Η επεισοδιακή συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο τον περασμένο Φεβρουάριο, έμοιαζε βγαλμένη από σενάριο ταινίας, με τους δύο ηγέτες να καυγαδίζουν ουσιαστικά μπροστά στις κάμερες, με τον αμερικανό πρόεδρο να λέει στον ουκρανό ομόλογό του -μεταξύ άλλων-: «Τζογάρεις με έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο».
Πώς γεφυρώθηκε το χάσμα και από αυτή τη σύγκρουση οι δυο ηγέτες διατηρούν σήμερα θετικό το κλίμα ανάμεσά τους και μάλιστα -τουλάχιστον προς το παρόν- είναι ο Πούτιν που μοιάζει αναξιόπιστος στα μάτια οτυ Τραμπ.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αλλά και Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές «έβαλαν το χέρι τους» για να «γυρίσει» το κλίμα με τον Ζελένσκι.
Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ντόναλντ Τραμπ συνομίλησαν τηλεφωνικά την Ημέρα Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ (4 Ιουλίου).
«Ήταν η καλύτερη συνομιλία που είχαμε ποτέ μαζί του», είπε ο προσωπάρχης του Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας των πληροφοριών.
Η συζήτηση κρίθηκε τόσο θετική από την ουκρανική πλευρά, που αιφνιδίασε ακόμη και το επιτελείο του Ζελένσκι. «Το κλίμα ήταν θετικό, αλλά είναι νωρίς για πανηγυρισμούς», ανέφερε ο αξιωματούχος. «Πρέπει να περιμένουμε τις πράξεις».
Η τηλεφωνική συνομιλία της 4ης Ιουλίου σηματοδότησε μια εντυπωσιακή στροφή στις σχέσεις Τραμπ-Ζελένσκι, που μάλιστα έπαιξε ρόλο στην απόφαση του Τραμπ να εγκρίνει πώληση οπλισμού αξίας περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ευρώπη για λογαριασμό της Ουκρανίας.
Η αλλαγή στάσης του Τραμπ είναι αποτέλεσμα μηνών συντονισμένων προσπαθειών Ευρωπαίων ηγετών, Ρεπουμπλικανών και άλλων υποστηρικτών της Ουκρανίας, που έδωσαν στρατηγικές συμβουλές στον Ζελένσκι, όπως το να τον κολακεύει!
«Πολλοί από τους συμμάχους της Ουκρανίας μίλησαν τόσο με τον Ζελένσκι όσο και μεταξύ τους για το πώς πρέπει να προσεγγίσεις τον Τραμπ», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η αγανάκτηση του Τραμπ με τον Πούτιν
Καταλυτική ήταν και η αυξανόμενη απογοήτευση του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Την παραμονή της συνομιλίας με τον Ζελένσκι, ο Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν. Ακολούθησαν οι σφοδρότεροι ρωσικοί βομβαρδισμοί με drones από την έναρξη του πολέμου.
«Του μιλάω συχνά», είπε ο Τραμπ, αναφερόμενος στον Πούτιν. «Κλείνω το τηλέφωνο και λέω, “ήταν μια καλή συνομιλία”. Κι ύστερα, πέφτουν πύραυλοι στο Κίεβο. Μετά από τρεις-τέσσερις φορές, λες ότι η συζήτηση δεν σημαίνει τίποτα».
Ο Τραμπ δηλώνει ότι στόχος του είναι να τερματίσει τον πόλεμο γρήγορα: «Δεν είμαι με κανέναν. Είμαι με την ανθρωπότητα. Θέλω να σταματήσουν να σκοτώνονται χιλιάδες άνθρωποι κάθε εβδομάδα».
Ωστόσο, οι συνεργάτες του αναγνωρίζουν την αυξανόμενη δυσπιστία του απέναντι στον Πούτιν, καθώς και την αποδοχή του σχεδίου ευρωπαϊκής αγοράς όπλων για την Ουκρανία.
Το σχέδιο δίνει στον Τραμπ τη δυνατότητα να διατηρεί απόσταση από την άμεση στρατιωτική υποστήριξη, χωρίς να πλήττεται η ουκρανική άμυνα.
