Η Ουκρανία δρομολογεί ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα πολλών δισεκατομμυρίων, χρηματοδοτούμενο από την Ευρώπη, το οποίο θεωρεί ως την καλύτερη ευκαιρία για να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη επιβίωσή της, καθώς η αμερικανική βοήθεια φθίνει και οι δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας παραμένουν αβέβαιες, σύμφωνα με τους New York Times.

Το Κίεβο θέλει όχι μόνο να διατηρήσει τον στρατό του κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και να τον καταστήσει τη ραχοκοκαλιά κάθε μεταπολεμικής συμφωνίας, με στόχο να αποτρέψει μια νέα ρωσική εισβολή. Όπως το έθεσε πρόσφατα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν:

«Η Ουκρανία πρέπει να γίνει ένας ατσάλινος σκαντζόχοιρος, αχώνευτος για κάθε πιθανό εισβολέα».
Στο επίκεντρο αυτών των προσπαθειών βρίσκεται ένα νέο σύστημα προμηθειών υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ, μέσω του οποίου θα διοχετεύονται ευρωπαϊκά κονδύλια για την αγορά αμερικανικών όπλων. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ελπίζει ότι το σύστημα θα επιτρέψει αγορές ύψους 1 δισ. δολαρίων τον μήνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην απόκτηση αντιαεροπορικών συστημάτων Patriot.

Το νέο αυτό σχήμα έρχεται να αντικαταστήσει τις αμερικανικές δωρεές όπλων που ο πρόεδρος Τραμπ έχει σταματήσει, ενώ παράλληλα υπόσχεται να αυξήσει και να επιταχύνει τις παραδόσεις. Την Πέμπτη ανακοινώθηκε ήδη η πρώτη πώληση πυραύλων cruise και GPS, αξίας 825 εκατ. δολαρίων.

Το Κίεβο ενισχύει την ανάπτυξη όπλων

Παράλληλα, το Κίεβο στηρίζεται και στη ραγδαία αναπτυσσόμενη αμυντική του βιομηχανία, που ήδη παράγει drones και τώρα αναπτύσσει πιο προηγμένα οπλικά συστήματα. Τον Αύγουστο, η Ουκρανία ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και την έναρξη παραγωγής του πρώτου εγχώριου πυραύλου cruise μεγάλου βεληνεκούς.

Το μέλλον αυτής της στρατιωτικής ενίσχυσης παραμένει αβέβαιο. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ήδη αντιμέτωπες με πιέσεις στους προϋπολογισμούς τους, ενδέχεται να δυσκολευτούν να στηρίξουν το επίπεδο χρηματοδότησης που απαιτεί το Κίεβο. Επιπλέον, ο ουκρανικός στρατός πρέπει να αντιμετωπίσει τις χρόνιες ελλείψεις προσωπικού.

«Η κύρια εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας είναι ένας πλήρως ικανός, καλά εκπαιδευμένος στρατός»

Ωστόσο, για την Ουκρανία λίγες εναλλακτικές υπάρχουν πέρα από την ενίσχυση της ίδιας της άμυνάς της. Οι ασαφείς δυτικές δεσμεύσεις για μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας δεν έχουν μετουσιωθεί σε συγκεκριμένα μέτρα, και το Κίεβο φοβάται πως ίσως δεν υλοποιηθούν ποτέ.
«Η κύρια εγγύηση της ασφάλειας της Ουκρανίας είναι ένας πλήρως ικανός, καλά εκπαιδευμένος στρατός σε διαρκή ετοιμότητα μάχης», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Εσωτερικών Ίχορ Κλιμένκο.

Καθώς η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει για συμφωνία ειρήνης με τη Ρωσία, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας συζητούν σχήματα εγγυήσεων ασφαλείας. Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν πρόθυμες να σταθμεύσουν στρατεύματα στην Ουκρανία, ενώ οι ΗΠΑ μιλούν για παροχή αεροπορικής υποστήριξης.

Ωστόσο, οι συνομιλίες δεν έχουν αποδώσει πολλά, ενώ η Μόσχα προσπαθεί να τις εκτροχιάσει απαιτώντας λόγο στους όρους και αντιτιθέμενη σε οποιαδήποτε ανάπτυξη δυτικών στρατευμάτων στο ουκρανικό έδαφος.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει να αντιστέκεται στην ύπαρξη ενός ισχυρού ουκρανικού στρατού μετά τον πόλεμο, παρότι εμφανίζεται διατεθειμένος να συζητήσει τις προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ για ειρηνευτική συμφωνία. Δήλωσε πως η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι «δική της απόφαση», αλλά δεν μπορεί να έρθει «εις βάρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας» – υπενθυμίζοντας την πάγια απαίτηση της Μόσχας η Ουκρανία να μην ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ και να περιορίσει τον στρατό της.

