Με τραγούδια, παραδοσιακές φορεσιές, αυτοσχέδια δίστιχα και τις καθιερωμένες φωτιές του Αϊ Γιάννη, το αρχέγονο έθιμο του Κλήδονα αναβίωσε χθες στην Καισαριανή. Ο Μικρασιατικός Σύλλογος και ο Δήμος συνδιοργάνωσαν μια ατμοσφαιρική εκδήλωση που έφερε στο προσκήνιο μια μυσταγωγική λαϊκή τελετή με ρίζες στην αρχαιότητα.

Το έθιμο του Κλήδονα, που τελείται κάθε χρόνο στις 23 και 24 Ιουνίου, συμπίπτει με τη γιορτή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και το θερινό ηλιοστάσιο. Η λέξη «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία λέξη «κλήδων», που σήμαινε φήμη ή μαντική ρήση. Στη λαϊκή συνείδηση, ο Άγιος Ιωάννης ο Ριζικάρης θεωρείται προστάτης της τύχης και της προφητείας, ενώ οι φωτιές που ανάβουν εκείνο το βράδυ φέρνουν κάθαρση και ξόρκισμα του κακού.

Στην Καισαριανή, όπως και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, το έθιμο ξεκινά με τη μεταφορά του «αμίλητου νερού». Ένα μικρό κορίτσι με ζωντανούς και τους δύο γονείς πηγαίνει σε πηγή και φέρνει νερό χωρίς να μιλήσει σε κανέναν – μια σιωπηλή τελετουργία που υπογραμμίζει τη μαγική δύναμη του νερού. Το νερό τοποθετείται σε πήλινο δοχείο, στο οποίο οι άγαμες κοπέλες ρίχνουν ένα προσωπικό τους αντικείμενο, τα λεγόμενα «ριζικάρια».

Το δοχείο σκεπάζεται, στεφανώνεται με φύλλα δάφνης και μυρτιάς και αφήνεται το βράδυ στην ύπαιθρο «να δει τα άστρα», ώστε να ενισχυθεί η μαντική του δύναμη. Την ίδια ώρα, μικροί και μεγάλοι ανάβουν φωτιές στις γειτονιές, καίγοντας τα μαγιάτικα στεφάνια και πηδώντας από πάνω για την καλή υγεία και την προστασία από το κακό. Το κάψιμο των στεφανιών και οι φωτιές συμβολίζουν τον κύκλο της ζωής, την ανανέωση και την απαλλαγή από το παλιό.

Το πρωί της 24ης Ιουνίου, πριν ανατείλει ο ήλιος, το δοχείο μεταφέρεται εντός σπιτιού και ακολουθεί η τελετή του «ανοίγματος» του Κλήδονα. Ένα-ένα τα αντικείμενα ανασύρονται, συνοδευόμενα από αυτοσχέδια δίστιχα που λειτουργούν ως μαντικές ρήσεις για την τύχη του κατόχου τους. Στη συνέχεια, ακολουθεί χορός και κέρασμα, με την κοινότητα να γιορτάζει τη γονιμότητα, τη συντροφικότητα και την ελπίδα.

Το έθιμο του Κλήδονα δεν είναι μόνο μια τελετή μαντείας. Είναι μια σύνθεση από παγανιστικά και χριστιανικά στοιχεία, μια γιορτή καθαρμού και αναγέννησης, που ενώνει τις γενιές και κρατά ζωντανή τη μνήμη και την παράδοση. Στην Καισαριανή, το χθες συναντήθηκε με το σήμερα μέσα από τις φλόγες, τα δίστιχα και τα βλέμματα που στράφηκαν στα αστέρια, αναζητώντας σημάδια για το αύριο.