Σαν σήμερα 6 Δεκεμβρίου: Η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και το ξέσπασμα οργής σε όλη την Ελλάδα

Το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008, στην οδό Μεσσολογγίου και Τζαβέλα σημειώνεται ένα από τα πιο τραγικά περιστατικά αστυνομικής βίας που σημάδεψε την Ελλάδα. Ο 15χρονος μαθητής Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος πέφτει νεκρός από τη σφαίρα του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα. Η είδηση έγινε γνωστή μέσα σε λίγα λεπτά, πυροδοτώντας ένα πρωτοφανές ξέσπασμα οργής σε ολόκληρη τη χώρα.

Η παρέα του ανήλικου Αλέξανδρου -μεταξύ των οποίων και ο φίλος του Νίκος Ρωμανός που γιόρταζε τη γιορτή του- βρισκόταν στη συμβολή των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου στα Εξάρχεια, όταν ήρθε σε λεκτική αντιπαράθεση με δύο ειδικούς φρουρούς που περιπολούσαν την περιοχή. Λίγα λεπτά αργότερα, ο Κορκονέας πυροβολεί τρεις φορές, με τη μία από τις τρεις σφαίρες να βρίσκει την καρδιά του νεαρού μαθητή και να καρφώνεται στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο, με αποτέλεσμα να βρει ακαριαίο θάνατο.

Η εκδοχή περί «εξοστρακισμού» που προβλήθηκε αρχικά από την αστυνομία προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερη αγανάκτηση, καθώς αυτόπτες μάρτυρες κατέθεταν διαφορετικές περιγραφές. Αργότερα, ενώπιον του δικαστηρίου, ο Κορκονέας υποστήριζε πως πυροβόλησε για να διασφαλίσει τη σωματική του ακεραιότητα από την επίθεση που δεχόταν με το συνάδελφο και συγκατηγορούμενό του Βασίλη Σαραλιώτη από συγκεντρωμένους.

Η είδηση της δολοφονίας διαδόθηκε σαν αστραπή και έβαλε «φωτιά» στη χώρα. Το ίδιο βράδυ τα Εξάρχεια μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης. Χιλιάδες νέοι βγήκαν στους δρόμους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και πολλών άλλων πόλεων και άρχισαν οι καταλήψεις σε σχολεία και πανεπιστημιακές σχολές σε όλη την Ελλάδα. Οι εικόνες από τις ογκώδεις διαδηλώσεις των επόμενων ημερών έκαναν το γύρο του κόσμου και τα διεθνή μέσα να μιλούν για «εξέγερση». Εμπρηστικές επιθέσεις, οδοφράγματα, πετροπόλεμος, συγκρούσεις, μολότοφ, καταλήψεις αστυνομικών τμημάτων αλλά και πρωτοφανής αστυνομική καταστολή συνέθεταν την εικόνα που κυριαρχούσε στο κέντρο της πρωτεύουσας αλλά και σε άλλες πόλεις.

Στις 9 Δεκεμβρίου, χιλιάδες άνθρωποι φτάνουν στο νεκροταφείο του Παλαιού Φαλήρου για το τελευταίο αντίο στο νεαρό μαθητή. Η παρουσία της αστυνομίας πυροδοτεί νέα επεισόδια στην ευρύτερη περιοχή, ενώ τα πνεύματα οξύνονται ιδιαίτερα όταν αστυνομικός πυροβολεί στον αέρα. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν και το βράδυ με την ίδια ένταση, όχι μόνο στην Αθήνα.

Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, τα πρωτοσέλιδα των διεθνών μέσων φιλοξενούσαν τις εικόνες του φλεγόμενου δέντρου στην πλατεία Συντάγματος.

Οι διαδηλώσεις κράτησαν εβδομάδες, κυριαρχημένες από ένταση, συγκρούσεις, αυτοσχέδια οδοφράγματα, αλλά και μαζικές ειρηνικές πορείες. Τα γεγονότα της 6ης Δεκεμβρίου έγιναν το σύμβολο μιας βαθύτερης κρίσης εμπιστοσύνης απέναντι στους θεσμούς και την κρατική εξουσία.

Το 2010, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση, ενώ ο συνεργάτης του Βασίλης Σαραλιώτης καταδικάστηκε σε μικρότερη ποινή για συνέργεια. Το 2019, η αναγνώριση «προτέρου εντίμου βίου» προκάλεσε την αποφυλάκιση Κορκονέα λόγω μείωσης της ποινής, γεγονός που αναζωπύρωσε την κοινωνική οργή. Το 2023 το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας επέβαλε εκ νέου ισόβια κάθειρξη, κρίνοντας τελικά ένοχο τον Κορκονέα χωρίς ελαφρυντικό.

