Σαν σήμερα 26 Σεπτεμβρίου: Το ναυάγιο του Εξπρές Σάμινα – Όταν χάθηκαν 81 ζωές σε 25 λεπτά μόλις 2 ναυτικά μίλια από την ακτή

Σαν σήμερα πριν από 25 χρόνια η Ελλάδα βιώνει ένα από τα πιο τραγικά ναυάγια της ιστορίας της. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό «Εξπρές Σάμινα» προσκρούει στις λεγόμενες «Πόρτες», δύο βραχονησίδες λίγο έξω από το λιμάνι της Πάρου και βυθίζεται, με αποτέλεσμα τον θάνατο 81 ανθρώπων.

Το «Σάμινα» ήταν επιβατηγό-οχηματαγωγό φέρι κλειστού τύπου, που είχε κατασκευαστεί το 1966 στη Γαλλία και με το πέρασμα των χρόνων είχε υποστεί φθορές ενώ είχε καταγγελθεί ότι χρησιμοποιούσε «πατέντες» που επηρεάζουν την αξιοπλοΐα.

Την ημέρα του ναυαγίου, εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς, Πάρος, Νάξος, Ικαρία, Σάμος, Πάτμος και Λειψοί. Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου, περίπου στις 22:12, ενώ το πλοίο πλησίαζε την Παροικιά, προσέκρουσε στις βραχονησίδες «Πόρτες», μόλις 2 ναυτικά μίλια έξω από το λιμάνι, με ταχύτητα ήταν περίπου 18 κόμβοι.

Η σύγκρουση προκάλεσε ρήγμα στα δεξιά ύφαλα του πλοίου, μήκους περίπου τριών μέτρων, στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευστάθειας. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά, το νερό εισήλθε στο μηχανοστάσιο, προκαλώντας διακοπή ρεύματος και απώλεια ελέγχου.

Καθώς το πλοίο έγειρε προς τα δεξιά και κλιμακώθηκε ο πανικός, άρχισε η διαδικασία εκκένωσης. Όμως λόγω προβλημάτων — όπως μη λειτουργία εφεδρικής ηλεκτρογεννήτριας, μη επαρκής λειτουργία των συστημάτων ασφαλείας, και πιθανές παραλείψεις του πληρώματος – η κατάσταση εξελίχθηκε τραγικά.

Λέγεται ότι το πλοίο βυθίστηκε πλήρως μέσα σε περίπου 25-30 λεπτά από την πρόσκρουση.

Σε πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες, με ανέμους που φυσούσαν 7-8 μποφόρ, ξεκίνησαν οι επιχειρήσεις διάσωσης από πλοία του Λιμενικού, ψαράδες της Πάρου και της Αντιπάρου, άλλα εμπορικά σκάφη και δύο βρετανικά πολεμικά πλοία (Λίβερπουλ και Ελίζαμπεθ).

Ο απολογισμός ήταν βαρύς: 81 νεκροί και περίπου 457 διασωθέντες. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο υπολιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, ο οποίος υπέστη καρδιακή προσβολή μέσα στην προσπάθεια διάσωσης.

Αμέσως μετά το ναυάγιο, η εισαγγελία Σύρου άσκησε ποινικές διώξεις για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο κατά του πλοιάρχου, του υποπλοιάρχου, του χειριστή πηδαλίου και του δόκιμου πλοιάρχου, καθώς και κατά παντός υπευθύνου.

Η πλοιοκτήτρια εταιρεία κατηγορήθηκε επίσης για έκθεση επιβατών σε κίνδυνο.

Ο πλοίαρχος Βασίλειος Γιαννακής και ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός κρίθηκαν προφυλακιστέοι, ενώ ο πηδαλιούχος και ο δόκιμος αφέθηκαν ελεύθεροι με χρηματική εγγύηση.

Η δίκη ξεκίνησε το 2005 και την 27η Φεβρουαρίου 2006 εκδόθηκε η απόφαση: κρίθηκε ότι το πλοίο ήταν αξιοπλόο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση, και ότι η πρόσκρουση οφειλόταν κυρίως σε «κακή διακυβέρνηση», με κύρια ευθύνη του υποπλοιάρχου. Επίσης, κρίθηκε ότι οι υδατοστεγείς θύρες δεν ήταν κλειστές, επιτείνοντας τη βύθιση.

Η ετυμηγορία προκάλεσε αντιδράσεις και σχόλια, δεδομένου ότι πολλοί θεώρησαν πως δεν αποδόθηκαν πλήρως οι ευθύνες στην εταιρεία ή στο κράτος.

Στιγμές ηρωισμού και απελπισίας

Μετά το ναυάγιο επικράτησαν στιγμές απελπισίας αλλά και ηρωισμού. Πτώματα ξεβράζονταν στη θάλασσα ενώ απλός κόσμος βουτούσε για να δει αν μπορεί να σώσει κάποιον.

