Μια από τις πιο παράλογες και χαρακτηριστικές αποφάσεις της δικτατορίας, που αποκάλυπτε τον φόβο της απέναντι σε κάθε τι διαφορετικό και «δυτικό» πάρθηκε σαν σήμερα το 1967. Λίγες μόλις εβδομάδες μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, οι υπουργοί Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης της χούντας, Στυλιανός Παττακός και Παύλος Τοτόμης, ανακοινώνουν μία απόφαση που προκαλεί σάλο διεθνώς: απαγορεύεται η είσοδος στην Ελλάδα σε κάθε «ρυπαρό, ρακένδυτο, φέροντα γενειάδα ή μακράν κόμη» τουρίστα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το κείμενο της απόφασης.

Ταυτόχρονα, προβλέπεται ότι δεν θα επιτρέπεται η είσοδος σε γυναίκες με μίνι φούστα, αν και στη συνέχεια θα ακολουθήσει διευκρινιστική ανακοίνωση που περιορίζει το μέτρο μόνο στις μαθήτριες. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης χλευάζουν την ελληνική στρατιωτική κυβέρνηση, παρουσιάζοντάς την ως φορέα ενός ακραίου, γελοιογραφικού πουριτανισμού.

Η απόφαση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια της χούντας να επιβάλει «ηθική τάξη», με μέτρα που έμοιαζαν να προέρχονται από άλλες εποχές. Το μακρύ μαλλί και τα γένια, σύμβολα τότε της αντικουλτούρας και του κινήματος των χίπις, θεωρήθηκαν «απειλή για τη δημόσια τάξη». Αντίστοιχα, οι μίνι φούστες, που είχαν μόλις καθιερωθεί ως μόδα στη Δύση, θεωρήθηκαν σκανδαλώδεις και επικίνδυνες για τα «ήθη» της ελληνικής νεολαίας.

Οι εικόνες από τουρίστες που υποχρεώνονται στα σύνορα να κουρευτούν ή να ξυριστούν για να μπουν στη χώρα, κάνουν τον γύρο του κόσμου και στιγματίζουν την Ελλάδα της χούντας. Ο Τύπος της εποχής μιλά για «δικτατορία της εμφάνισης», ενώ αρκετοί ξένοι τουρίστες επιλέγουν να μην ταξιδέψουν στην Ελλάδα, φοβούμενοι τη μεταχείριση που θα έχουν.

Το περιστατικό αυτό δεν ήταν απλώς γραφικό. Ήταν χαρακτηριστικό της βαθιάς καχυποψίας της χούντας απέναντι σε κάθε τι μοντέρνο, διαφορετικό ή μη ελεγχόμενο. Και τελικά, αποτέλεσε έναν από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους η δικτατορία απομόνωσε πολιτισμικά την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη σε μια εποχή που η υπόλοιπη ήπειρος άλλαζε ραγδαία.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1877: Η Ρουμανία ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, συμμετέχοντας παράλληλα στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Η κίνηση αυτή οδηγεί στη δημιουργία του σύγχρονου ρουμανικού κράτους.

1927: Πραγματοποιούνται οι πρώτες Δελφικές Γιορτές, με πρωτοβουλία του Άγγελου Σικελιανού και της συζύγου του Εύας Πάλμερ. Η αναβίωση του αρχαίου πνεύματος στους Δελφούς φιλοδοξεί να προωθήσει έναν παγκόσμιο πολιτιστικό διάλογο μέσα από το ελληνικό φως και την τέχνη.

1936: Η χωροφυλακή διαλύει βίαια απεργία καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, με 12 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Το γεγονός προκαλεί συγκίνηση και εμπνέει τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο», που θα μελοποιήσει ο Μίκης Θεοδωράκης.

1941: Οι Βρετανοί αιχμαλωτίζουν το γερμανικό υποβρύχιο U-110, καταφέρνοντας να αποκτήσουν μια συσκευή Enigma. Η αποκρυπτογράφηση των γερμανικών μηνυμάτων αποτελεί σημείο καμπής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

1948: Δολοφονείται ο Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν, λαϊκός ηγέτης της Κολομβίας, προκαλώντας το λεγόμενο Bogotazo και ανοίγοντας τον δρόμο για δεκαετίες εμφυλίου στη χώρα.