Η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου παραμένει ένα βαθύ τραύμα αλλά και σημείο αναφοράς για μια ολόκληρη γενιά.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

343: Πεθαίνει ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων, προστάτης των ναυτικών.

1768: Κυκλοφορεί η πρώτη έκδοση της εγκυκλοπαίδειας Encyclopædia Britannica στη Σκωτία, ένα μνημειώδες εκδοτικό έργο που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει όλη τη διαθέσιμη γνώση της εποχής. Με τα χρόνια, θα εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς για την έννοια της σύγχρονης εγκυκλοπαίδειας.

1865: Ολοκληρώνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες η συνταγματική κατάργηση της δουλείας, με την απαραίτητη επικύρωση της 13ης Τροποποίησης από τις Πολιτείες. Η 13η Τροποποίηση, που είχε εγκριθεί νωρίτερα από το Κογκρέσο, γίνεται πλέον μέρος του Συντάγματος, κλείνοντας τυπικά το πιο σκοτεινό κεφάλαιο της αμερικανικής ιστορίας.

1877: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της εφημερίδας Washington Post.

1907: Στο Μονόνγκα της Δυτικής Βιρτζίνια σημειώνεται η χειρότερη καταστροφή σε ορυχείο στην ιστορία των ΗΠΑ, όταν έκρηξη σε ανθρακωρυχείο σκοτώνει περισσότερους από 360 εργάτες. Η τραγωδία στο Monongah θα γίνει αφορμή για αυστηρότερους κανόνες ασφαλείας στα ορυχεία, αλλά και σύμβολο του τιμήματος της βιομηχανικής ανάπτυξης.

1917: Η Φινλανδία κηρύσσει την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία, σε μια Ευρώπη που φλέγεται από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις επαναστάσεις. Το νεαρό κράτος θα χρειαστεί να περάσει από εμφύλιο πόλεμο και δύσκολες δεκαετίες μέχρι να εδραιώσει τη θέση του ως σύγχρονη, δημοκρατική χώρα του Βορρά.

1917: Στο Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας, έκρηξη σε πλοίο φορτωμένο με πυρομαχικά, μετά από σύγκρουση μέσα στο λιμάνι, ισοπεδώνει μια ολόκληρη περιοχή. Περίπου 2.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και χιλιάδες τραυματίζονται, σε ένα από τα πιο φονικά βιομηχανικά ατυχήματα πριν από την ατομική εποχή.

1921: Υπογράφεται στο Λονδίνο η Αγγλοϊρλανδική συνθήκη ανάμεσα στη βρετανική κυβέρνηση και εκπροσώπους της Ιρλανδικής Δημοκρατίας. Η συμφωνία οδηγεί στη δημιουργία του Ιρλανδικού Ελεύθερου Κράτους, αλλά προκαλεί βαθύ διχασμό στο ιρλανδικό κίνημα και ανοίγει τον δρόμο για τον Ιρλανδικό Εμφύλιο.

1925: Στην Ελλάδα, οι συνδικαλιστές διατυπώνουν για πρώτη φορά οργανωμένα το αίτημα για 13ο μισθό εν όψει των Χριστουγέννων. Η ιδέα του επιπλέον «δώρου» που θα στηρίζει τους εργαζομένους στις γιορτές θα ριζώσει σταδιακά στην ελληνική εργασιακή κουλτούρα και θα γίνει θεσμοθετημένη παροχή.

1940: Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τους Αγίους Σαράντα και το Δέλβινο στη Βόρεια Ήπειρο. Οι επιτυχίες αυτές στο αλβανικό μέτωπο ενισχύουν το ηθικό του ελληνικού λαού και τροφοδοτούν τον μύθο του «ΟΧΙ» και της μικρής Ελλάδας που αντιστέκεται στις δυνάμεις του Άξονα.

1944: Ξεκινά η Μάχη του Μακρυγιάννη στην Αθήνα, ανάμεσα στη Χωροφυλακή και τον ΕΛΑΣ, μέσα στο φόντο των Δεκεμβριανών. Οι σφοδρές συγκρούσεις γύρω από τον λόφο Μακρυγιάννη θα μείνουν ως μία από τις κρισιμότερες στιγμές της μεταπολεμικής ελληνικής ιστορίας, προμηνύοντας τον Εμφύλιο.

