Ένα προφυλακτικό ηλικίας περίπου 200 ετών, διακοσμημένο με ερωτική εικονογράφηση, θα εκτεθεί αυτή την εβδομάδα στο Rijksmuseum του Άμστερνταμ, πλάι σε έργα μεγάλων Ολλανδών ζωγράφων της Χρυσής Εποχής. Το αντικείμενο, που χρονολογείται γύρω στο 1830, αποτελεί το πρώτο προφυλακτικό που εντάσσεται ποτέ στη συλλογή του φημισμένου μουσείου.

Το προφυλακτικό, πιθανόν κατασκευασμένο από το έντερο πρόβατου, προέρχεται – σύμφωνα με τους ειδικούς – από πολυτελές οίκο ανοχής στη Γαλλία, πιθανότατα στο Παρίσι. Η επιφάνειά του φέρει μία ερωτική χαρακτική που απεικονίζει μία μερικώς γυμνή καλόγρια να δείχνει προς τα όρθια γεννητικά όργανα τριών κληρικών, με τη φράση «Voilà, mon choix» («Ορίστε, αυτή είναι η επιλογή μου»).

Όπως εξηγεί η επιμελήτρια του Rijksmuseum, Τζόις Ζέλεν (Joyce Zelen), η σύνθεση της εικονογράφησης παραπέμπει εσκεμμένα στον ελληνικό μύθο της Κρίσης του Πάρη, κατά τον οποίο ο Τρώας πρίγκιπας καλείται να επιλέξει την ομορφότερη από τρεις θεές. «Πιστεύουμε πως όποιος αγόρασε το προφυλακτικό αυτό ήταν μάλλον αρκετά καλλιεργημένος και μορφωμένος», δήλωσε η Ζέλεν.

Σύμφωνα με τον Guardian, το μοναδικό αυτό τεχνούργημα αποκτήθηκε σε δημοπρασία στο Χάαρλεμ τον περασμένο Νοέμβριο έναντι 1.000 ευρώ και παρουσιάζεται τώρα σε γυάλινη προθήκη, ως το κεντρικό έκθεμα της μικρής θεματικής έκθεσης με τίτλο «Safe Sex?», που εξετάζει ζητήματα σεξουαλικής υγείας και σεξουαλικής εργασίας μέσα από ολλανδικές και γαλλικές χαρακτικές και σχέδια.

Πριν την ανακάλυψη του βουλκανισμένου καουτσούκ το 1839 – γεγονός που έκανε τα προφυλακτικά ασφαλέστερα και πιο προσιτά – οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν προφυλακτικά από λινό ύφασμα, ζωικές μεμβράνες ή ακόμη και… καβούκια χελώνας. Ωστόσο, τα μέσα αυτά δεν παρείχαν ουσιαστική προστασία από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η σύφιλη, ούτε ήταν αξιόπιστα ως μέσο αντισύλληψης.

«Τη δεκαετία του 1830, όταν κατασκευάστηκε αυτό το προφυλακτικό, η χρήση τους ήταν ακόμη ταμπού, ιδιαίτερα από την Εκκλησία», εξηγεί η Ζέλεν. «Συνήθως πωλούνταν κάτω από τον πάγκο σε οίκους ανοχής ή κουρεία, αν και υπάρχουν μαρτυρίες ότι κάποια πολυτελή καταστήματα προσέφεραν και χειροποίητες κατασκευές κατά παραγγελία».

Το αντικείμενο, μήκους 20 εκατοστών, φαίνεται ότι είχε και διαφημιστικό σκοπό, καθώς, όπως συμβαίνει με κάθε καλή διαφήμιση, στόχευε να κολακεύσει τον καταναλωτή του. «Το εξετάσαμε με υπεριώδες φως και υποπτευόμαστε ότι δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ», διευκρίνισε η Ζέλεν.

Όσο για το ποιον από τους τρεις άνδρες υποδεικνύει τελικά η καλόγρια στην εικονογράφηση; «Δεν είναι ξεκάθαρο αν δείχνει τον φαλακρό, τον λεπτό ή τον ελαφρώς ευτραφή. Με αυτόν τον τρόπο, κάθε τύπος άνδρα θα μπορούσε να αισθανθεί ότι η επιλογή αφορά τον ίδιο», σχολίασε η επιμελήτρια.