Στα τέλη Αυγούστου του 1997, η πριγκίπισσα Νταϊάνα της Ουαλίας ήταν πλέον επίσημα διαζευγμένη από τον πρίγκιπα Κάρολο και ετοιμαζόταν να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της. Σε ηλικία 36 ετών, μητέρα του 15χρονου τότε πρίγκιπα Ουίλιαμ και του 12χρονου πρίγκιπα Χάρι, είχε βρει τον έρωτα στο πρόσωπο του Ντόντι αλ Φαγιέντ, γιου του ιδιοκτήτη του πολυκαταστήματος Harrods, Μοχάμεντ αλ Φαγιέντ. Το ζευγάρι περνούσε τις καλοκαιρινές του διακοπές στη Γαλλία, μακριά από το παλάτι και τα πρωτόκολλα.
Τα ξημερώματα της 31ης Αυγούστου 1997, η Νταϊάνα και ο Αλ Φαγιέντ επιβιβάστηκαν σε μια Mercedes που οδηγούσε ο Ανρί Πολ, συνοδευόμενοι από τον σωματοφύλακα Τρέβορ Ρις-Τζόουνς. Προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους παπαράτσι που τους καταδίωκαν, μπήκαν στη σήραγγα του Πον ντε λ’Αλμά στο Παρίσι. Το αυτοκίνητο, κινούμενο με ταχύτητα περίπου 195 χλμ./ώρα, ξέφυγε από τον έλεγχο και έπεσε με σφοδρότητα σε κολόνα. Ο οδηγός και ο Αλ Φαγιέντ σκοτώθηκαν ακαριαία. Η Νταϊάνα ανασύρθηκε ζωντανή, αλλά βαριά τραυματισμένη. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Πιτιέ-Σαλπετριέρ, όπου οι γιατροί έδωσαν μάχη επί ώρες να τη σώσουν. Παρά τις προσπάθειες, υπέκυψε στις εσωτερικές της κακώσεις λίγο πριν τις 5 το πρωί.
Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ο οδηγός βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ. Αυτό, σε συνδυασμό με την καταδίωξη των φωτογράφων, συνέβαλε στη μοιραία κατάληξη. Ο σωματοφύλακας Ρις-Τζόουνς, ο μόνος που φορούσε ζώνη ασφαλείας, επέζησε σοβαρά τραυματισμένος.
Οι τελευταίες στιγμές και τα λόγια της
Σύμφωνα με τον πυροσβέστη Ξαβιέ Γκουρμελόν, που βρέθηκε πρώτος στο σημείο, η Νταϊάνα ανέκτησε στιγμιαία τις αισθήσεις της και ψιθύρισε: «Θεέ μου, τι συνέβη;» Πίστεψε ότι θα σωθεί, αλλά τα τραύματά της ήταν θανάσιμα.
Το σοκ της απώλειας και η παγκόσμια θλίψη
Η είδηση του θανάτου της συγκλόνισε τον πλανήτη. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ρόμπιν Κουκ, δήλωσε: «Είμαι βαθύτατα σοκαρισμένος. Οι σκέψεις μας είναι στα παιδιά και στην οικογένειά της». Ο πρίγκιπας Κάρολος, μαζί με τις αδελφές της Νταϊάνα, πέταξε στο Παρίσι για να συνοδεύσει τη σορό της πίσω στο Λονδίνο.
Χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν το Μπάκιγχαμ και το Κένσινγκτον Παλάς, αφήνοντας λουλούδια, σημειώματα και κεριά. Η βρετανική μοναρχία δέχτηκε σκληρή κριτική για την αρχική της στάση, παραμένοντας απομονωμένη στο Μπάλμοραλ αντί να συμμετάσχει στο δημόσιο πένθος. Η πίεση του λαού ανάγκασε τη βασίλισσα Ελισάβετ να απευθύνει τηλεοπτικό διάγγελμα – ένα σπάνιο γεγονός για τη βρετανική μοναρχία.