1956: Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης, η εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης της Ουγγαρίας νικά 4-0 τη Σοβιετική Ένωση, σε έναν ημιτελικό που περνά στην ιστορία ως «Blood in the Water». Λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη σοβιετική εισβολή στη Βουδαπέστη και την άγρια καταστολή της ουγγρικής εξέγερσης από τα σοβιετικά τανκς, ο αγώνας εξελίσσεται σε ξέσπασμα συσσωρευμένης οργής. Η χώρα έχει μετρήσει χιλιάδες νεκρούς, δεκάδες χιλιάδες τραυματίες και ένα εθνικό τραύμα που ακόμη αιμορραγεί. Μέσα σε αυτό το κλίμα, τα χτυπήματα κάτω από την επιφάνεια του νερού, οι συνεχείς αντεγκλίσεις και το αιματηρό επεισόδιο με τον Ούγγρο παίκτη Έρβιν Ζάτοπεκ που βγαίνει από την πισίνα με σκισμένο φρύδι, μετατρέπουν την πισίνα σε ζωντανό σύμβολο μιας πολιτικής σύγκρουσης που συνεχίζεται, αυτή τη φορά, μπροστά στα μάτια ολόκληρου του κόσμου.

1969: Στο Altamont Speedway στην Καλιφόρνια, η δωρεάν συναυλία των Rolling Stones στιγματίζεται από τη δολοφονία ενός νεαρού θεατή από μέλος των Hells Angels, που είχαν αναλάβει την «ασφάλεια». Τέσσερις άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους συνολικά και η συναυλία μένει στην Ιστορία ως το σκοτεινό αντίβαρο στο Woodstock, σηματοδοτώντας το τέλος της αθωότητας της ροκ εποχής.

1973: Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Τζέραλντ Φορντ ορκίζεται αντιπρόεδρος, διαδεχόμενος τον Σπύρο Άγκνιου που παραιτήθηκε μετά από σκάνδαλο φοροδιαφυγής. Είναι η πρώτη φορά που ενεργοποιείται στην πράξη η 25η Τροπολογία του Συντάγματος, δίνοντας ένα σημαντικό προηγούμενο στη διαδικασία διαδοχής στην πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ.

1978: Επικυρώνεται με δημοψήφισμα το Σύνταγμα της Ισπανίας, το οποίο σηματοδοτεί τη μετάβαση από τη δικτατορία του Φρανθίσκο Φράνκο σε μια σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η χώρα αφήνει οριστικά πίσω της το φρανκικό καθεστώς και εντάσσεται πλήρως στο ευρωπαϊκό δημοκρατικό τόξο.

1987: Ο ΠΑΟΚ συντρίβει τον Ολυμπιακό με 6-1 για το Πρωτάθλημα της Α΄ Εθνικής, σε μία από τις πιο εμβληματικές βραδιές της ιστορίας του συλλόγου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εκτός έδρας ήττα των «ερυθρολεύκων» στο θεσμό και ένα αποτέλεσμα που οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ θυμούνται μέχρι σήμερα ως σημείο αναφοράς στις μεταξύ τους αναμετρήσεις.

1992: Στην Ινδία, χιλιάδες ακραίοι ινδουιστές κατεδαφίζουν το τζαμί Babri στην πόλη Αγιόντια, πυροδοτώντας δύο μήνες βίαιων συγκρούσεων μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων με τουλάχιστον 2.000 νεκρούς. Το γεγονός αυτό θα αποτελέσει ορόσημο στην όξυνση των θρησκευτικών εντάσεων στη χώρα.

1998: Στη Βενεζουέλα, ο Ούγκο Τσάβες, πρώην αντισυνταγματάρχης που είχε επιχειρήσει αποτυχημένο πραξικόπημα έξι χρόνια νωρίτερα, εκλέγεται πρόεδρος. Η άνοδός του στην εξουσία εγκαινιάζει μια νέα εποχή λαϊκιστικής και αντισυστημικής πολιτικής στη Λατινική Αμερική, με ισχυρό διεθνή αντίκτυπο.

2008: Στα Εξάρχεια, ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας, 37 ετών, πυροβολεί και σκοτώνει τον 16χρονο μαθητή Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, μετά από λεκτικό επεισόδιο. Η δολοφονία προκαλεί πρωτοφανές κύμα οργής, με επεισόδια και διαδηλώσεις να ξεσπούν αρχικά στο κέντρο της Αθήνας και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα, αφήνοντας βαθύ αποτύπωμα στον δημόσιο διάλογο για την αστυνομική βία και τη νεολαία.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Νικόλαος, Νικόλας, Νίκος, Νικολός, Νικολής, Νικολάκης, Νικολέττα, Νικολούδα, Νικολίτσα, Νικολίνα, Νικολέτα, Νικόλ
Μυριαλλής