Σαν σήμερα το 30 π.Χ. η Κλεοπάτρα Ζ΄, η εμβληματική και αμφιλεγόμενη βασίλισσα της Αιγύπτου, πεθαίνει, βάζοντας δραματικό τέλος σε μια από τις πιο θρυλικές δυναστείες της αρχαιότητας: την ελληνιστική δυναστεία των Πτολεμαίων. Η βασιλεία της, που συνδύαζε την πολιτική ευφυΐα με τη γοητεία και τη διπλωματική τόλμη, υπήρξε το τελευταίο οχυρό της ανεξάρτητης Αιγύπτου πριν την πλήρη ενσωμάτωσή της στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Κλεοπάτρα αυτοκτόνησε αφήνοντας να τη δαγκώσει μια δηλητηριώδης ασπίδα (κόμπρα), σύμβολο βασιλικής εξουσίας στην Αίγυπτο. Η πράξη αυτή ήρθε λίγο μετά την ήττα της στον πόλεμο εναντίον του Οκταβιανού (του μετέπειτα Αυγούστου) και την αυτοκτονία του εραστή και πολιτικού της συμμάχου, Μάρκου Αντώνιου, ο οποίος, πιστεύοντας ψευδώς πως η ίδια είχε ήδη πεθάνει, έπεσε στο ξίφος του.

Η ιστορία της Κλεοπάτρας, γεμάτη πάθος, ίντριγκες και πολιτικούς χειρισμούς, έχει μείνει χαραγμένη στη συλλογική μνήμη εδώ και δύο χιλιετίες. Από τη σχέση της με τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο μέχρι την αριστοτεχνική προσπάθειά της να διατηρήσει την ανεξαρτησία της χώρας της απέναντι στην αδυσώπητη επέκταση της Ρώμης, η Κλεοπάτρα κατάφερε να μετατραπεί σε διαχρονικό σύμβολο γυναικείας ισχύος και τραγικής μοίρας.

Ο θάνατός της δεν σήμανε μόνο το τέλος μιας ζωής αλλά και μιας ολόκληρης εποχής: η Αίγυπτος μετατράπηκε σε ρωμαϊκή επαρχία, η Αλεξάνδρεια έχασε την πολιτική της αίγλη και η ελληνιστική κουλτούρα της περιοχής άρχισε σταδιακά να παραχωρεί τη θέση της στον ρωμαϊκό πολιτισμό. Παράλληλα, ο μύθος της Κλεοπάτρας ενέπνευσε αμέτρητα έργα τέχνης, θεάτρου και κινηματογράφου, από τον Σαίξπηρ μέχρι το Χόλιγουντ.

5 πράγματα που δεν ξέρατε για την Κλεοπάτρα

  1. Δεν ήταν Αιγύπτια στην καταγωγή – Αν και λατρεύτηκε ως φαραώ, η Κλεοπάτρα καταγόταν από την οικογένεια των Πτολεμαίων, Μακεδόνων που ίδρυσαν τη δυναστεία τους μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
  2. Μιλούσε τουλάχιστον επτά γλώσσες – Ανάμεσά τους ελληνικά, αιγυπτιακά, λατινικά και αραμαϊκά, γεγονός που της επέτρεπε να επικοινωνεί απευθείας με ηγεμόνες χωρίς διερμηνείς.
  3. Ήταν εξαιρετική ναυτική στρατηγός – Ηγήθηκε προσωπικά του αιγυπτιακού στόλου στη ναυμαχία του Ακτίου, αν και η έκβαση ήταν καταστροφική.
  4. Η εικόνα της έχει παραποιηθεί από τους Ρωμαίους – Πολλές πηγές που την περιγράφουν ως επικίνδυνη ή ακόλαστη προέρχονται από ρωμαϊκή προπαγάνδα, με σκοπό να μειώσουν το κύρος της.
  5. Η σορός της δεν βρέθηκε ποτέ – Παρά τις ανασκαφές και τις θεωρίες, ο τάφος της Κλεοπάτρας παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά μυστήρια.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

30 π.Χ.: Πεθαίνει η Κλεοπάτρα Ζ΄, βασίλισσα της Αιγύπτου, βάζοντας τέλος στην ελληνιστική δυναστεία των Πτολεμαίων. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτοκτονεί αφήνοντας να τη δαγκώσει δηλητηριώδης ασπίδα (κόμπρα), μετά την ήττα της από τον Οκταβιανό και την αυτοκτονία του Μάρκου Αντώνιου. Ο θάνατός της σηματοδοτεί την πλήρη ενσωμάτωση της Αιγύπτου στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

