γάλλο Ογκίστ Γκλαζιού και εγκαινιάστηκε τρία χρόνια μετά, παρουσία του αυτοκράτορα Pedro II. Λιμνούλες, σπηλιές, γεφυράκια και ελικοειδή μονοπάτια που σκιάζονται από μεγάλα, περίεργα δέντρα, σε γεμίζουν με εικόνες, ενώ εκεί κυκλοφορούν και τα ζωάκια «αγκουτί», που δεν ενοχλούνται από την ανθρώπινη παρουσία.
Η Avenida Presidente Vargas «βγάζει» στην εκκλησία Candelaria, της οποίας η κατασκευή ξεκίνησε το 1775. Η αρχιτεκτονική της μορφή άλλαζε μέχρι το 1890, ενώ ο τρούλος, που ολοκληρώθηκε το 1877 σε νεοκλασικό ρυθμό, πλαισιώνεται από 8 γιγάντια αγάλματα από λευκό μάρμαρο.
Στην πλατεία Largo da Carioca το 1723 είχε οικοδομηθεί η πρώτη δημόσια κρήνη της πόλης, της οποίας το νερό προερχόταν από τις πηγές του ποταμού Καριόκα, διαβάζω στον οδηγό μου. Η κρήνη δεν υπάρχει πια αλλά η πλατεία παραμένει μία από τις πιο ζωντανές της πόλης. Σ’ ένα λόφο μπροστά στην πλατεία είναι χτισμένο το μοναστήρι του Santo Antonio (1608).
Στην Avenida Chile ένα μοντέρνας αρχιτεκτονικής κτίριο τραβάει την προσοχή μου. Διαπιστώνω για άλλη μια φορά πως το Ρίο είναι μια πόλη μεγάλων αντιθέσεων. Πρόκειται για την έδρα της βραζιλιάνικης εταιρείας πετρελαίου, της Petrobras.
Μεταξύ των επιβλητικών κτιρίων που χωρίζονται από τις κάθετες λεωφόρους της Χιλής και της Παραγουάης, προβάλλει η μητρόπολη (Catedral Metropolitana). Ο τεράστιος κωνικός όγκος διαμέτρου 76 μ. με αφήνει άφωνη. Ευτυχώς μπορώ να βγάλω φωτογραφίες. Δύο αστυνομικοί φυλάσσουν το χώρο!
ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ…
Το αυτοκίνητο, μου είπαν, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να κινηθείς στο κέντρο. Ακόμη δεν είχα πάει στην Copacabana, στο λόφο Pão de Acucar, στο άγαλμα Cristo Redendor. Όσα δηλαδή, πρέπει να δει στο Ρίο, ένας τουρίστας που σέβεται τον εαυτό του!!!
Από την πασίγνωστη, λόγω της ποδοσφαιρικής ομάδας, γειτονιά Flamengo η Avenida Pasteur μας βγάζει στην πρώτη μας τουριστική στάση! Στο λόφο Pão de Acucar, στην περιοχή Urca. Σε όλα τα τουριστικά μέρη, πληροφορήθηκα στην είσοδο του τελεφερίκ, οι Cariocas δηλαδή οι κάτοικοι του Ρίο, πληρώνουν μισό εισιτήριο με την επίδειξη της ταυτότητας τους. Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο αυτό. Πρέπει να αγοράσουν 1 κιλό από κάποιο είδος τροφίμου (π.χ. ρύζι, φασόλια, ζάχαρη, γάλα), το οποίο πηγαίνει σε φιλανθρωπικό ίδρυμα για παιδιά. Διαφορετικά πληρώνουν κι αυτοί ολόκληρο εισιτήριο, άσχετα με το αν έχουν μαζί τους την ταυτότητα τους.
Από τα 396 μέτρα η θέα στο μαγευτικό Ρίο σου κόβει την ανάσα! Λόφοι, βουνά, παραλίες, θάλασσα, τα κτίρια… όλα μοιάζουν ατελείωτα. Μα πόσο μεγάλη μπορεί να είναι αυτή η πόλη;
Παρκάρισμα στην Avenida Atlantica και επιτέλους, πατάω το πόδι μου στην πιο γνωστή παραλία του κόσμου: την Copacabana! Γήπεδα ποδοσφαίρου και βόλεϋ στην άμμο μαρτυρούν την αγάπη των Βραζιλιάνων για τα συγκεκριμένα αθλήματα.
