Ντυμένος με στρατιωτική στολή, ο πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα ένα ρωσικό στρατιωτικό διοικητήριο, όπου οι διοικητές παρουσίασαν τα «εντυπωσιακά» επιτεύγματα της Ρωσίας, ισχυριζόμενοι ότι κατέκτησαν την ουκρανική πόλη Κουπιάνσκ, μια άποψη που έρχεται σε αντίθεση με αναλυτές που παρακολουθούν το μέτωπο.
Ακόμη κι αν οι στρατηγοί του Πούτιν υπερβάλλουν και πάλι, το πανό πίσω του με τη φράση «Όποιος μάχεται, νικάει» ενίσχυσε το μήνυμα ότι η Ρωσία κερδίζει και η Ουκρανία δεν έχει άλλη επιλογή παρά να υποκύψει στους ρωσικούς όρους ή να ηττηθεί.
Η αργή προέλαση της Ρωσίας το 2025 έχει αποφέρει λιγότερο από 1% επιπλέον ουκρανικού εδάφους, με τεράστιο κόστος, υπολογιζόμενο σε πάνω από 200.000 νεκρούς και τραυματίες. Ωστόσο, για τον Ρώσο πρόεδρο, που επιδεικνύει αδιάλειπτα αυτοπεποίθηση για τη νίκη και προσπαθεί να διαμορφώσει τα γεγονότα στο πεδίο, μια στάση που φαίνεται να επηρέασε και τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ αυτό είναι αρκετό. «Παντού οι ρωσικές δυνάμεις, τονίζω, διατηρούν αδιαμφισβήτητη στρατηγική πρωτοβουλία», δήλωσε σε φόρουμ του Valdai Discussion Club τον προηγούμενο μήνα. Την Παρασκευή, ο Τραμπ είπε σε συνέντευξή του ότι η Ουκρανία «θα χάσει σε σύντομο χρονικό διάστημα» το υπόλοιπο Ντονμπάς.
Παρά το γεγονός ότι οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται έτοιμες να καταλάβουν την Ποκρόφσκ, μια πόλη φρούριο στο Ντονέτσκ που αντιστέκεται για πάνω από έναν χρόνο, οι δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές δεν βλέπουν τη Ρωσία στο κατώφλι μιας εντυπωσιακής προέλασης που θα μπορούσε να σπάσει το ηθικό των Ουκρανών, αναφέρει η Washinghton Post. Αντίθετα, οι συντριπτικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, εκτός αν υπάρξει διπλωματική παρέμβαση, αναμένεται να συνεχιστούν.
Ο Πούτιν δήλωσε την Παρασκευή ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να συνεχίσει τη μάχη αν το Κίεβο αρνηθεί να συζητήσει το σχέδιο ειρήνης που εμφανίστηκε την περασμένη εβδομάδα και περιλάμβανε αρκετές «κόκκινες γραμμές» για την Ουκρανία, όπως σημαντική μείωση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων και εκχώρηση εδαφών στη Ρωσία που δεν έχει κατακτήσει ακόμη στρατιωτικά. «Συνολικά, είμαστε ικανοποιημένοι με αυτό, καθώς οδηγεί στην επίτευξη των στόχων της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης δια της βίας», τόνισε, αναφερόμενος στον πόλεμο. Το σχέδιο τροποποιήθηκε κατά τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ουκρανίας την Κυριακή, καθιστώντας το πιθανόν λιγότερο αποδεκτό για τη Ρωσία.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο Πούτιν είναι διατεθειμένος να συνεχίσει παρά την οικονομική «αιμορραγία» και τις τεράστιες απώλειες, που ξεπερνούν αυτές των ΗΠΑ στο Ιράκ ή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν, επειδή αντιλαμβάνεται αδυναμία των ΗΠΑ και της Ευρώπης και εξάντληση της Ουκρανίας. Για τον Πούτιν, το κόστος αξίζει γιατί δεν πρόκειται τόσο για κατάκτηση εδάφους όσο για την αντιστροφή της ήττας της Σοβιετικής Ένωσης στον Ψυχρό Πόλεμο και την επανακαθορισμένη θέση της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης, σύμφωνα με τον πρώην Ρώσο διπλωμάτη Μπόρις Μπονταρέφ.
