Όταν ο ειδικός στα εφέ Ααρόν Σιμς διάβασε για πρώτη φορά το σενάριο του Stranger Things, τον εντυπωσίασε η αόριστη περιγραφή του κεντρικού τέρατος της σειράς. «Απλώς έλεγε: “Το Demogorgon είναι ένα ψηλό, λεπτό πλάσμα που τρώει παιδιά”», θυμάται ο Σιμς. «Σκέφτηκα: “Εντάξει, τρομακτικό είναι, αλλά πώς ακριβώς μοιάζει;“». Όταν έθεσε αυτό το ερώτημα στους δημιουργούς της σειράς, Ματ και Ρος Νάφερ, εκείνοι απάντησαν: «Δεν έχουμε ιδέα – φτιάξε κάτι».
Για τον Σιμς, που έχει δουλέψει σε ταινίες όπως The Incredible Hulk, Rise of the Planet of the Apes και X-Men, αυτή η ελευθερία ήταν ανακούφιση. «Όταν υπάρχει ήδη κοινό, υπάρχει έντονος έλεγχος και προσδοκίες. Οι φαν είτε το λατρεύουν είτε το μισούν – και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Στο The Incredible Hulk, για παράδειγμα, η δουλειά κράτησε χρόνια. Όταν πρόκειται για νέο πλάσμα, πολλοί ενθουσιάζονται».
Η ελευθερία που δόθηκε στον Σιμς τον οδήγησε σε μια απροσδόκητη πηγή έμπνευσης: το σαγόνι μιας χελώνας. «Όταν μια χελώνα ανοίγει το στόμα της», εξηγεί, «φαίνεται να έχει σειρές δοντιών, αλλά είναι ίνες που τραβούν την τροφή μέσα». Συνδύασε αυτή την ιδέα με μια δαγκάνα παγίδα Venus flytrap και το αποτέλεσμα ήταν το μοναδικά τρομακτικό κεφάλι που ανοίγει σαν λουλούδι, αποκαλύπτοντας ομόκεντρους δακτυλίους δοντιών, πριν σφίξει το θήραμα, συνήθως ένα παιδί που ουρλιάζει. Οι αδερφοί Νάφερ ζήτησαν μόνο μια αλλαγή: χωρίς πρόσωπο.
Οι φαν του Stranger Things, που επιστρέφει φέτος, θα βρουν πολλούς λόγους να φοβηθούν και στο Alien: Earth, που κυκλοφορεί αυτήν την εβδομάδα. Ο δημιουργός της σειράς, Νόα Χόουλι, υποσχέθηκε μια τρομακτική επέκταση του ήδη τρομακτικού σύμπαντος των θηρίων της ταινίας, παρουσιάζοντας νέα πλάσματα που θα ανταγωνιστούν και ίσως ξεπεράσουν τα εμβληματικά γνωστά με τα κρανία αρπακτικά και τα δόντια μέσα σε δόντια. Το Alien: Earth, η προϊστορία της πρώτης ταινίας του 1979, εστιάζει πολύ στο ανατριχιαστικό body horror, με πλάσματα όπως το T Ocellus, ένα παράσιτο-μέδουσα που αποσπά τα μάτια άλλων οργανισμών για να τους ελέγξει από μέσα. Αυτά τα νεοφερμένα τέρατα διασφαλίζουν ότι η σειρά δεν ανακυκλώνει απλώς γνωστά πλάσματα, αλλά φέρνει νέους τρόμους.
Όπως ο Σιμς στο Stranger Things, έτσι και ο σχεδιαστής προσθετικού μακιγιάζ, Μπάρι Γκάουερ, βασίστηκε πολύ στη φύση για να δημιουργήσει τα τέρατα του The Infected, των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί με εγκεφαλική λοίμωξη στη μετα-αποκαλυπτική ζόμπι σειρά The Last of Us. Τα μανιτάρια έγιναν κεντρικό κομμάτι της δημιουργικής διαδικασίας, με τον Γκάουερ και την ομάδα του να αγοράζουν τόσα πολλά κιτ «καλλιέργειας μανιταριών» για το στούντιο, ώστε σύντομα είχαν 15 είδη στα χέρια τους. «Τα μανιτάρια», λέει ο Γκάουερ, «είναι μια τόσο ενδιαφέρουσα και όμορφη μορφή ανάπτυξης. Υπάρχουν τόσο πολλά να πειραματιστείς».
Ο Γκάουερ είχε μια «υπερδύναμη» στη δημιουργία τεράτων από μανιτάρια: τα απεχθάνεται, μισεί την οσμή και την υφή τους. «Έγινε αρκετά εύκολο να βρω σχέδια που με απωθούν», εξηγεί.