Η Ουκρανία, όμως, επιδιώκει να δημιουργήσει τις δικές της εγγυήσεις ασφαλείας, που η Μόσχα δεν θα μπορεί να υπονομεύσει. Η εγχώρια παραγωγή όπλων και η απόκτηση δυτικών συστημάτων είναι πεδία όπου η Ρωσία δεν έχει πολλά περιθώρια παρέμβασης.

«Αυτό δεν είναι κάτι για το οποίο οι Ρώσοι μπορούν πραγματικά να διαπραγματευτούν», δήλωσε η νέα πρέσβειρα της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, Αλιόνα Γκετμαντσούκ. «Κι αυτό είναι το πλεονέκτημά μας».

Στον πύραυλο Flamingo ποντάρει η Ουκρανία

Η Ουκρανία ποντάρει ιδιαιτέρως στον νέο πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς που έχει αναπτύξει, με την ονομασία Flamingo, ο οποίος –στα χαρτιά– μπορεί να πετάξει πάνω από 2.900 χλμ. με πολεμική κεφαλή 1.100 κιλών, ικανή να πλήξει τη Μόσχα και άλλες ρωσικές πόλεις. Αν και δεν έχει δοκιμαστεί ακόμη σε μάχη, ειδικοί εκτιμούν ότι ένα τέτοιο όπλο θα αποτελούσε ισχυρότερο αποτρεπτικό παράγοντα από κάθε δυτική υπόσχεση.

Η ουκρανική θέση βασίζεται στην εμπειρία του παρελθόντος, όταν το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, που υποτίθεται πως θα την προστάτευε αφού παρέδωσε τα σοβιετικά πυρηνικά της, αποδείχθηκε ανεπαρκές. Η έλλειψη δεσμευτικής ισχύος επέτρεψε στη Ρωσία να επιτεθεί το 2014 και εκ νέου το 2022.

Η προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, που αρχικά θεωρήθηκε η ισχυρότερη δυνατή εγγύηση, εγκαταλείφθηκε όταν ο Ντόναλντ Τραμπ την απέρριψε κατηγορηματικά. Εναλλακτικά, οι Ευρωπαίοι πρότειναν ένα πλαίσιο «τύπου Άρθρου 5», χωρίς πλήρη ένταξη. Το Κίεβο, ωστόσο, προειδοποιεί ότι οι αοριστίες αυτές θυμίζουν επικίνδυνα το προηγούμενο της Βουδαπέστης.

Μόνη βιώσιμη λύση ο ισχυρός στρατός

Παρά τις επιφυλάξεις, οι Ουκρανοί αναγνωρίζουν ότι η μόνη βιώσιμη λύση είναι η οικοδόμηση ενός αξιόμαχου στρατού, με τη βοήθεια ξένων κεφαλαίων για την προμήθεια σύγχρονων όπλων.

Ο Ζελένσκι πρότεινε πρόσφατα στον Τραμπ πακέτο αγοράς αμερικανικών όπλων ύψους 90 δισ. δολαρίων, με την Ευρώπη να χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος μέσω του μηχανισμού του ΝΑΤΟ, στον οποίο ήδη έχουν δεσμευτεί πάνω από 2 δισ. δολάρια από οκτώ χώρες.

Αυτό επιβαρύνει τους Ευρωπαίους, που ήδη επενδύουν σε δικά τους προγράμματα εξοπλισμού. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρώπη έχει ήδη ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε στρατιωτική βοήθεια, με 95 δισ. δολάρια έναντι 75 δισ.

Μεγάλες δεσμεύσεις από χώρες όπως η Γερμανία και η Νορβηγία –έως και 10 δισ. δολάρια έκαστη– δείχνουν ότι υπάρχει προθυμία να συνεχιστεί η στήριξη. Οι μεγαλύτερες, πολυετείς συμφωνίες δίνουν στην Ουκρανία τη δυνατότητα να σχεδιάσει πιο μακροπρόθεσμα τον εξοπλισμό της.

Παράλληλα, η χρηματοδότηση διοχετεύεται και στη δική της αμυντική βιομηχανία, που αναπτύσσεται ραγδαία, αλλά χρειάζεται κεφάλαια για μαζική παραγωγή. Η ουκρανική εταιρεία Fire Point, που κατασκευάζει τον πύραυλο Flamingo, δηλώνει πως μπορεί να επταπλασιάσει την παραγωγή της έως το φθινόπωρο, αν υπάρξει δυτική χρηματοδότηση.

«Ο καλύτερος εγγυητής της ουκρανικής ανεξαρτησίας είναι το δικό μας πυραυλικό πρόγραμμα», δήλωσε ο Σκριπτσένκο του Transatlantic Dialogue Center. «Όταν θα έχουμε εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους με εμβέλεια ικανούς να πλήξουν στόχους στη Μόσχα, θα μιλάμε για ένα εντελώς διαφορετικό παιχνίδι».