«Δεν μάχεται για χωριά στην Ουκρανία. Δεν μάχεται για έδαφος στην Ουκρανία, ούτε καν για σπάνιες γαίες. Μάχεται για ένα πολύ μεγαλύτερο αποτέλεσμα», είπε. «Θέλει οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη να παραδεχτούν ότι η Ρωσία έχει τη δική της αποκλειστική σφαίρα επιρροής όπου απαγορεύεται η παρέμβαση», συμπλήρωσε. «Δεν πρόκειται για έδαφος. Εξαρτάται από το πόσο θα συνεχίσουν οι Ουκρανοί να μάχονται, επομένως ο στόχος του είναι να καταστρέψει την επιθυμία τους να αντισταθούν», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η διοίκηση Τραμπ πιέζει την Ουκρανία να υπογράψει γρήγορα το νέο σχέδιο ειρήνης που ανέπτυξε η Ουάσινγκτον σε συνεννόηση με Ρώσους, Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους. Σε διαπραγματεύσεις στη Γενεύη την Κυριακή, οι αντιπροσωπείες ΗΠΑ και Ουκρανίας συνέταξαν «ενημερωμένο και βελτιωμένο πλαίσιο ειρήνης», σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, σε συνομιλίες που και οι δύο πλευρές χαρακτήρισαν «πολύ παραγωγικές».
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Τραμπ έχει δει τον Πούτιν να απορρίπτει επανειλημμένα τις εκκλήσεις για εκεχειρία, καθώς η πρόοδος των ρωσικών δυνάμεων τον έπεισε ότι η στρατιωτική νίκη είναι εφικτή. Σύμφωνα με την Black Bird Group, η Ρωσία κέρδισε 1.065 τετραγωνικά μίλια από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, συγκριτικά με 742 τετραγωνικά μίλια την ίδια περίοδο πέρυσι.
Η Ρωσία έχει εφαρμόσει σημαντικές στρατιωτικές προσαρμογές φέτος που έχουν βοηθήσει τις δυνάμεις της, όπως η αποφυγή μαζικών επιθέσεων «κρεατομηχανής», η βελτίωση των drones και η στοχευμένη δράση κατά ουκρανών χειριστών drones και των οδικών δικτύων, εμποδίζοντας ταχεία ουκρανική υποχώρηση. Ο Σαμ Κράνι-Έβανς από το Royal United Services Institute στο Λονδίνο σημείωσε ότι η Ρωσία, με υπεροχή σε στρατεύματα, διεισδύει στις ουκρανικές θέσεις στέλνοντας μικρές ομάδες και συγκεντρώνοντάς τες για επιθέσεις, συνοδευόμενες από drones και πυρά πυροβολικού.
Ωστόσο, περισσότερα από τα στρατεύματά της πεθαίνουν και η στρατιωτική κουλτούρα της Ρωσίας παραμένει σκληρή και βίαιη, με στοιχεία πιθανών εγκλημάτων πολέμου, όπως επιθέσεις σε κατοικίες και δομές πολιτών, στοχευμένες δολοφονίες αμάχων με drones και εκτελέσεις Ουκρανών στρατιωτών που παραδίδονται. «Ο ρυθμός απωλειών τους παραμένει υψηλός», δήλωσε ο Έμιλ Καστεχέλμι της Black Bird Group. «Μπορούν να αντικαταστήσουν τις απώλειές τους, αλλά είναι εντυπωσιακό ότι ενώ το ανθρώπινο δυναμικό είναι ένα από τα ισχυρά τους σημεία, το αντιμετωπίζουν ως εντελώς αναλώσιμο», συμπλήρωσε.
Η αργή προέλαση της Ρωσίας δυσκολεύει την αντίσταση της Ουκρανίας, δεδομένων των μειονεκτημάτων σε προσωπικό και πυρομαχικά. Οι δυσκολίες του Κιέβου στην αντιμετώπιση της ερήμωσης και στην πρόσληψη στρατιωτών αφήνουν κενά στις άμυνες που η Ρωσία εκμεταλλεύεται. Παράλληλα, ο Μάικλ Κόφμαν από το Carnegie Endowment for International Peace χαρακτήρισε την πρόοδο της Ρωσίας ως «μέτρια», με υψηλές απώλειες που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους της.
Η Ρωσία κατάφερε να περιορίσει το πλεονέκτημα της Ουκρανίας στη χρήση drones, με την παραγωγή της να υπερβαίνει εκείνη της Ουκρανίας. Ωστόσο, οι δύο στρατοί πλήττονται πλέον σχετικά ισομερώς από drones, ενώ οι ρωσικές στρατηγικές προβλέψεις για κατάρρευση των ουκρανικών αμυνών και της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας αποδείχθηκαν μέχρι στιγμής λανθασμένες.
