Μία στις τέσσερις θέσεις εργασίας παγκοσμίως είναι δυνητικά εκτεθειμένη στη δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI), σύμφωνα με νέα κοινή μελέτη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) και του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας της Πολωνίας (NASK). Ωστόσο, η έκθεση υπογραμμίζει ότι ο μετασχηματισμός των εργασιακών καθηκόντων —και όχι η πλήρης αντικατάσταση των θέσεων— είναι το πιθανότερο αποτέλεσμα.
Η μελέτη, με τίτλο «Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη και Θέσεις Εργασίας: Ένας Βελτιωμένος Παγκόσμιος Δείκτης Επαγγελματικής Έκθεσης», αποτελεί την πιο αναλυτική έως σήμερα αποτίμηση της πιθανής επίδρασης της GenAI στην παγκόσμια αγορά εργασίας.
Οι ερευνητές εστίασαν σε επαγγέλματα με υψηλό βαθμό ψηφιοποίησης, όπως αυτά που σχετίζονται με τα μέσα ενημέρωσης, το λογισμικό και τα χρηματοοικονομικά. Οι συγκεκριμένοι τομείς φαίνεται να βρίσκονται στο επίκεντρο της τεχνολογικής έκθεσης, λόγω της ικανότητας της GenAI να αυτοματοποιεί γνωστικά καθήκοντα.
Ο νέος δείκτης που ανέπτυξαν οι ILO και NASK βασίζεται σε περίπου 30.000 πραγματικές επαγγελματικές περιγραφές, με ανάλυση μέσω AI, επιτόπια αξιολόγηση ειδικών και εναρμονισμένα μικροδεδομένα από τη βάση της ILO. Όπως ανέφερε ο Pawel Gmyrek, ανώτερος ερευνητής της ILO και επικεφαλής της μελέτης, «προσπεράσαμε τη θεωρία και δημιουργήσαμε ένα εργαλείο βασισμένο στην πραγματική αγορά εργασίας, που δίνει στις χώρες τη δυνατότητα να εκτιμήσουν με ακρίβεια τον κίνδυνο και να σχεδιάσουν λύσεις».
Με βάση τα ευρήματα, το 25% της παγκόσμιας απασχόλησης βρίσκεται σε επαγγέλματα με δυνητική έκθεση στην GenAI, με το ποσοστό να αγγίζει το 34% στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Ανάμεσα στα επαγγέλματα που επηρεάζονται περισσότερο, ξεχωρίζουν οι διοικητικές και γραφειακές θέσεις, όπου η δυνατότητα αυτοματοποίησης είναι μεγαλύτερη.
Παράλληλα, η έκθεση φέρνει στο φως σημαντικές ανισότητες ως προς το φύλο. Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, σχεδόν το 10% των γυναικών απασχολείται σε θέσεις υψηλού κινδύνου πλήρους αυτοματοποίησης, σε αντίθεση με μόλις 3,5% των ανδρών. Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι ψηφιακές δεξιότητες και η πρόσβαση στην εκπαίδευση θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στον μετριασμό των επιπτώσεων αυτών.
Ο Marek Troszyński από το NASK, συν-συγγραφέας της έκθεσης, σημείωσε πως ο νέος δείκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις χώρες για να εντοπίζουν πού αναμένεται ο μεγαλύτερος αντίκτυπος της GenAI, ώστε να σχεδιάσουν πολιτικές που θα προστατεύσουν τους εργαζόμενους.
Η έκθεση διευκρινίζει ότι τα στοιχεία αφορούν την πιθανή —και όχι τη βέβαιη— έκθεση στην τεχνολογία. Παράγοντες όπως οι τεχνικοί περιορισμοί, οι υποδομές και οι δεξιότητες θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την ταχύτητα και το εύρος της ενσωμάτωσης της GenAI στις εργασιακές διαδικασίες.
Το βασικό μήνυμα της μελέτης είναι σαφές: η GenAI αναμένεται να μεταμορφώσει την εργασία, όχι να την καταργήσει. Η ΔΟΕ καλεί τις κυβερνήσεις, τους εργοδότες και τις οργανώσεις εργαζομένων να προχωρήσουν σε κοινωνικό διάλογο και να χαράξουν στρατηγικές που θα στηρίζουν τη μετάβαση, διατηρώντας την ποιότητα της εργασίας και τη συμπερίληψη.
