Ο αλμπινισμός (ή αλφισμός) είναι μια κληρονομική διαταραχή, εξαιτίας της οποίας ο οργανισμός του πάσχοντα δε μπορεί να παράγει μελανίνη. Προκαλείται από την έλλειψη χρωστικής και οφείλεται σε βλάβη των γονιδίων που καθορίζουν τη σύνθεση της μελανίνης.

Ο καρκίνος του δέρματος θα μπορούσε να έχει «κατευθύνει» την εξέλιξη του μαύρου χρώματος δέρμα στους ανθρώπους, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι αλμπίνοι της υποσαχάριας Αφρικής πεθαίνουν σχεδόν καθολικά από καρκίνο του δέρματος σε μικρή ηλικία. Αυτό, σύμφωνα με τον κυτταρικό βιολόγο Mel Greaves από το Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ίσως αποτελεί μια πιθανή αιτία για την ανάπτυξη κι εξέλιξη του σκούρου δέρματος στους πρώτους ανθρώπους.

«Οι επιστήμονες κατά το παρελθόν είχαν όλοι απορρίψει το σκεπτικό ότι ο καρκίνος ‘ευθυνόταν’ για την εξέλιξη του σκούρου χρώματος στο δέρμα» είπε ο ίδιος μιλώντας στο Live Science.

Χρώμα δέρματος και καρκίνος

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σκούρο δέρμα προστατεύει από τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι λευκοί είναι πολύ πιο ευπαθείς στον καρκίνο του δέρματος συγκριτικά με τους σκουρόχρωμους. Φυσικά, ο ακριβής τόνος του χρώματος στο δέρμα παίζει ρόλο, όμως σε γενικές γραμμές το δέρμα των Αφροαμερικανών είναι πιο προστατευμένο από αυτό των λευκών, σύμφωνα με το Ίδρυμα για τον Καρκίνο του Δέρματος (Skin Cancer Foundation).

Όταν οι πρώτοι hominins (πρόγονοι του ανθρώπου) άρχισαν να κυνηγούν και να συγκεντρώνονται στην ανοιχτή σαβάνα, έχασαν το τρίχωμα που κάλυπτε το σώμα τους, κατά πάσα πιθανότητα για να μη ζεσταίνονται πολύ, εξαιτίας του σκληρού τρόπου ζωής τους.

Αυτοί οι πρώιμοι άνθρωποι είχαν πιθανώς χλωμό δέρμα, όπως και ο κοντινότερος συγγενής του ανθρώπου –ο χιμπατζής- ο οποίος έχει λευκό δέρμα κάτω από τη γούνα του. Πριν από 1,2 – 1,8 εκατομμύρια χρόνια ο πρώτος Homo sapiens εμφάνισε σκούρο δέρμα. Όμως οι εξελικτικοί βιολόγοι δεν είναι πεπεισμένοι ότι ο καρκίνος του δέρματος προέκυψε από την εξελικτική αλλαγή.

Κι αυτό γιατί ο καρκίνος του δέρματος στο σύγχρονο κόσμο τείνει να εμφανίζεται αργότερα στη ζωή, μετά τα αναπαραγωγικά χρόνια. Από εξελικτική σκοπιά, αυτός ο χρόνος δεν είναι πολύ σημαντικός. Αυτό που έχει σημασία είναι η επιβίωση κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών χρόνων, προκειμένου να περαστούν τα γονίδια στους απογόνους.

Η εξέλιξη του σκούρου δέρματος

Έτσι, οι ερευνητές βρήκαν εναλλακτικούς λόγους για τους οποίους το σκούρο δέρμα θα μπορούσε να προωθήσει την επιβίωση των ανθρώπων.