Ο Ζελένσκι σχολίασε ότι ο Τραμπ «βλέπει πλέον με τα δικά του μάτια πως ο Πούτιν λέει ψέματα».
Οι ευρωπαϊκές “γέφυρες” συμφιλίωσης
Ευρωπαίοι ηγέτες, Ρεπουμπλικανοί και διπλωμάτες εργάστηκαν διακριτικά για μήνες για να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι. Σύμφωνα με πληροφορίες, βοήθησαν στη σύνταξη μια απολογίας, ενώ διαμόρφωσαν και πρόταση κατάπαυσης του πυρός την οποία τελικά απέρριψε η Μόσχα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αξιοποίησε τη μακροχρόνια –αν και συχνά δύσκολη– σχέση του με τον Τραμπ. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έπαιξαν και αυτοί ρόλο στην προσέγγιση. Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ και ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε επίσης διατηρούν προσωπική επαφή με τον Τραμπ.
Καθοριστικές οι συναντήσεις σε Βατικανό και ΝΑΤΟ
Μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Φεβρουαρίου, ο Ζελένσκι συναντήθηκε με τον Τραμπ στο Βατικανό τον Απρίλιο, παρουσία του πάπα Φραγκίσκου. Μια δεύτερη σημαντική συνάντηση έγινε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ολλανδία, τον Ιούνιο. Αυτές οι δύο συναντήσεις φαίνεται να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επαναπροσέγγιση των δύο ηγετών.
Οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ κατέβαλαν συντονισμένη προσπάθεια να προσφέρουν στον Τραμπ μια διπλωματική νίκη, υποσχόμενοι μια γιγαντιαία αύξηση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δαπανών, έναν διακαή πόθο του Αμερικανού προέδρου.
Το στοίχημα απέδωσε. Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Ζελένσκι έφυγαν από τη συνάντησή τους στη Χάγη με το αίσθημα της ικανοποίησης.
Η αλλαγή τόνου του Τραμπ φάνηκε σε μια ερώτηση Ουκρανής δημοσιογράφου του BBC κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου στη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Όταν τον ρώτησε αν θα πουλούσε συστήματα αεράμυνας Patriot στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε τη συμπάθειά του για το γεγονός ότι ζούσε στην Πολωνία με τα παιδιά της, ενώ ο σύζυγός της πολεμούσε στο μέτωπο της Ουκρανίας.
«Τα πράγματα είναι θετικά – μέχρι να αλλάξουν πάλι»
Κατά τη συνομιλία τους, ο Τραμπ φέρεται να είπε στον Ζελένσκι πως η Ουκρανία δεν θα αλλάξει την πορεία του πολέμου μόνο με άμυνα και ρώτησε: «Μπορείτε να χτυπήσετε τη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη;»
Ο Ζελένσκι απάντησε: «Αν έχουμε τα κατάλληλα όπλα, μπορούμε».
Ο Τραμπ αργότερα αρνήθηκε ότι ενθάρρυνε τέτοια πλήγματα, υποστηρίζοντας πως «δεν πρέπει να στοχεύσει τη Μόσχα» και ότι απλώς ήθελε να κατανοήσει τις δυνατότητες της Ουκρανίας.
Ο Τραμπ έχει θέσει διορία 50 ημερών στη Ρωσία για να καταλήξει σε συμφωνία ειρήνης, απειλώντας με 100% δασμούς και δευτερογενείς κυρώσεις.
Ο νέος αμερικανικός εξοπλισμός θα μπορούσε να φτάσει στην Ουκρανία πολύ νωρίτερα. Πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς ATACMS και άλλα συστήματα ενδέχεται να αλλάξουν τις ισορροπίες στο πεδίο.
Παρά την αισιοδοξία, διπλωμάτες και αξιωματούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί: «Ο Τραμπ φαίνεται να καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να εμπιστεύεται τον Πούτιν», είπε Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Τα πράγματα είναι θετικά – μέχρι να αλλάξουν πάλι».