Όπως αναφέρει ο Guardian, εκτός από την απέχθειά του για τα μανιτάρια, ο Γκάουερ πάσχει από τρυποφοβία, μια έντονη δυσφορία που προκαλείται από το θέαμα συστάδων μικρών οπών ή εξογκωμάτων. «Σου προκαλεί ανατριχίλα», λέει. Αντί να αποφύγει αυτά τα στοιχεία που τον κάνουν να νιώθει άσχημα, τα χρησιμοποίησε για να προκαλέσει μέγιστη αηδία στα σχέδιά του για το πώς δείχνουν οι Infected, βρίσκοντας το τέλειο «πειραματόζωο» στην κόρη του, Λότι, που μοιράζεται την τρυποφοβία του. «Αν πει: “Θεέ μου όχι μπαμπά, δεν μου αρέσει αυτή η εμφάνιση”, ξέρω ότι πετύχαμε τον στόχο», λέει ο Γκάουερ.
Οι White Walkers, οι παγωμένοι δαίμονες με τα αυλακωμένα πρόσωπα στο Game of Thrones, απαιτούσαν εντελώς διαφορετική προσέγγιση. Η ενδυματολόγος Μισέλ Κλάπτον φαντάστηκε τους White Walkers με σκούρες πανοπλίες που φαινόταν ότι είχαν σωθεί και ανακατασκευαστεί, δημιουργώντας μια αυστηρή και δυσκίνητη εικόνα. «Ήταν τόσο, τόσο σκληρό να φτιαχτεί», λέει η Κλάπτον. «Το κόψιμο και το λύγισμα του μετάλλου ήταν εξαιρετικά χρονοβόρο. Οι κατασκευαστές πανοπλίας το μισούσαν, γιατί τραυματίζονταν. Ήταν σαν ένας τεράστιος τρίφτης τυριού», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Τα τελικά κομμάτια της πανοπλίας ήταν τόσο επικίνδυνα που η ομάδα έπρεπε να δημιουργήσει ασφαλέστερα αντίγραφα από δέρμα για τις σκηνές μάχης, βαμμένα προσεκτικά για να μοιάζουν με μέταλλο. Η προστασία όλων των προσθετικών επίσης ήταν δύσκολη, λόγω των κοφτερών άκρων. Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα ήταν το να κρατηθούν οι White Walkers ζεστοί κατά τα γυρίσματα σε σχεδόν παγωμένες θερμοκρασίες. «Είχαμε θερμοφόρες που μπορούσαμε να βάλουμε μέσα στις στολές», λέει η Κλάπτον. «Αλλά υπήρχαν τόσο πολλά προσθετικά, που έπρεπε να είσαι πολύ προσεκτικός γιατί θα μπορούσαν εύκολα να σκιστούν», συμπληρώνει.
Η άνεση των ηθοποιών μέσα σε περίπλοκες στολές και προσθετικά αποτελεί πονοκέφαλο για τους δημιουργούς τεράτων. Ο Γκάουερ το αντιμετώπισε αυτό με τον Bloater, το τεράστιο, σποροεκπέμπων, περίτεχνα ραβδωτό θηρίο στο The Last of Us. «Φτιάξαμε αυτή τη μεγάλη στολή που, όσον αφορά το μέγεθος, ήταν σαν να φοράς έναν καναπέ», λέει. «Ήταν από πολύ μαλακό αφρώδες λάτεξ. Είναι σαν ένα τεράστιο σφουγγάρι, χωρισμένο σε έξι τμήματα και με φερμουάρ που κλείνει πάνω στον ηθοποιό», αποκαλύπτει. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα: «Απλώς ζεσταινόσουν πολύ».
Το εσωτερικό της στολής γινόταν τόσο αποπνικτικό, που μεταξύ των λήψεων η ομάδα έπρεπε να ανοίγει το φερμουάρ στην πλάτη και να αερίζει τον Άνταμ Μπάσιλ, που υποδύθηκε τον Bloater, μερικές φορές βάζοντάς τον σε σκηνή με κλιματισμό στο φουλ για να δροσιστεί. Σύμφωνα με τον Γκάουερ, το μεγάλο βάρος, ο περιορισμός κινήσεων και η ανάγκη ευελιξίας κατέστησαν τη στολή του Bloater τελικά μη λειτουργική. Η ομάδα προσέφυγε στην Wētā FX στη Νέα Ζηλανδία, που έκανε λεπτομερείς σαρώσεις όλων των υφών του Bloater και δημιούργησε ψηφιακή εκδοχή.
Σε μεγάλες παραγωγές όπως αυτές, οι δημιουργοί έχουν την πολυτέλεια να πειραματιστούν, με ψηφιακά σχέδια ως εφεδρεία σε περίπτωση αποτυχίας. Όμως, σε σειρές όπως το Doctor Who, η κατάσταση είναι διαφορετική, όπως ανακάλυψε ο ειδικός στα εφέ Νιλ Γκόρτον. Στη σειρά του BBC αντιμετώπισε κάτι εξίσου τρομακτικό με τους εχθρούς του Time Lord: έναν πολύ περιορισμένο προϋπολογισμό.
