Σε εξέλιξη βρίσκεται το ελεγκτικό σχέδιο της ΑΑΔΕ για τον εντοπισμό των «φορολογικών μεταναστών», των φορολογουμένων δηλαδή οι οποίοι δηλώνουν κάτοικοι εξωτερικού, αλλά διαμένουν και ζουν κανονικά στην Ελλάδα. Στόχος των εκτεταμένων δειγματοληπτικών ελέγχων είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω τεχνικών αποφυγής τεκμηρίων και φορολογικών υποχρεώσεων.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις φορολογουμένων οι οποίοι εμφανίζονται με μεγάλα εισοδήματα και πολυτελή περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα και για να αποφύγουν τη φορολογία δηλώνουν κάτοικοι εξωτερικού. Με τον τρόπο αυτόν, γλιτώνουν τα τεκμήρια και τους ελέγχους.

Το καθεστώς για τους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού είναι ευνοϊκό, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποκτούν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα. Αν, ωστόσο, δηλώνουν έσοδα από ενοίκια ή τόκους, τότε ενεργοποιούνται τα τεκμήρια και οι σχετικές φορολογικές υποχρεώσεις.

Σημειώνεται ότι όσοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό:

– Φορολογούνται στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα και αποκτάται μέσα σε προηγούμενο της δήλωσης φορολογικό έτος. Στην περίπτωση, όμως, που ο αποκτών το εισόδημα είναι κάτοικος χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας/ΣΑΔΦ (όλες οι χώρες της Ε.Ε., του ΕΟΧ, των ΗΠΑ, Καναδά, Κίνας κ.λπ.), θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της οικείας σύμβασης.

– Δεν δικαιούνται το αφορολόγητο όριο που έχουν οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι και, κατά συνέπεια, δεν έχουν υποχρέωση να καλύπτουν το 30% του εισοδήματός τους με ηλεκτρονικές αποδείξεις.

Οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού υπόκεινται κανονικά σε φόρο μεταβίβασης ακινήτων ή ΦΠΑ κατά την αγορά ακινήτου το οποίο βρίσκεται στην Ελλάδα. Μάλιστα, για πολίτες της ΕΕ, του ΕΟΧ και σε ομογενείς, παρέχεται υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα απαλλαγής από τον φόρο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Ακόμη, οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού που διατηρούν ακίνητο στην Ελλάδα πληρώνουν ετησίως τον ΕΝΦΙΑ.

Οι κανόνες

Για να χαρακτηριστεί κάποιος φορολογικός κάτοικος εξωτερικού απαιτείται:

– Διαμονή για τουλάχιστον 183 ημέρες ετησίως στο εξωτερικό.

– Αποδείξεις διαμονής, μέσω συμβολαίων, λογαριασμών ή φορολογικών στοιχείων από τη χώρα διαμονής.

Το «μάτι» της Εφορίας στα εισοδήματα από το εξωτερικό

Σε δεύτερη φάση των ελέγχων, η ΑΑΔΕ στρέφεται στους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας που δηλώνουν εισοδήματα από το εξωτερικό ή και δεν τα δηλώνουν καθόλου. Από τις αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, προκύπτει αυξημένος αριθμός προσφυγών φορολογουμένων που κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα για αδήλωτους τόκους, μερίσματα, μισθούς ή συντάξεις από το εξωτερικό.

Οι διασταυρώσεις στοιχείων με βάση την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών φέρνουν στο φως περιπτώσεις απόκρυψης εισοδημάτων, τα οποία είτε δεν δηλώθηκαν καθόλου είτε δηλώθηκαν με μειωμένα ποσά.