Οι AA έκλεισαν ήδη την 77η επέτειο συντονισμένης δράσης κατά του αλκοολισμού. Τι ξέρουμε όμως πραγματικά για την οργάνωση;

Οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί ιδρύθηκαν καταμεσής της Μεγάλης Ύφεσης της Αμερικής, για να ζήσουν ως οργάνωση και τη Μεγάλη Παγκόσμια Κρίση των ημερών μας.

Αυτό κι αν είναι τραγική ειρωνεία…

Η πλούσια ιστορία της ομάδας αυτο-βοήθειας, που έχει συνδράμει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο.

Ας δούμε λοιπόν τα ορόσημα που χαρακτήρισαν τους Ανώνυμους Αλκοολικούς και τους σημαντικότερους σταθμούς στην πορεία τους…

Οι απαρχές

Η Ποτοαπαγόρευση στις ΗΠΑ έληξε επισήμως (1933) δύο χρόνια πριν από την ίδρυση των Ανώνυμων Αλκοολικών το 1935, με την κατάχρηση του αλκοόλ να συνεχίζει να αποτελεί κοινωνικό στίγμα. Η δε θεραπεία των αλκοολικών ήταν εκείνη την εποχή βάρβαρη και αμφιβόλου ηθικής, με θεραπείες αποστροφής για να αποβληθεί από τον οργανισμό ο «δαίμονας». Ο ίδιος ο συνιδρυτής των ΑΑ μάλιστα, ο William Griffith Wilson, υπήρξε θύμα των αποτρόπαιων αυτών πρακτικών. Μέχρι το 1939, οι ΑΑ είχαν αναπτύξει ήδη τρία γκρουπ και κατάφεραν να θεραπεύσουν πάνω από 100 ανθρώπους (σημαντικό νούμερο σε σχέση με τις «αγωγές» της εποχής), γεγονός που οδήγησε στη δημοτικότητα της οργάνωσης και την προσέλευση νέων μελών. Μέχρι το τέλος του 1940, οι ΑΑ αριθμούσαν περί τα 2.000 μέλη, ενώ 6.000 μέλη είχαν ενταχθεί στις τάξεις τους μέχρι τη στιγμή που η Ιαπωνία βομβάρδιζε το Περλ Χάρμπορ το 1941. Το 1950, 100.000 αλκοολικοί ζητούσαν τη συνδρομή των ΑΑ, με τη δράση τους να γενικεύεται και να αφήνει τα στενά όρια των ΗΠΑ…

Οι ιδρυτές

Οι William Griffith Wilson (Bill W.) και Robert Holbrook Smith (Dr. Bob S.) ίδρυσαν την οργάνωση που έμελλε να μείνει γνωστή ως Ανώνυμοι Αλκοολικοί [Alcoholics Anonymous]. Ο Wilson, νεοϋορκέζος χρηματιστής, είχε μόλις καταφέρει να ξεμπλέξει από τις ατραπούς του αλκοολισμού, γεγονός που απέδωσε στη συνδρομή του Θεού. Προσχώρησε λοιπόν σε μια θρησκευτική οργάνωση, την Oxford Group, όπου και γνώρισε τον Smith. Ο Wilson, που γνώριζε από τους γιατρούς του ότι ο εθισμός στο αλκοόλ είχε και βάση σωματική, μοιράστηκε τις εμπειρίες του με τον χειρουργό Smith, ο οποίος πάλευε για χρόνια με τον αλκοολισμό. Ο Smith ήπιε μάλιστα το τελευταίο του ποτηράκι τη μέρα που ιδρύονταν οι ΑΑ, στις 10 Ιουνίου 1935! Ο Smith πέθανε το 1950 και ο Wilson, τον οποίο ο Aldous Huxley χαρακτήρισε «τον μεγαλύτερο κοινωνικό αρχιτέκτονα του αιώνα μας», πέθανε το 1971.

Οι AA στον κόσμο

Σήμερα οι AA μετρούν περίπου 2,1 εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως, με τα 1,3 από αυτά να διαμένουν στις ΗΠΑ. Από τον Καναδά μέχρι την Ουγκάντα και από τη Σουηδία μέχρι την Υεμένη, πάνω από 150 χώρες έχουν αγκαλιάσει τους ΑΑ και έχουν μεθοδεύσει τη δράση τους. Το πρόγραμμα των Ανώνυμων Αλκοολικών βασίζεται στην απλή αλήθεια ότι σημασία δεν έχει ποιος είσαι ή πού βρίσκεσαι, αλλά τι είσαι: μόνο ένας αλκοολικός μπορεί να αναγνωρίσει, να καταλάβει και να βοηθήσει έναν αλκοολικό…

Οι θρησκευτικές βάσεις

Οι AA είναι μια κοσμική οργάνωση που βασίζεται στην αρχή ότι το να είσαι πιστός σε κάποια θρησκεία δεν είναι προϋπόθεση για να γίνεις μέλος. Οι ρίζες ωστόσο των Ανώνυμων Αλκοολικών εντοπίζονται στη θρησκεία. Ο συνιδρυτής Wilson είχε μια πνευματική-αποκαλυπτική εμπειρία όταν είχε νοσηλευτεί για το πρόβλημά του το 1934. Αυτός και η γυναίκα του Lois προσχώρησαν στη χριστιανική θρησκευτική οργάνωση Oxford Group, που ήταν αρκετά δημοφιλής στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι διδαχές μάλιστα των ΑΑ για την αυτο-εξέταση, την αναγνώριση των ψεγαδιών του χαρακτήρα και την αποκατάσταση των ζημιών που έγιναν στους άλλους έλκουν την καταγωγή τους από τα κηρύγματα της Oxford Group…