Ένας Ουκρανός αξιωματούχος, υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε ότι η Μόσχα πιστεύει ότι έχει το πάνω χέρι, αλλά στην πραγματικότητα «μάχεται για λίγα οικοδομικά τετράγωνα μικρών πόλεων για πολλούς μήνες». Παρά την αργή πρόοδο της Ρωσίας, ο πόλεμος παραμένει απρόβλεπτος, και η κατάσταση μπορεί να αλλάξει αν η Ρωσία καταφέρει να εκμεταλλευτεί την εξάντληση της Ουκρανίας και τα προβλήματα με τα στρατεύματα το 2026.
Καθώς το έτος φτάνει στο τέλος του, η Ρωσία ετοιμάζεται να καταλάβει την Ποκρόφσκ, με αναλυτές να προειδοποιούν ότι η εμμονή του Κιέβου να κρατά πόλεις ακόμη και μετά την απώλεια στρατηγικής αξίας, όπως έγινε στο Μπαχμούτ, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες απώλειες και να αποθαρρύνει νέους στρατιώτες. Το μέτωπο της Ποκρόφσκ συνοψίζει ένα δίλημμα που αντιμετωπίζει η Ουκρανία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου: την εξισορρόπηση των πολιτικών προσδοκιών των ΗΠΑ και της Ευρώπης με τις επιταγές του πεδίου της μάχης. Η πτώση του Ποκρόφσκ, το οποίο βρίσκεται υπό ρωσική επίθεση από το καλοκαίρι του 2024, ενδέχεται να ενισχύσει την προπαγάνδα της Ρωσίας, η οποία παρουσιάζει την αργή προέλασή της στο πεδίο της μάχης ως ένα ασταμάτητο τρένο προς τη νίκη.
«Η Ουκρανία μάχεται σε ένα ευρύτερο πεδίο μάχης για την αντίληψη των γεγονότων, απέναντι στην προσπάθεια της Ρωσίας να παρουσιάσει την εκστρατεία της ως αναπόφευκτη νίκη», είπε ο Κόφμαν. «Η εμφανής ήττα στην Ποκρόφσκ θα μπορούσε να πλήξει αυτή την αφήγηση, ιδιαίτερα για ένα κοινό όπως ο Τραμπ, που αλλάζει εύκολα άποψη», συμπλήρωσε.
Ο Τραμπ έχει μεταβεί από την εκτίμηση ότι η Ουκρανία θα ανακτήσει όλο το χαμένο έδαφος στη δήλωση ότι η Ουκρανία θα ηττηθεί. Σύμφωνα με τον Λόρενς Φρίντμαν, καθηγητή μελετών πολέμου στο King’s College του Λονδίνου, ο Πούτιν φαίνεται να βασίζεται στην εξάντληση του ουκρανικού προσωπικού, που θα οδηγήσει σε κατάρρευση του μετώπου. «Δεν έχει δώσει κανένα σημάδι ανησυχίας ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να ολοκληρωθεί επιτυχώς», γράφει ο Φρίντμαν.
Παρά την αυτοπεποίθηση του Πούτιν, η Ρωσία θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερη πρόοδο για να αναγκάσει οποιαδήποτε ουκρανική υποχώρηση και δεν έχει καταλάβει φέτος καμία μεγάλη πόλη. Οι απώλειες γίνονται δυσκολότερο να αναπληρωθούν, καθώς μειώνονται τα επίπεδα στρατολόγησης και οι οικονομικές δυσκολίες που προκαλούν οι κυρώσεις και η πολεμική οικονομία αναμένεται να ενταθούν. Παρά τον χειμώνα με τις κατεστραμμένες υποδομές ηλεκτροδότησης από τις ρωσικές επιθέσεις, ο ουκρανικός πληθυσμός παραμένει αποφασισμένος να αντισταθεί. «Δεν υπάρχει καμία μείωση στην αποφασιστικότητα της χώρας να αντισταθεί στην επιθετικότητα, όση πίεση και αν υπάρχει», γράφει ο Φρίντμαν. «Ούτε αποδέχονται την ρωσική αφήγηση ότι οδηγούνται σε ήττα», συμπληρώνει.
