Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόκειται να επισκεφθεί τη Βραζιλία το ερχόμενο Σάββατο για να υπογράψει την εμπορική συμφωνία ΕΕ – Mercosur.
Οι διεργασίες για τη σύνταξη της εν λόγω συμφωνίας διήρκησαν πάνω από 20 χρόνια, καθώς το περιεχόμενό της θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία της μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο. Η αμφιλεγόμενη εμπορική συμφωνία έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις λόγω των εκτεταμένων επιπτώσεών της για τους Ευρωπαίους αγρότες. Η Γαλλία και η Ιταλία αντιτίθενται στη συμφωνία που βρίσκεται επί του παρόντος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως και οι χιλιάδες εργάτες γης που διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα του Βελγίου σήμερα.
Τι είναι και τι προβλέπει η συμφωνία ΕΕ – Mercosur
Η συμφωνία ΕΕ-Mercosur είναι μια εκτεταμένη εμπορική συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εμπορικής ένωσης της Νότιας Αμερικής (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) για άρση δασμών και άνοιγμα αγορών, με έμφαση στην προστασία γεωγραφικών ενδείξεων, βιώσιμη ανάπτυξη, περιβάλλον και εργασία, αλλά αντιμετωπίζει πολιτικές δυσκολίες επικύρωσης, ειδικά με την ανησυχία για τις επιπτώσεις στους Ευρωπαίους αγρότες.
Οι διεργασίες ολοκλήρωσης της περατώθηκαν στα τέλη του 2024, και έκτοτε αναμένεται η επικύρωση. Η συμφωνία θα δώσει το ελεύθερο στην ΕΕ να εξάγει περισσότερα οχήματα, μηχανήματα, κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά στη Λατινική Αμερική, διευκολύνοντας παράλληλα τις εισαγωγές βοείου κρέατος, ζάχαρης, ρυζιού, μελιού και σόγιας από τη Νότια Αμερική στην Ευρώπη. Η ενεργειακή και τεχνολογική μετάβαση της Ευρώπης βρίσκεται πίσω από τις προσπάθειες της Ένωσης να ενισχύσει τους δεσμούς της με μια περιοχή πλούσια σε ορυκτά, όπως λίθιο, χαλκό, σίδηρο και κοβάλτιο.
Γιατί αντιδρούν οι αγρότες
Οι αγρότες αντιτίθενται σθεναρά στη συμφωνία με την Κοινή Αγορά της Mercosur, η οποία, όπως υποστηρίζουν, θα πλημμυρίσει την αγορά με φθηνότερα προϊόντα και θα προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά στα μέσα διαβίωσής τους. Οι αγροτοσυνδικαλιστικές οργανώσεις προβλέπουν ότι μέχρι και 10.000 διαδηλωτές θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, εκ των οποίων 4.000 από τη Γαλλία.
Ο αγροτικός τομέας της Λατινικής Αμερικής, από την άλλη πλευρά, αναμένεται να ωφεληθεί σημαντικά. Το 2024, οι τέσσερις χώρες της Mercosur εξήγαγαν γεωργικά και αγροδιατροφικά προϊόντα αξίας 23,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην ΕΕ, σύμφωνα με την Eurostat, με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ να ανέλθει σε 20,1 δισεκατομμύρια ευρώ (23,6 δισεκατομμύρια δολάρια).
Η κριτική για τον αντίκτυπο της συμφωνίας στην κτηνοτροφία
Η συμφωνία προβλέπει ποσοστώσεις εξαγωγών προς την ΕΕ ύψους 99.000 τόνων για το βόειο κρέας, που αντιστοιχεί στο 1,6% της παραγωγής της Ένωσης. Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι θα συνεχίσουν να ισχύουν δασμοί άνω του 40% και όχι 7,5% για τις εξαγωγές που υπερβαίνουν την ποσόστωση. Οι Γάλλοι κτηνοτρόφοι φοβούνται ότι θα απειληθεί η ανταγωνιστικότητά τους, υποστηρίζοντας ότι οι ομόλογοί τους στη Νότια Αμερική δεν υπόκεινται στα ίδια μέτρα για το περιβάλλον και την ασφάλεια των τροφίμων όπως στην Ευρώπη.
Την Τρίτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπάθησε να καθησυχάσει τους πολίτες και υποσχέθηκε να παρακολουθεί τις εισαγωγές ευαίσθητων προϊόντων όπως το βόειο κρέας, τα πουλερικά και η ζάχαρη, με την πιθανή επανεισαγωγή δασμών σε περίπτωση αρνητικών επιπτώσεων. Τα νομοθετικά όργανα της ΕΕ επιθυμούν η Επιτροπή να παρεμβαίνει εάν ένα προϊόν της Mercosur κοστίζει τουλάχιστον 5% λιγότερο από το αντίστοιχο προϊόν της ΕΕ και εάν ο όγκος των αφορολόγητων εισαγωγών αυξηθεί κατά περισσότερο από 5%. Η αρχική πρόταση έθετε και τα δύο όρια στο 10% και η Ένωση καλείται τώρα να καταλήξει σε συμβιβασμό.
Ποιες χώρες στηρίζουν τη συμφωνία και ποιες αντιδρούν
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του France24, η Ισπανία υποστηρίζει τη συμφωνία με την Mercosur, προσδοκώντας αύξηση των εξαγωγών κρασιού και ελαιολάδου. Ο υπουργός Γεωργίας Luis Planas επανέλαβε την Τρίτη την έκκλησή του να υπογραφεί η «κρίσιμη» συμφωνία «στις επόμενες ημέρες». Η Γερμανία υιοθέτησε παρόμοιο τόνο, με τη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ να προσβλέπει στη διάσωση της αυτοκινητοβιομηχανίας της. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την Τετάρτη ότι «η Γαλλία θα αντιταχθεί σθεναρά» σε οποιαδήποτε «επιθυμία των ευρωπαϊκών αρχών να επιβάλουν» τη συμφωνία. Ζήτησε ισχυρές ρήτρες διασφάλισης, αυστηρότερους ελέγχους των εισαγωγών και πιο αυστηρές προδιαγραφές για τους παραγωγούς της Mercosur. Την Τετάρτη, η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζιόρτζια Μελόνι, προειδοποίησε κατά της «πρόωρης» κύρωσης, καθώς οι διασφαλίσεις για τους αγρότες δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, επανέλαβε την Τετάρτη την έκκλησή του προς τα κράτη μέλη της ΕΕ να συναινέσουν στη συμφωνία. «Τους έχω ήδη προειδοποιήσει: αν δεν το κάνουμε τώρα, η Βραζιλία δεν θα συνάψει άλλες συμφωνίες όσο είμαι πρόεδρος», δήλωσε.