Η κηδεία της στις 6 Σεπτεμβρίου 1997 μεταδόθηκε παγκοσμίως και παρακολούθησαν περίπου 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, καθιστώντας την ένα από τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα του 20ού αιώνα. Οι εικόνες των νεαρών Ουίλιαμ και Χάρι να περπατούν πίσω από το φέρετρο της μητέρας τους συγκλόνισαν την ανθρωπότητα.
Οι θεωρίες συνωμοσίας και η έρευνα
Το 2004 η Σκότλαντ Γιαρντ διερεύνησε εκ νέου την υπόθεση. Στο πλαίσιο αυτό, ο Κάρολος κλήθηκε για κατάθεση, καθώς είχε βρεθεί σημείωμα της Νταϊάνα από το 1995 στο οποίο έγραφε ότι «ο σύζυγός μου σχεδιάζει ‘ατύχημα’ στο αυτοκίνητό μου». Η έρευνα δεν βρήκε αποδείξεις για εγκληματική ενέργεια και κατέληξε πως επρόκειτο για δυστύχημα, αποτέλεσμα απερίσκεπτης οδήγησης και καταδίωξης από φωτογράφους.
Η κληρονομιά της «πριγκίπισσας του λαού»
Η Νταϊάνα παραμένει μέχρι σήμερα ένα διαχρονικό σύμβολο ανθρωπισμού. Η δράση της υπέρ των ασθενών με AIDS, η εκστρατεία της κατά των ναρκών και η αμεσότητά της με τον κόσμο την κατέστησαν αγαπητή πέρα από τα σύνορα της Βρετανίας. Οι γιοι της, Ουίλιαμ και Χάρι, συνεχίζουν το έργο της μέσα από φιλανθρωπικές δράσεις, υποτροφίες και πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο. Όπως είπε ο Χάρι το 2022 στα Diana Awards: «Βλέπω τη μητέρα μου σε κάθε παιδί που βοηθάμε, σε κάθε οικογένεια που συναντώ, στα δικά μου παιδιά κάθε μέρα».
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1056: Πεθαίνει η Βυζαντινή αυτοκράτειρα Θεοδώρα, σηματοδοτώντας το τέλος της δυναστείας των Μακεδόνων, που κυβέρνησε για ενάμιση σχεδόν αιώνα.
1422: Ο βασιλιάς Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας πεθαίνει από δυσεντερία στη Γαλλία. Στον θρόνο ανέρχεται ο μόλις 9 μηνών γιος του, Ερρίκος ΣΤ΄, γεγονός που οδηγεί σε περίοδο αδυναμίας της αγγλικής μοναρχίας.
1788: Ο Λάμπρος Κατσώνης νικά τον οθωμανικό στόλο κοντά στην Κάρπαθο, ενισχύοντας τον αγώνα των Ελλήνων στα χρόνια πριν από την Επανάσταση.
1888: Δολοφονείται η Μαίρη Αν Νίκολς, το πρώτο επιβεβαιωμένο θύμα του διαβόητου Τζακ του Αντεροβγάλτη στο Λονδίνο.
1897: Ο Τόμας Έντισον κατοχυρώνει το κινητοσκόπιο, τον πρώτο κινηματογραφικό προβολέα, ανοίγοντας τον δρόμο για την εξέλιξη της έβδομης τέχνης.