1519: Πέντε πλοία του Φερδινάνδου Μαγγελάνου αποπλέουν από τη Σεβίλλη για τον περίπλου της Γης. Ο Βάσκος υπαρχηγός Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο θα ολοκληρώσει την αποστολή μετά τον θάνατο του Μαγγελάνου στις Φιλιππίνες, χαράσσοντας μια από τις πιο θρυλικές διαδρομές στην ιστορία της ναυσιπλοΐας.

1675: Τίθεται ο θεμέλιος λίθος του Βασιλικού Αστεροσκοπείου Γκρίνουιτς στο Λονδίνο, που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον καθορισμό του Πρώτου Μεσημβρινού και τη μέτρηση του παγκόσμιου χρόνου.

1788: Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ ολοκληρώνει τη Συμφωνία αρ. 41, γνωστή ως «Του Διός», το τελευταίο του συμφωνικό έργο και ένα από τα σημαντικότερα δημιουργήματα της κλασικής μουσικής.

1792: Κατά τη Γαλλική Επανάσταση, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ’ συλλαμβάνεται μετά την έφοδο στο παλάτι Τουιλερί και η Ελβετική Φρουρά του σφαγιάζεται από τον παρισινό όχλο, γεγονός που σηματοδοτεί την πτώση της μοναρχίας.

1793: Ανοίγει τις πύλες του το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, μετατρέποντας το πρώην βασιλικό παλάτι σε έναν από τους σημαντικότερους χώρους τέχνης και πολιτισμού στον κόσμο.

1846: Το Κογκρέσο των ΗΠΑ ιδρύει το Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν, μετά από δωρεά 500.000 δολαρίων του Άγγλου επιστήμονα Τζέιμς Σμίθσον, δημιουργώντας έναν από τους μεγαλύτερους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς οργανισμούς διεθνώς.

1913: Υπογράφεται η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, που τερματίζει τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Η Ελλάδα κερδίζει σημαντικά εδάφη στη Μακεδονία, ενώ η Βουλγαρία χάνει μεγάλο μέρος των διεκδικήσεών της.

1920: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία η Ελλάδα αποκτά την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο, την Τένεδο και τη διοίκηση της Σμύρνης, πραγματοποιώντας το όραμα της «χώρας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών».

1922: Ο ιστορικός όμιλος του Γιώργου Καλαφάτη υιοθετεί το τριφύλλι ως έμβλημα και μετονομάζεται σε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ), που θα γίνει ένας από τους μεγαλύτερους συλλόγους της χώρας.

1945: Η Ιαπωνία αποδέχεται τους όρους της Συνθήκης του Πότσνταμ και συμφωνεί σε παράδοση άνευ όρων, τερματίζοντας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έπειτα από τις καταστροφικές ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

1948: Κάνει πρεμιέρα στην αμερικανική τηλεόραση η εκπομπή Candid Camera, που θα γνωρίσει τεράστια επιτυχία και θα αφήσει εποχή στα τηλεοπτικά «κρυφά» γυρίσματα.

1969: Η Coca Cola κυκλοφορεί για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά, αλλάζοντας τις καταναλωτικές συνήθειες και μπαίνοντας δυναμικά στον ανταγωνισμό των αναψυκτικών.

1985: Το άλμπουμ της Μαντόνα «Like a Virgin» γίνεται ο πρώτος δίσκος γυναίκας καλλιτέχνιδας που ξεπερνά τις 5 εκατομμύρια πωλήσεις στις ΗΠΑ, καθιερώνοντάς την ως «βασίλισσα της ποπ».

1988: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν υπογράφει τον Νόμο περί Πολιτικών Ελευθεριών, αποδίδοντας 20.000 δολάρια σε κάθε Ιάπωνα Αμερικανό που κρατήθηκε ή εκτοπίστηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως ηθική και οικονομική αποκατάσταση.

1990: Το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Magellan φτάνει στην Αφροδίτη και αρχίζει τη χαρτογράφησή της με ραντάρ, αποκαλύπτοντας άγνωστες λεπτομέρειες της γεωλογίας της.