Τα 12 βήματα

Το περίφημο πρόγραμμα των 12 βημάτων αυτο-βοήθειας και ανάρρωσης των ΑΑ είναι το προσχέδιο της δράσης τους, μια άτυπη «Βίβλος του αλκοολικού». Στο πρώτο βήμα αναγνωρίζει ο αλκοολικός ότι είναι «ανίσχυρος μπροστά στο αλκοόλ», ενώ με τη βοήθεια του Θεού και τη συνδρομή του εαυτού φτάνει ως το δωδέκατο βήμα, το οποίο αναθέτει στον αποθεραπευμένο αλκοολικό να «μεταφέρει το μήνυμα» και σε άλλους συνανθρώπους που το χρειάζονται…

Η συνδρομή του Rockefeller

Το μεγαλύτερο ίσως ξέσπασμα δημοτικότητας για τους ΑΑ συνέβη το 1940, όταν ο John D. Rockefeller Jr., γνωστός επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος, οργάνωσε δείπνο για τους ΑΑ της Νέας Υόρκης, ώστε να καταστήσουν γνωστή τη δουλειά τους αλλά και να βρουν χορηγούς για το πρόγραμμα, κίνηση που ο Wilson θεωρούσε υψίστης σημασίας για τη συνέχεια των ΑΑ. Στην αντίληψη της εποχής, δεν λογιζόταν φιλανθρωπία το να βοηθάς να αποθεραπευτούν οι μέθυσοι! Κι ενώ η ανάμειξη του Rockefeller δεν έφερε τα προσδοκώμενα κεφάλαια στους ΑΑ, βοήθησε πολύ στην αναγνώριση του έργου τους, ενώ στενοί συνεργάτες του μεγιστάνα θα αναλάμβαναν να παίξουν τον ρόλο του «ιεροκήρυκα» της οργάνωσης, λαμβάνοντας μέρος στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού…

Το Μεγάλο Βιβλίο

Η επίσημη «Βίβλος του αλκοολικού», γραμμένη από τον συνιδρυτή της οργάνωσης Wilson, κυκλοφόρησε το 1939, πριν καν η ομάδα πάρει επισήμως τον τίτλο «Ανώνυμοι Αλκοολικοί». Στο «The Big Book» περιέχονται και τα 12 βήματα, μαζί με προσωπικές ιστορίες αλκοολικών. Πιστή στο «παρατσούκλι» της, η τωρινή έκδοση του βιβλίου μετρά 576 σελίδες.

Η ταινία ορόσημο

Η ιστορία των Ανώνυμων Αλκοολικών φάνταζε ιδανικό σενάριο για ταινία, με το δράμα και την πνευματική αναγέννηση που ευαγγελίζονταν τα μέλη των ΑΑ. Ο James Woods παίζει τον ομώνυμο ρόλο στο φιλμ «My Name Is Bill W.» και ο James Garner ενσαρκώνει τον συνιδρυτή «Dr. Bill S.» στην ταινία-σταθμό για τους ΑΑ του 1989…


Η αξίωση της ανωνυμίας

Μια από τις βασικές πρακτικές των ΑΑ είναι ότι όλα τα μέλη παραμένουν ανώνυμα, τόσο δημόσια όσο και στις μεταξύ τους σχέσεις. Στις συναντήσεις των ΑΑ τα μέλη χρησιμοποιούν μόνο το μικρό τους, ενώ το πραγματικό τους όνομα δεν αναγράφεται πουθενά. Η αξίωση της ανωνυμίας έχει τις ρίζες της στις απαρχές του κινήματος, σε μια προσπάθεια να προστατευτούν τα μέλη από το στίγμα, αργότερα ωστόσο υπηρέτησε και την προστασία της οργάνωσης γενικότερα: αν ένα επώνυμο μέλος ξανακυλούσε στον αλκοολισμό, θα κατέστρεφε μοιραία τη φήμη των ΑΑ, συμπαρασύροντάς τους στον γκρεμό. Η ανωνυμία έγινε λοιπόν ακρογωνιαίος λίθος της οργάνωσης και εξηγείται ρητά στην τελευταία από τις 12 παραδόσεις των ΑΑ: «η ανωνυμία είναι το πνευματικό θεμέλιο όλων των παραδόσεών μας, καθώς μας θυμίζει πάντα να βάζουμε τις αρχές πάνω από τις προσωπικότητες»…

Η δομή των ΑΑ

Σε αντίθεση με τα περισσότερα μη-κερδοσκοπικά σωματεία, οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί δεν έχουν πρόεδρο. Τα μέλη δεν έχουν επίσημους ρόλους, ούτε πληρώνουν συνδρομές ή αμοιβές, ενώ η οργάνωση δεν συγκεντρώνει χρήματα. Οι ΑΑ αυτοαποκαλούνται «συντροφιά αντρών και γυναικών», που ενώθηκαν για να «λύσουν το κοινό τους πρόβλημα και να βοηθήσουν άλλους να απαλλαγούν από τον αλκοολισμό. Η μόνη προϋπόθεση για να γίνει κάποιος μέλος είναι η θέλησή του να κόψει το ποτό». Το κεντρικό γραφείο της οργάνωσης εδρεύει στη Νέα Υόρκη και ο ρόλος του είναι η επικοινωνία με τα παραρτήματα στα πέρατα του κόσμου. Οι AA εκδίδουν μηνιαία επιθεώρηση για τον αλκοολισμό, βιβλία και ενημερωτικά φυλλάδια.