1907: Η Αγγλία και η Ρωσία υπογράφουν συμφωνία που οδηγεί στη διαμόρφωση της Τριπλής Αντάντ, καθοριστικής για τις ισορροπίες στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
1922: Η ελληνική και η αρμενική συνοικία της Σμύρνης καταστρέφονται ολοσχερώς από μεγάλη πυρκαγιά, που -σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή- βάζουν εσκεμμένα οι τουρκικές Αρχές της πόλης μετά την είσοδο του τουρκικού στρατού. Χιλιάδες κάτοικοι χάνουν τη ζωή τους ή εκτοπίζονται βίαια, ενώ η 11η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Νικόλαο Κλαδά, κυκλώνεται στα Μουδανιά και παραδίδεται στους Τούρκους, σηματοδοτώντας το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
1923: Οι Ιταλοί βομβαρδίζουν και καταλαμβάνουν την Κέρκυρα, σκοτώνοντας 15 αμάχους, ανάμεσά τους 13 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
1933: Εγκαινιάζεται στο Γουδή το Λαϊκό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, δυναμικότητας 300 κλινών, για την εξυπηρέτηση κυρίως των απόρων.
1957: Η Μαλαισία αποκτά την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο, έπειτα από μακροχρόνιο αντιαποικιακό αγώνα.
1968: Σεισμός 7,4 Ρίχτερ στο βορειοανατολικό Ιράν σκοτώνει 12.000 ανθρώπους και αφήνει δεκάδες χιλιάδες άστεγους.
1971: Ο αστροναύτης Ντέιβ Σκοτ γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που οδηγεί όχημα στη Σελήνη, στο πλαίσιο της αποστολής Apollo 15.
1986: Στη Μαύρη Θάλασσα, σε σύγκρουση επιβατηγού και φορτηγού πλοίου, σκοτώνονται 423 άνθρωποι, σε μία από τις χειρότερες ναυτικές τραγωδίες της περιοχής.
1994: Ο IRA κηρύσσει για πρώτη φορά κατάπαυση πυρός, ενώ την ίδια μέρα τα τελευταία ρωσικά στρατεύματα αποχωρούν από τη Γερμανία, κλείνοντας ένα κεφάλαιο του Ψυχρού Πολέμου.
1997: Η πριγκίπισσα Νταϊάνα σκοτώνεται σε τροχαίο στο Παρίσι μαζί με τον σύντροφό της, Ντόντι αλ Φαγιέντ. Η τραγική είδηση προκαλεί παγκόσμιο σοκ και συγκίνηση, με εκατομμύρια ανθρώπους να αποχαιρετούν μια από τις πιο αγαπητές και χαρισματικές μορφές της βρετανικής μοναρχίας.
1999: Αεροπλάνο συντρίβεται στο Μπουένος Άιρες, σκοτώνοντας 80 επιβάτες. Η καταστροφή αυτή αποτελεί τη χειρότερη αεροπορική τραγωδία στην ιστορία της Αργεντινής, σκορπώντας θλίψη στη χώρα και διεθνή συγκίνηση.
2005: Πλήθος ανθρώπων χάνει τη ζωή του στη Βαγδάτη, όταν μαζικός πανικός σε γέφυρα οδηγεί στον θάνατο 1.199 άτομα. Το γεγονός καταγράφεται ως μία από τις πλέον πολύνεκρες τραγωδίες στην ιστορία του Ιράκ, με το σοκ να είναι βαθύ τόσο στη χώρα όσο και διεθνώς.
2006: Η αστυνομία του Όσλο εντοπίζει τους κλεμμένους πίνακες του Έντβαρντ Μουνκ, την «Κραυγή» και τη «Μαντόνα», οι οποίοι είχαν κάνει φτερά δύο χρόνια νωρίτερα.
Γεννήσεις
1870 – Μαρία Μοντεσσόρι, Ιταλίδα παιδαγωγός, θεμελιώτρια της περίφημης μεθόδου που ευνοεί την ατομική εξέλιξη με εργαλείο το παιχνίδι και το πρακτικό βίωμα. Η προσέγγισή της εστιάζει στη δημιουργία ενός φυσικού και ενθαρρυντικού περιβάλλοντος, θέτοντας τις βάσεις για εκατομμύρια σχολεία σε όλον τον κόσμο και προσφέροντας πρότυπο για σύγχρονους εκπαιδευτικούς σχεδιασμούς.
