Το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008 στα Εξάρχεια, στη γωνία Μεσολογγίου και Τζαβέλα, εκτυλίχθηκε ένα από τα πιο σοκαριστικά περιστατικά αστυνομικής βίας στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ο 15χρονος Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος έπεσε νεκρός από τη σφαίρα του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από έναν λεκτικό καβγά που είχε προηγηθεί ανάμεσα στην παρέα του και δύο αστυνομικούς. Ο πυροβολισμός, από τρεις ευθείες βολές, χτύπησε το παιδί στην καρδιά, προκαλώντας ακαριαίο θάνατο.
Η αρχική αστυνομική εκδοχή περί «εξοστρακισμού» προκάλεσε έντονη δυσπιστία, αφού μαρτυρίες παρευρισκόμενων περιέγραφαν σκόπιμη βολή. Στο δικαστήριο, ο Κορκονέας επέμεινε ότι πυροβόλησε για να προστατεύσει τον εαυτό του και τον συνάδελφό του Βασίλη Σαραλιώτη.
Η είδηση εξαπλώθηκε αστραπιαία και μέσα σε λίγες ώρες η Αθήνα –και στη συνέχεια ολόκληρη η χώρα– παραδόθηκε σε συγκρούσεις, μαζικές κινητοποιήσεις και οργισμένες αντιδράσεις.
Τα Εξάρχεια έγιναν κέντρο εκτεταμένων επεισοδίων, ενώ καταλήψεις, πορείες, οδοφράγματα και επιθέσεις κατά αστυνομικών τμημάτων σημάδεψαν τις ημέρες που ακολούθησαν. Οι εικόνες των διαδηλώσεων ταξίδεψαν διεθνώς, με πολλά μέσα να κάνουν λόγο για «εξέγερση».
Στις 9 Δεκεμβρίου, χιλιάδες άνθρωποι συνόδευσαν τον Αλέξανδρο στην τελευταία του κατοικία στο Παλαιό Φάληρο, ενώ επεισόδια ξέσπασαν και εκεί, με νέο πυροβολισμό αστυνομικού στον αέρα να οξύνει το ήδη τεταμένο κλίμα. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, οι φωτογραφίες του φλεγόμενου χριστουγεννιάτικου δέντρου στην πλατεία Συντάγματος έγιναν σύμβολο μιας βαθιάς κοινωνικής κρίσης.
Το 2010 ο Κορκονέας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, ενώ ο Σαραλιώτης έλαβε μικρότερη ποινή για συνέργεια. Η αποφυλάκιση του Κορκονέα το 2019, λόγω αναγνώρισης «προτέρου εντίμου βίου», προκάλεσε νέο κύμα αντιδράσεων. Το 2023 το Εφετείο Λαμίας του επέβαλε ξανά ισόβια, κρίνοντάς τον ένοχο χωρίς ελαφρυντικά.
Η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου παραμένει μέχρι σήμερα μια βαθιά πληγή και σημείο αναφοράς για μια ολόκληρη γενιά που μεγάλωσε μέσα από εκείνο το ξέσπασμα.
Από εκείνη την αποφράδα μέρα, η επέτειος της δολοφονίας του Αλέξη δεν σταμάτησε να έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία στη μνήμη της νεολαίας αλλά και στις συνολικότερες κινηματικές διεργασίες.
Οι δράσεις μνήμης επικεντρώνονται στο σημείο όπου ο 15χρονος Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος άφησε την τελευταία του πνοή, στη γωνία των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου. Από τις πρώτες πρωινές ώρες, μαθητές, φοιτητές, κάτοικοι της περιοχής αλλά και απλοί περαστικοί καταφθάνουν για να αφήσουν ένα λουλούδι στο αυτοσχέδιο μνημείο που έχει δημιουργηθεί εκεί. Πάνω του δεσπόζει η επιγραφή:
«Εδώ, στις 6 Δεκεμβρίου 2008 εντελώς αναίτια έσβησε το παιδικό χαμόγελο του αθώου δεκαπεντάχρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τις σφαίρες αμετανόητων δολοφόνων», λέει ένας από τους φοιτητές στο σημείο.
Λίγο πιο δίπλα, ένας άλλος νέος εκφράζει τη δική του συγκίνηση, διαβάζοντας δυνατά ένα μήνυμα που έχει αφήσει κάποιος:
«Στη μνήμη του Αλέξανδρου. Δεν σε σκότωσε ο θάνατος. Τα σπίτια των νεκρών είναι χτισμένα με λήθη. Τα σπίτια των ζωντανών είναι φτιαγμένα από μνήμη. Η δική σου μνήμη θα μείνει ζωντανή, ένα φωτεινό αστέρι που θα λάμπει για πάτα. Θα φωτίζει τα χνάρια σε όσους συνεχίζουν τον αγώνα. Στις τσέπες μας κουβαλάμε το χαμόγελό σου, γιατί δεν είπαμε ποτέ αντίο αλλά ‘εις το επανιδείν’».
Και σήμερα διαδηλώσεις προγραμματίζονται στην Αθήνα και σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Μαθητές και φοιτητές καλούν σε συγκέντρωση στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια και στις 18:00 κινήσεις, συλλογικότητες και κόμματα συγκεντρώνονται επίσης στο ίδιο σημείο.
Με εντολή της ΕΛ.ΑΣ. σήμερα Σάββατο 6 Δεκεμβρίου, ο σταθμός του Μετρό «Πανεπιστήμιο» θα κλείσει στις 9 το πρωί και ο σταθμός «Σύνταγμα στις 11 το πρωί ως τις 3 το μεσημέρι και εκ νέου στις 5 το απόγευμα.
