Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια που περιβάλλει το μνημείο του Στόουνχεντζ ίσως έλυσαν οι ειδικοί μετά από εκατοντάδες χρόνια, δίνοντας απαντήσεις σχετικά με την προέλευση των εμβληματικών λίθων.
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε έναν βράχο γνωστό ως ογκόλιθο Newall, ο οποίος αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών πριν από περίπου έναν αιώνα.
Μία από τις κύριες συζητήσεις ήταν αν αυτός ο βράχος και άλλες παρόμοιες πέτρες έφτασαν στο σημείο μεταφερόμενα από παγετώνες από την Ουαλία ή αν οι άνθρωποι τα μετέφεραν πριν από περισσότερα από 5.000 χρόνια.
Τα νέα στοιχεία
Μια ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Richard Bevins από το Πανεπιστήμιο Aberystwyth, συνέκρινε τον ογκόλιθο Newall -ο οποίος έχει περίπου το μέγεθος μιας μπάλας ποδοσφαίρου- με δείγματα από μια βραχώδη προεξοχή στην Ουαλία.
Μέσω γεωχημικής και μικροσκοπικής ανάλυσης, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την ερμηνεία ότι μεταφέρθηκαν από παγετώνες.
Αντίθετα, τα στοιχεία φαίνεται να υποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι μετέφεραν τον βαρύ ογκόλιθο από απόσταση μεγαλύτερη των 200 χιλιομέτρων.
Η χημική ανάλυση αποκάλυψε ότι ο ογκόλιθος του Newall και άλλα θραύσματα που βρέθηκαν στο Στόουνχεντζ μοιράζονται πανομοιότυπα επίπεδα θορίου και ζιρκονίου με την πέτρα στο Craig Rhos-y-Felin.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι ο ογκόλιθος Newall είναι ένας φυλλώδης ρυόλιθος και έχει ένα επιφανειακό στρώμα πλούσιο σε ανθρακικό ασβέστιο – αποτέλεσμα της μακράς ταφής του στα ασβεστολιθικά εδάφη στο Στόουνχεντζ.
Η Dailymail γράφει πως αυτό ενισχύει περαιτέρω την ιδέα ότι ο ογκόλιθος μεταφέρθηκε στο σημείο από ανθρώπους και όχι από παγετώνες, καθώς οι παγετώνες θα είχαν προκαλέσει μια πολύ πιο διασκορπισμένη κατανομή παρόμοιων λίθων σε όλη την περιοχή – κάτι που δεν έχει βρεθεί.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science: Reports, κάνει επίσης μια σημαντική ανακάλυψη για μια άλλη από τις θαμμένες πέτρες στο Στόουνχεντζ – την πέτρα 32d.
Θεωρούνταν προηγουμένως ότι ήταν ένας τύπος πετρώματος που ονομάζεται στικτός δολερίτης, αλλά η νέα ανάλυση επιβεβαιώνει ότι είναι επίσης ένας φυλλόμορφος ρυόλιθος – όπως ο ογκόλιθος Newall.
«Μέρος της γοητείας του Στόουνχεντζ είναι ότι πολλοί από τους μεγαλίθους του μπορούν αποδεδειγμένα να προέλθουν από την Ουαλία, πάνω από 200 χιλιόμετρα δυτικά», έγραψαν οι ερευνητές.
Κατάρριψη της θεωρίας των παγετώνων
Οι περισσότεροι αρχαιολόγοι δέχονται ότι οι νεολιθικοί άνθρωποι πέτυχαν αυτό το αξιοσημείωτο κατόρθωμα, μεταφέροντας όγκους βάρους έως και 3,5 τόνων.
Υπάρχει, ωστόσο, και μια αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την Dailymail, η οποία πρότεινε ότι η μεταφορά των ογκόλιθων δεν ήταν αποτέλεσμα ανθρώπινης προσπάθειας. Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι οι ουαλικές πέτρες μεταφέρθηκαν από παγετώνες πολύ πριν από την κατασκευή του Στόουνχεντζ.
Ένας από τους κύριους υποστηρικτές της θεωρίας των παγετώνων είναι ο γεωλόγος δρ Brian John, ο οποίος έχει προηγουμένως επιμείνει ότι ο ογκόλιθος Newall παρουσιάζει σημάδια τριβής από τους παγετώνες.
Μια προηγούμενη μελέτη του καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: Ο ογκόλιθος μειώθηκε σε μέγεθος και τροποποιήθηκε έντονα κατά τη διάρκεια της παγετώδους μεταφοράς, για μεγάλο μέρος του χρόνου που βρισκόταν στην κοίτη ενός παγετώνα.
«Τελικά απορρίφθηκε σε κάποια θέση στην πεδιάδα του Salisbury ή σχετικά κοντά σε αυτήν».
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης, οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα χαρακτηριστικά αυτά θα μπορούσαν επίσης να είναι αποτέλεσμα φυσικής διάβρωσης.
Είπαν επίσης ότι, ακόμα και αν ο βράχος είχε μεταφερθεί από πάγο στο παρελθόν, αυτό δεν θα εξηγούσε γιατί παρόμοια θραύσματα βρίσκονται μόνο στο Στόουνχεντζ και όχι οπουδήποτε αλλού στην πεδιάδα του Salisbury.
Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι τα επιχειρήματα του δρ John «δεν έχουν καμία βάση σε στοιχεία», προσθέτοντας: «Η παρουσίασή τους ως γεγονός και όχι ως υπόθεση είναι ανειλικρινής».
«Η παρουσία του ίδιου του Στόουνχεντζ είναι η απόδειξη της μετακίνησης από τους νεολιθικούς λαούς λίθων που ζυγίζουν έως και 40 τόνους», έγραψαν.
«Αν οι νεολιθικοί άνθρωποι μπορούσαν να μετακινήσουν μια πέτρα μερικές δεκάδες μέτρα, μπορούσαν να τη μετακινήσουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα», υποστηρίζουν.
«Μπορεί να μην ήταν εύκολο, αλλά είναι απολύτως εφικτό».
Οι ερευνητές γράφουν πως δεν υπάρχουν στοιχεία για το πώς ακριβώς μεταφέρθηκαν αυτές οι πέτρες, αλλά αναφέρουν πως «οι πρόσφατοι αυτόχθονες λαοί μετέφεραν πέτρες βάρους πολλών τόνων σε μεγάλες αποστάσεις με σχοινιά, ξύλινα έλκηθρα και τροχιές – τεχνολογίες που θα ήταν διαθέσιμες στη Νεολιθική εποχή».
«Το Στόουνχεντζ είναι εξαιρετικό, επειδή κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από πέτρες που είχαν μεταφερθεί από μεγάλες αποστάσεις», δήλωσε η ομάδα.
Οι ερευνητές έχουν προηγουμένως προτείνει ότι ο χώρος μπορεί να είχε πολιτικό αλλά και θρησκευτικό σκοπό, «μια στιγμή ενοποίησης για τους λαούς της Βρετανίας, γιορτάζοντας τους αιώνιους δεσμούς τους με τους προγόνους τους και το σύμπαν».
Παρόλο που η νέα μελέτη παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι οι άνθρωποι μετέφεραν οι ίδιοι τις πέτρες, η Dailymail καταλήγει πως το μυστήριο του γιατί και το πώς ακριβώς χτίστηκε το Στόουνχεντζ συνεχίζεται.