1949 – Ρίτσαρντ Γκιρ, Αμερικανός ηθοποιός με διαχρονική παρουσία στο Χόλιγουντ, πρωταγωνιστής σε ταινίες-σταθμούς όπως «Pretty Woman» και «Chicago». Η αφοπλιστική του γοητεία, αλλά και το πάθος και η σοβαρότητα που δίνει σε κάθε ρόλο τον έχουν κάνει σημείο αναφοράς, ενώ είναι γνωστός και για τη φιλανθρωπική και ακτιβιστική δράση του υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του Θιβέτ.
1960 – Γιώτα Νέγκα, λαϊκή ερμηνεύτρια με μοναδικό συναίσθημα και ξεχωριστή παρουσία στην ελληνική μουσική. Οι ζωντανές εμφανίσεις της συγκινούν το κοινό, έχοντας ερμηνεύσει τραγούδια εμπνευσμένα από την παράδοση αλλά και το σύγχρονο αστικό τοπίο. Οι συνεργασίες της με εξελιγμένους δημιουργούς πλουτίζουν το ελληνικό μουσικό στερέωμα εδώ και δεκαετίες.
1970 – Βασίλισσα Ράνια της Ιορδανίας, σύγχρονο σύμβολο θηλυκής ηγεσίας στην Μέση Ανατολή, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, την εκπαίδευση και το προσφυγικό. Με επιρροή πέρα από τα σύνορα της χώρας της, η παρουσία της σε διεθνή φόρα και οργανώσεις εμπνέει κοινωνικές αλλαγές και ανοιχτό διάλογο σε σεβασμό, πρόοδο και εξωστρέφεια.
1991 – Πέτρος Μάνταλος, ποδοσφαιριστής, μέσος και αρχηγός της ΑΕΚ, από τους ελάχιστους διεθνείς που συγκεράζουν πάθος με τεχνική και ηγετική ικανότητα. Με πλήθος συμμετοχών στην Εθνική Ελλάδας, γκολ σε κρίσιμα ματς και πλούσιο βιογραφικό πρωταθλητή, αποτελεί παράδειγμα αφοσίωσης και ποδοσφαιρικής ευφυΐας.
Θάνατοι
1847 – Ιωάννης Κωλέττης, σημαντικός πολιτικός της πρώιμης ελληνικής ιστορίας και πρωτεργάτης της Αναγέννησης του ελληνικού κράτους. Η Μεγάλη Ιδέα, που υποστήριξε ως πρωθυπουργός, στοίχειωσε για δεκαετίες την ελληνική εξωτερική πολιτική και επηρέασε το εθνικό φρόνημα σε μια καμπή της ιστορίας.
1973 – Τζον Φορντ, ασυναγώνιστος Αμερικανός σκηνοθέτης με ιδιαίτερη ματιά στην ανθρώπινη συμπεριφορά, πρωταγωνιστής σε περίφημα γουέστερν και επικές ταινίες. Επηρέασε βαθιά το είδος, την τεχνική κινηματογράφησης και διαμόρφωσε σταθερά το πρότυπο του αμερικανικού ήρωα που υμνεί τις αξίες της περιπέτειας και της ελευθερίας.
1997 – Νταϊάνα, πριγκίπισσα της Ουαλίας, πιο αγαπημένη και πολυσυζητημένη σύγχρονη πριγκίπισσα, ενσάρκωσε τη φιλανθρωπία και τη σύγχρονη γυναικεία δυναμική, πρωτοστατώντας σε εκστρατείες για τα ναρκοπέδια και το HIV/AIDS. Ο θάνατός της βύθισε στο πένθος εκατομμύρια ανθρώπους και άφησε ένα διαχρονικό παράδειγμα αυθεντικής ανθρωπιάς και ευαισθησίας στα δημόσια πράγματα.
