Βρίσκονται παντού – σε σκόνες, κάψουλες και ροφήματα. Τα συμπληρώματα κολλαγόνου έχουν γίνει μια από τις πιο διαδεδομένες τάσεις στον χώρο της ομορφιάς και της ευεξίας. Υπόσχονται πιο νεανικό δέρμα, ενίσχυση των αρθρώσεων και λιγότερες ρυτίδες, γερά μαλλιά και νύχια. Αλλά πόση αλήθεια κρύβεται πίσω από αυτές τις υποσχέσεις;
Οι influencers τα προωθούν ως «μαγικό φίλτρο». Αλλά τι λένε οι ειδικοί και τι δείχνουν οι έρευνες; Αξίζει πραγματικά να τα εντάξετε στην καθημερινότητά σας;
Τι είναι το κολλαγόνο
Το κολλαγόνο είναι η πιο άφθονη πρωτεΐνη στο σώμα. Βρίσκεται στο δέρμα, τα μαλλιά, τα νύχια, τους τένοντες, τους συνδέσμους, τους χόνδρους και τα οστά. Διατηρεί την ελαστικότητα και τον όγκο του δέρματος, ενώ ενισχύει τη δύναμη και τη συνοχή των ιστών, καθώς και την υγεία των αρθρώσεων.
Ωστόσο, από τη δεκαετία των 20 και μετά, η ποσότητα και η ποιότητα του κολλαγόνου που παράγει το σώμα μειώνονται φυσιολογικά. Παράγοντες όπως η υπεριώδης ακτινοβολία, το κάπνισμα και οι περιβαλλοντικοί ρύποι μπορούν να επιταχύνουν αυτή την απώλεια.
Γι’ αυτό και πολλοί στρέφονται στα συμπληρώματα. Τα πιο κοινά συμπληρώματα κολλαγόνου κυκλοφορούν σε δύο βασικές μορφές:
► Υδρολυμένα πεπτίδια κολλαγόνου, δηλαδή κολλαγόνο «σπασμένο» σε μικρότερα τμήματα για ευκολότερη απορρόφηση. Προέρχεται από ζώα (ψάρια, βοοειδή, χοίρους ή κοτόπουλα) και προβάλλεται ως συμπλήρωμα για την υγεία του δέρματος, των μαλλιών και των αρθρώσεων.
► Αναλλοίωτο κολλαγόνο τύπου II, το οποίο δεν έχει υποστεί επεξεργασία και προέρχεται από κοτόπουλα. Προβάλλεται ως συμπλήρωμα κυρίως για την υγεία των αρθρώσεων, ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό ώστε να μειώνει τις φλεγμονές.
Τι δείχνουν οι επιστημονικές έρευνες;
Για το δέρμα
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορεί και να βοηθούν. «Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες έχουν δείξει ότι μετά από 8 έως 12 εβδομάδες λήψης κολλαγόνου, παρατηρούνται βελτιώσεις στο βάθος των ρυτίδων, την ελαστικότητα και το πάχος του δέρματος», λέει στο NPR η δερματολόγος Maryanne Makredes Senna από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Μια μετα-ανάλυση του 2021, που εξέτασε 19 μελέτες, έδειξε ότι όσοι έπαιρναν κολλαγόνο είχαν καλύτερη ενυδάτωση, ελαστικότητα και λιγότερες ρυτίδες σε σχέση με όσους έπαιρναν placebo. Μια δεύτερη μετα-ανάλυση του 2024, με 23 μελέτες και πάνω από 1.400 συμμετέχοντες, κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα μετά από 90 ημέρες λήψης.
Αλλά υπάρχει ένα πολύ βασικό πρόβλημα: οι πιο θετικές μελέτες ήταν χαμηλής ποιότητας και χρηματοδοτούνταν από τη βιομηχανία συμπληρωμάτων. Αντίθετα «μελέτες υψηλής ποιότητας και ανεξάρτητες δεν έδειξαν στατιστικά σημαντική βελτίωση», εξηγεί η Senna.
«Τα στοιχεία για το δέρμα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μικτά. Θα θέλαμε να δούμε μεγάλες, ανεξάρτητες μελέτες», σχολιάζει από την πλευρά της η δερματολόγος Lauren Taglia.
Για τις αρθρώσεις
Το ίδιο ισχύει και για την υγεία των αρθρώσεων. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το κολλαγόνο μπορεί να μειώσει τον πόνο σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας. Αλλά και εδώ η πλειοψηφία των ερευνών είναι χρηματοδοτούμενη από τη βιομηχανία, κάτι που δημιουργεί ερωτήματα για πιθανή μεροληψία, λέει ο David Felson, καθηγητής στο Boston University.
Μια συστηματική ανασκόπηση κατέληξε ότι οι περισσότερες μελέτες για ρευματοειδή αρθρίτιδα και οστεοαρθρίτιδα ήταν πολύ χαμηλής ποιότητας για να εξαχθούν σαφή συμπεράσματα. Μερικές ανέφεραν και παρενέργειες, όπως επιδείνωση των συμπτωμάτων. «Δεν ξέρω αν το κολλαγόνο βοηθά πραγματικά», τονίζει ο Felson, προσθέτοντας: «Χρειάζονται μεγάλες, ανεξάρτητες μελέτες».
Οι πραγματικά αποτελεσματικές επιλογές
Αν θέλετε πιο υγιές δέρμα, τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορεί και να βοηθήσουν, αλλά τα επιστημονικά στοιχεία δεν είναι ισχυρά ακόμη. Η καλύτερη στρατηγική είναι να βασιστείτε σε πράγματα που έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, λέει η δερματολόγος Maya Jonas από το Ohio State University:
- Αντηλιακό και προστασία από τον ήλιο
- Προϊόντα με βιταμίνη Α, όπως ρετινόλη, που διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου
- Καλή ενυδάτωση του δέρματος
Παράλληλα, ο τρόπος ζωής παίζει ρόλο:
- Διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά (αντιοξειδωτικά όπως βιταμίνη C)
- Ξηροί καρποί και σπόροι (πηγές ψευδαργύρου και χαλκού)
- Μεσογειακή διατροφή, περιορισμός αλκοόλ και αποφυγή καπνίσματος
Και φυσικά, επαρκής ύπνος και άσκηση. Ο κακός ύπνος και το άγχος επηρεάζουν αρνητικά το δέρμα, ενώ η άσκηση βελτιώνει τη ροή του αίματος και μπορεί να αντισταθμίσει τη μείωση της ελαστικότητας και του πάχους του δέρματος λόγω ηλικίας. Και αυτά δεν βοηθούν μόνο το δέρμα – αλλά και τη συνολική υγεία.