Καταφέρνω να βγάλω 3 φωτογραφίες πριν μου κρύψουν την μηχανή. Ρωτάω γιατί. Η απάντηση απλή. «Τα βλέπεις εκείνα τα παιδιά; Ανήκουν συνήθως σε συμμορίες, βάζουν στόχο τουρίστες και καλύτερα να μην προκαλείς». Υπακούω και πάλι. Είναι κρίμα όμως, σκέφτομαι.
Συνεχίζουμε στην Av. Vieira Souto για τα υπόλοιπα 7 km παραλίας και χρυσής άμμου, γνωστής και ως παραλία της Ipanema.
Επόμενη στάση το άγαλμα του Cristo Redendor στο λόφο Corcovado. Ανεβαίνουμε στο λόφο με το τρένο, μέσα από ένα πανέμορφο και δύσβατο δάσος. Η κορυφή βρίσκεται στα 710 μ. Αποβιβαζόμαστε. Αμέτρητες σκάλες μας χωρίζουν από την κορυφή! Είμαστε όμως τόσο κοντά. Βαθιά ανάσα και ξεκινάμε.
Έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι στο ψηλότερο σημείο του κόσμου, κι ας μην είσαι. Πονάει ο λαιμός σου καθώς προσπαθείς να δεις μέχρι την κορυφή του αγάλματος, 30 μέτρα και άλλα 8 η βάση. Νομίζω ότι θα πέσω στο κενό!
Το άγαλμα κατασκευάστηκε με αφορμή τα εκατό χρόνια από την ανεξαρτησία της Βραζιλίας και ολοκληρώθηκε το 1922. Η πανοραμική θέα σε μια γωνία 360 μοιρών, κόβει την ανάσα. Το στάδιο Maracana, το κέντρο με τους ουρανοξύστες, η γέφυρα Rio-Niteroi, Copacabana, Ipanema, Leblon, ο λόφος Pão de Acucar, ακριβώς από κάτω η λίμνη. Δεν σκέφτομαι τίποτε άλλο. Οι εικόνες αυτές μου αρκούν για σήμερα.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ…
Το Ρίο ντε Τζανέιρο, που στα πορτογαλικά σημαίνει Ποταμός του Ιανουαρίου, βρίσκεται στη νοτιοανατολική Βραζιλία. Η πόλη ήταν η πρωτεύουσα της Βραζιλίας από το 1763-1960 και της πορτογαλικής αυτοκρατορίας (1808-1821). Συνήθως γνωστή ως Ρίο, η πόλη παρονομάζεται επίσης ως Cidade Maravilhosa – «η θαυμάσια πόλη».
Είναι διάσημη για τη θεαματική φυσική, γεωμορφολογική της θέση, τους εορτασμούς του καρναβαλιού, τη σάμπα και άλλα είδη μουσικής, τις παραλίες Copacabana και Ipanema, τους πεζόδρομους με τα μαυρόασπρα μωσαϊκά, και τις ωραίες γυναίκες.
Μερικά από τα πιο γνωστά αξιοθέατα της πόλης είναι το γιγαντιαίο, τεχνοτροπίας Αρ Ντεκό, άγαλμα του Ιησού στην κορυφή του λόφου Corcovado, ο λόφος Pão de Açúcar με το τελεφερίκ, το Σαμποδρόμιο, που δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα πεζόδρομο για την παρέλαση του Καρναβαλιού το Φεβρουάριο και τέλος αλλά και το περίφημο Maracana, ένα από τα μεγαλύτερα γήπεδα του κόσμου. Στο Ρίο βρίσκεται επίσης το μεγαλύτερο αστικό δάσος του κόσμου, το Tijuca.
Οι κάτοικοι της πόλης είναι γνωστοί ως «Καριόκας» (Cariocas). Το Ρίο ντε Τζανέιρο θα φιλοξενήσει τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016.