1950: Ο Ρομπέρ Σουμάν παρουσιάζει τη Διακήρυξη Σούμαν, που θεωρείται η απαρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόταση για ενοποίηση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα είχε στόχο την ειρήνη και τη συνεργασία στη μεταπολεμική Ευρώπη.

1956: Στην Αθήνα διεξάγεται μαχητικό συλλαλητήριο υπέρ της Κύπρου, το οποίο καταλήγει σε αιματηρές συγκρούσεις με 5 νεκρούς και πάνω από 260 τραυματίες. Το γεγονός δείχνει την ένταση του ελληνικού εθνικού ζητήματος.

1960: Η αμερικανική FDA εγκρίνει την κυκλοφορία του πρώτου αντισυλληπτικού χαπιού, φέρνοντας επανάσταση στη σεξουαλική απελευθέρωση και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.

1967: Με κοινή απόφαση των υπουργών της χούντας Στυλιανού Παττακού και Παύλου Τοτόμη, απαγορεύεται η είσοδος στην Ελλάδα σε τουρίστες «ρυπαρούς, ρακένδυτους, γενειοφόρους ή με μακριά κόμη», καθώς και σε τουρίστριες με μίνι φούστα. Η απόφαση προκαλεί διεθνή χλευασμό, ενώ μεταγενέστερη ανακοίνωση επιχειρεί να περιορίσει το μέτρο στις μαθήτριες, χωρίς να αλλάξει το αρνητικό κλίμα.

1968: Δολοφονείται ο Γιώργος Τσαρουχάς στη Θεσσαλονίκη, στέλεχος της ΕΔΑ και του ΚΚΕ, μετά από βασανιστήρια από το καθεστώς της Χούντας. Το γεγονός αποκαλύπτει τη βία της δικτατορίας και προκαλεί διεθνή κατακραυγή.

1974: Ο δημοσιογράφος Τζον Λάντο γράφει στο Rolling Stone για τον νεαρό Μπρους Σπρίνγκστιν: «Είδα το μέλλον του ροκ και ονομάζεται Μπρους Σπρίνγκστιν». Το κείμενο αυτό καθιερώνει τον καλλιτέχνη ως ανερχόμενο θρύλο της μουσικής.

1980: Ο Γεώργιος Ράλλης αναλαμβάνει πρωθυπουργός της Ελλάδας, διαδεχόμενος τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Κατά τη θητεία του καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα στο δημόσιο και την εκπαίδευση.

1994: Ο Νέλσον Μαντέλα εκλέγεται πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, σηματοδοτώντας την ιστορική μετάβαση από το απαρτχάιντ στη δημοκρατία και την ισότητα.

1998: Η Ντάνα Ιντερνάσιοναλ κερδίζει τη Eurovision με το τραγούδι «Diva», εκπροσωπώντας το Ισραήλ ως τρανς καλλιτέχνιδα. Η νίκη της προκαλεί έντονες αντιδράσεις, αλλά αποτελεί ορόσημο για την LGBTQ+ ορατότητα στην Ευρώπη.

Γεννήσεις

1860 – Τζέιμς Μάθιου Μπάρι, σκωτσέζος συγγραφέας και θεατρικός συγγραφέας, δημιουργός του αθάνατου ήρωα «Πίτερ Παν», που ενσάρκωσε τη μαγεία της παιδικής ηλικίας και επηρέασε βαθιά την παγκόσμια λογοτεχνία και κουλτούρα.

1940 – Τζέιμς Λ. Μπρουκς, αμερικανός σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγός, από τους σημαντικότερους δημιουργούς του σύγχρονου τηλεοπτικού και κινηματογραφικού τοπίου, με επιτυχίες όπως «The Simpsons», «Terms of Endearment» και «Broadcast News».

Θάνατοι

2020 – Λιτλ Ρίτσαρντ, αμερικανός μουσικός και τραγουδιστής, πρωτοπόρος του rock ‘n’ roll, με εκρηκτική σκηνική παρουσία και εμβληματικά τραγούδια όπως «Tutti Frutti» και «Long Tall Sally», που επηρέασαν καθοριστικά την ποπ κουλτούρα και καλλιτέχνες όπως οι Μπίτλς και ο Πρινς.

Εορτολόγιο

Ησαΐας, Χριστόφορος, Χριστοφορία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Ημέρα της Ευρώπης (E.E.)