Ο καμαρότος Θέμης Κυπριώτης θεωρείται από πολλούς ήρωας αφού φέρεται να θυσίασε τη ζωή του προσπαθώντας να σώσει βρέφος 16 μηνών και άλλους επιβάτες, δίνοντας το δικό του σωσίβιο.

Μια επιβάτης, η Μαρία Βασιλάκη, αφηγείται ότι άκουσε έναν μεσήλικα ναυτικό (Γ. Σκρίνος) να της φωνάζει «Κοίταξέ με στα μάτια! Το πλοίο βυθίζεται! Πρέπει αυτήν τη στιγμή να πέσεις στη θάλασσα για να σωθείς».

Άλλοι επιβάτες μιλούν για τις στιγμές πανικού: το απόλυτο σκοτάδι όταν κόπηκε το ρεύμα, το χάος, ανθρώπους που έπεφταν στη θάλασσα χωρίς σωσίβια, την αδυναμία συνεννόησης και καθοδήγησης.

Σήμερα, δεκαετίες μετά, η τραγωδία αυτή εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς στην ιστορία της ελληνικής ναυτιλίας και στις προσπάθειες για βελτίωση των μέτρων ασφάλειας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1371: Οι δυνάμεις του Οθωμανού σουλτάνου Μουράτ Α’ νικούν τον Σερβικό Στρατό στη μάχη του Έβρου.

1687: Ο Παρθενώνας υφίσταται μερική καταστροφή από έκρηξη πυριτιδαποθήκης, κατά τον βομβαρδισμό που εξαπολύει ο ενετικός στρατός του Φραντσέσκο Μοροζίνι εναντίον των Οθωμανών, στην πολιορκία της Αθήνας. Οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν τον ναό ως αποθήκη πυρίτιδας, και μία οβίδα των Ενετών χτύπησε τη στέγη στις 26 Σεπτεμβρίου, προκαλώντας έκρηξη που κατέστρεψε μεγάλο μέρος του μνημείου και άλλαξε για πάντα την εικόνα της Ακρόπολης. Το γεγονός άφησε ανεξίτηλες πληγές στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και σημάδεψε ολόκληρη την ιστορία της τέχνης.

1815: Ιδρύεται η «Ιερά Συμμαχία» μεταξύ Πρωσίας, Ρωσίας και Αυστρίας, που θα βάλει πολλά εμπόδια στην Ελληνική Επανάσταση.

1916: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχηματίζει στη Θεσσαλονίκη με το στρατηγό Δαγκλή και το ναύαρχο Κουντουριώτη (Επαναστατική Τριανδρία) την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης, η οποία διακηρύσσει την επιθυμία της για έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.

1920: Επιδεινώνεται σοβαρά η υγεία του βασιλιά της Ελλάδας, Αλεξάνδρου, μετά από δάγκωμα πιθήκου.

1980: Βόμβα εκρήγνυται κατά τη διάρκεια της μεγάλης γιορτής μπίρας, του Οκτόμπερφεστ, στο Μόναχο, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 13 άνθρωποι και να τραυματισθούν 211. Ένα από τα θύματα είναι και ο δράστης της επίθεσης, ο 21χρονος φοιτητής Γκούντολφ Κέλερ, γνωστός για το ακροδεξιό του παρελθόν.

1989: Η τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη» δολοφονεί τον Παύλο Μπακογιάννη στην είσοδο της πολυκατοικίας της οδού Ομήρου στην Αθήνα, όπου στεγαζόταν το γραφείο του. Η ενέργεια αυτή συγκλόνισε την πολιτική επικαιρότητα εκείνων των ημερών, η οποία μονοπωλούνταν από την έναρξη της διαδικασίας για την παραπομπή των πολιτικών του σκανδάλου Κοσκωτά. Την ίδια ημέρα εκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση η χρηματοδότηση του προγράμματος για την Ευρυτανία, που ο ίδιος ο Παύλος Μπακογιάννης είχε καταρτίσει.

1997: Περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρακολουθούν τη συναυλία των U2 στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

2000: Στις 22:15 το «Εξπρές Σάμινα» προσκρούει στις βραχονησίδες Πόρτες της Πάρου και μέσα σε 20 λεπτά βυθίζεται. Από τους 510 επιβάτες του, 81 δεν καταφέρνουν να βγουν στη στεριά και πνίγονται.

Γεννήσεις

Θάνατοι

Εορτολόγιο

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Βραδιά του Ερευνητή
Διεθνής Ημέρα για την Ολική Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων
Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών
Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης
Παγκόσμια Ημέρα Περιβαλλοντικής Υγείας