1995: Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ χαρακτηρίζει τη νικοτίνη ναρκωτικό και παρουσιάζει προτάσεις για την πρόληψη του εθισμού στους νέους, ανοίγοντας τον δρόμο για αυστηρότερους περιορισμούς στο κάπνισμα.

2014: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκλέγεται πρόεδρος της Τουρκίας με το 53,05% των ψήφων, στις πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές της χώρας, εγκαινιάζοντας μια νέα πολιτική εποχή με αυξημένες εξουσίες για τον θεσμό.

Γεννήσεις

1955 – Δημήτρης Κουτσούμπας, εμβληματικός Έλληνας πολιτικός, γεννημένος στη Λαμία στις 10 Αυγούστου. Από τα φοιτητικά του χρόνια σπούδασε Νομική και εντάχθηκε στην ΚΝΕ συμμετέχοντας στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ενώ οργανώθηκε στο ΚΚΕ το 1974. Διετέλεσε γραμματέας στο κόμμα σε Βοιωτία και Ανατολική Στερεά, εξελίχθηκε ως διευθυντής του «Ριζοσπάστη» και μέλος Πολιτικού Γραφείου. Από το 2013 υπηρετεί ως Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, επανεκλεγμένος το 2017 και το 2021, καθορίζοντας με συνέπεια την πορεία του κόμματος και εκπροσωπώντας δυναμικά την αριστερή πολιτική στην Ελλάδα.

1960 – Αντόνιο Μπαντέρας (Antonio Banderas), ισπανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός, γεννημένος στις 10 Αυγούστου στη Μάλαγα. Ξεκίνησε την καριέρα του με ταινίες του Πέδρο Αλμοδόβαρ και καθιερώθηκε ως διεθνής σταρ μέσω εμβληματικών ρόλων στο Χόλιγουντ σε ταινίες όπως «Ντεσπεράντο», «Εβίτα», «Συνέντευξη με έναν βρικόλακα», «Η Μάσκα του Ζορό» και «Spy Kids». Έδωσε τη φωνή του στον «Γάτο Σπιρουνάτο» στη σειρά «Σρεκ», συγκεντρώνοντας βραβεύσεις και υποψηφιότητες σε Όσκαρ, Χρυσές Σφαίρες, Emmy και Goya. Με χαρακτηριστική κινηματογραφική γοητεία και ερμηνευτική ευρύτητα, παραμένει κορυφαία μορφή του ευρωπαϊκού και αμερικανικού σινεμά.

Θάνατοι

30 π.Χ. – Κλεοπάτρα Ζ΄ Φιλοπάτωρ, αρχαία Ελληνίδα βασίλισσα και η τελευταία της δυναστείας των Πτολεμαίων, γεννήθηκε το 69 π.Χ. και ανέβηκε στον θρόνο της Αιγύπτου σε ηλικία 17 ετών. Γνωστή για τη στρατηγική ευφυΐα της, τη γοητεία και τις δυναμικές συμμαχίες – ιδίως με τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο – έγινε σύμβολο ισχύος αλλά και τραγικής μοίρας. Η βασιλεία της σηματοδότησε το τέλος της ελληνιστικής εποχής και την αρχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Αίγυπτο. Αυτοκτόνησε τον Αύγουστο του 30 π.Χ., αφήνοντας ανεκτίμητη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά, καθώς έγινε μύθος για τη δύναμη, την ομορφιά και τη διπλωματία της.

1881 – Σπυρίδων Ζαμπέλιος, κορυφαίος Έλληνας ιστορικός, φιλόλογος και συγγραφέας, θεμελιωτής της θεωρίας για τη συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1815, έζησε και σπούδασε στην Ευρώπη, αντιπαρατέθηκε στις θέσεις του Φαλμεράιερ περί ασυνέχειας ελληνικής φυλής και προώθησε την ιδέα της ελληνοχριστιανικής ταυτότητας. Αναμόρφωσε τη βυζαντινή ιστορία και επηρέασε το εθνικό φρόνημα με τα έργα του («Βυζαντιναί Μελέται», «Άσματα δημοτικά της Ελλάδας»). Πέθανε στις 10 Αυγούστου 1881 αφήνοντας ισχυρή παρακαταθήκη στην ιστοριογραφία και τον ελληνικό πνευματικό βίο.

Εορτολόγιο

Ιππόλυτος, Ιππολύτη, Λαυρέντιος