Στις πιθανότητες αυτές περιλαμβάνονται η αποφυγή οδυνηρών εγκαυμάτων από τον ήλιο, εξαιτίας των οποίων το κυνήγι δε θα μπορούσε να είναι το ίδιο αποτελεσματικό, η βελτίωση της όρασης, καθώς η έλλειψη μιας χρωστικής συνδέεται με προβλήματα όρασης, η προστασία των ιδρωτοποιών αδένων από τον ήλιο και η προστασία της συγκέντρωσης φολικού οξέος στον οργανισμό, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τη νευρολογική ανάπτυξη και το οποίο μπορεί να καταστραφεί από την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.

Επιπλέον, η μελανίνη μπορεί ακόμη και να προστατεύει από μυκητιάσεις στα υγρά κλίματα, σύμφωνα με μια έρευνα του 2007 που είχε δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό Dermatologic Clinics.

Ενώ η μελάγχρωση παρέχει σαφή πλεονεκτήματα, ο Greaves πιστεύει ότι ο καρκίνος από μόνος του θα μπορούσε να έχει επηρεάσει την «πορεία εξέλιξης του σκούρου δέρματος στους ανθρώπους».

Στη σύγχρονη υποσαχάρια Αφρική ο αλμπινισμός είναι συχνό φαινόμενο, με έναν στους 5.000 ανθρώπους να εμφανίζει την πάθηση. Το ποσοστό αυτό σε άλλες περιοχές, όπως η Ευρώπη ή οι ΗΠΑ είναι 1 στους 20.000 ανθρώπους.

Ο Greaves μελέτησε δημοσιευμένες έρευνες γύρω από τον αλμπινισμό στην Αφρική και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αλμπίνοι είχαν εμφανίσει καρκίνο του δέρματος μέχρι τα 20 τους χρόνια. Στο νοτιοαφρικανικό κρατίδιο Soweto ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του δέρματος είναι 1.000 φορές μεγαλύτερος για όσους πάσχουν από αλμπινισμό, συγκριτικά με όσους έχουν σκούρο δέρμα.

Σε μια έρευνα που έγινε σε Νιγηριανούς που έπασχαν από αλμπινισμό βρέθηκε ότι το 50% είχε εμφανίσει καρκίνο του δέρματος μέχρι την ηλικία των 26 χρόνων. Σε μια άλλη μελέτη στην Τανζανία, το 80% των αλμπίνων που εξετάστηκαν, είχαν εμφανίσει καρκίνο του δέρματος μέχρι τα 30 τους. Λιγότεροι από το 10% των αλμπίνων στην υποσαχάρια Αφρική καταφέρνουν να ζήσουν πάνω από τα 40 τους χρόνια, αναφέρει ο Greaves.

Ομοίως, εκτός Αφρικής, η φυλή Κούνα στον Παναμά εμφανίζει ποσοστά αλμπινισμού σε μια αναλογία ένας προς 150. Και σε αυτές τις περιπτώσεις οι αλμπίνοι εμφανίζουν καρκίνο του δέρματος μέχρι την ηλικία των 30.

Αυτές οι πρώιμες μορφές καρκίνου θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη ζωή των χλωμών ανθρώπων που ζούσαν στην υποσαχάρια Αφρική, καταλήγει ο Greaves. Οι καρκίνοι αυτοί θα απέβαιναν μοιραίοι –όπως συμβαίνει και σήμερα- καθώς θα έκαναν μεταστάσεις σε άλλες περιοχές του σώματος και αυτό θα οδηγούσε στον πιο συχνό θάνατο των πιο χλωμών ανθρώπων σε νεαρές ηλικίες, με αποτέλεσμα στις επόμενες γενιές να περνάνε τα γονίδια των σκουρόχρωμων.

Φυσικά, όλα αυτά αποτελούν μια θεωρία, είπε τέλος ο Greaves, προσθέτοντας ότι η συγκεκριμένη ανάλυση αποτελεί μια πρώτη εύλογη υπόθεση ότι ο καρκίνος επηρέασε την εξέλιξη του ανθρώπου.