«Ήταν ένα πλήγμα», λέει και συμπληρώνει: «Είχα έναν φίλο παραγωγής που με σύστησε στο Doctor Who. Όταν ρώτησα πώς είναι, μου είπε: “Είναι διασκεδαστικό, αλλά δεν έχουν λεφτά”. Σκέφτηκα: “Εντάξει, απλώς θέλω να δουλέψω σε αυτό”. Και μερικές φορές μπορεί να είναι πιο διασκεδαστικό, γιατί πρέπει να είσαι πιο δημιουργικός».
Για παράδειγμα, τα Weeping Angels, αυτά τα αγαλματένια εξωγήινα όντα που μπορούν να στείλουν τα θύματά τους πίσω στον χρόνο με μια απλή επαφή, θρέφονται από την «ενέργεια του χρόνου» που απελευθερώνεται. Οι παραγωγοί αρχικά είχαν φανταστεί τη χρήση πολλών αγαλμάτων, πιστεύοντας ότι οι ηθοποιοί με κοστούμια και βάψιμο θα έμοιαζαν πολύ με τους καλλιτέχνες του δρόμου. Αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα. «Ο αριθμός των αγαλμάτων που θα χρειαζόταν ήταν αδύνατος λόγω χρόνου», λέει ο Γκόρτον. «Θα χρειάζονταν διαφορετικό άγαλμα για κάθε πόζα. Τουλάχιστον 30 αγάλματα», αναφέρει.
Αναγκασμένος να βρει εναλλακτική, πρότεινε ένα σχέδιο που ήταν εν μέρει προσθετικό, εν μέρει κοστούμι, και εν μέρει βαφή σώματος. «Οι παραγωγοί το θεώρησαν γελοίο. Αλλά δεν είχαμε άλλη επιλογή!», λέει. Ο Γκόρτον έβαψε τους ηθοποιούς, έδεσε υφάσματα και τα «κόλλησε όλα μαζί ελπίζοντας για το καλύτερο». Τότε συνειδητοποίησε πόσο λίγος χρόνος υπήρχε, μόνο δύο εβδομάδες αντί για πέντε. Δυστυχώς, ήταν αργά, γιατί είχε ήδη πείσει την ομάδα.
Το αποτέλεσμα; «Πανικός!» Ανακάλυψαν ότι οι μάσκες για την κενή, στοιχειωτική ματιά των Weeping Angels δεν επέτρεπαν στους ηθοποιούς να βλέπουν. Ευτυχώς, αυτό δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα, καθώς τα όντα έπρεπε να μείνουν ακίνητα, κάτι που πέτυχαν βάζοντας τους ηθοποιούς να κάθονται σε κάθισμα ποδηλάτου προσαρτημένο σε κρυφό κοντάρι. «Με μεγαλύτερο προϋπολογισμό», λέει ο Γκόρτον, «δεν θα πηγαίναμε σε αυτό. Αλλά επειδή δεν είχαμε άλλη επιλογή, έπρεπε να είμαστε έξυπνοι και γρήγοροι».
Φυσικά, δεν είναι μόνο η πίεση του χρόνου και του χρήματος που οδηγεί σε εφέ με πραγματικούς ηθοποιούς. Οι αδερφοί Νάφερ ήταν ξεκάθαροι από την αρχή: το Demogorgon θα ενσαρκωνόταν από ηθοποιό μέσα σε κοστούμι. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο δίλημμα στον σχεδιασμό του πλάσματος. «Τα πόδια του είναι ασυνήθιστα μακριά», λέει ο Σιμς. «Έχει ένα επιπλέον άρθρωμα. Αυτό κάνει πολύ δύσκολη την κίνηση του ηθοποιού, να φοράει πάτους και να τρέχει και να πηδάει. Το ερώτημα ήταν: “Πώς κρατάω το σχέδιο που αγαπούν οι Νάφερ, αλλά να δουλεύει για άνθρωπο σε κοστούμι;”», τονίζει.
Όποιες και αν είναι οι προκλήσεις, ο Σιμς βρίσκει ένα πλεονέκτημα στο να δουλεύεις με αληθινούς ηθοποιούς: φέρνουν οποιαδήποτε σχέδιο στην πραγματικότητα. «Είναι σημαντικό να βρίσκεις στοιχεία στη φύση που το ανθρώπινο μάτι μπορεί να αναγνωρίσει», λέει και συμπληρώνει: «Αν πάρεις κάτι ανθρώπινο που είναι τρομακτικό και προσθέσεις όλα αυτά τα στοιχεία, γίνεται ακόμα πιο τρομακτικό».
Σε παρόμοιο μήκος κύματος, ο Γκάουερ εξηγεί πώς κάνει τα τέρατα όπως οι Infected τόσο τρομακτικά: παίρνει καθημερινά πράγματα, όπως τα μανιτάρια, και τα μετατρέπει σε τρομακτικά στοιχεία. «Η χρήση ρεαλιστικού υλικού είναι το κλειδί», λέει. «Το να κρατάς τα πράγματα οικεία κάνει πάντα τα τέρατα πιο τρομακτικά. Σου προκαλεί ανατριχίλα», καταλήγει.
