H λύση της αυτοπεραίωσης όχι μόνο καθίσταται ακριβότερη για 800.000 επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που θα αποφασίσουν το 2011 να αυτοελεγχθούν, αλλά πλέον γίνεται υποχρεωτική και η υπογραφή λογιστή για την πλειονότητα των επιτηδευματιών.

Το όριο των 150.000 ευρώ και άνω της αυτοπεραίωσης με λογιστή, που ίσχυε για ελεύθερους επαγγελματίες, με βάση το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων τους εφόσον τηρούν βιβλία Β’ κατηγορίας, μειώνεται στις 50.000 ευρώ ετησίως (4.200 ευρώ περίπου το μήνα).

Αντίστοιχα για επιχειρήσεις, από 300.000 ευρώ και άνω που ίσχυε, το όριο πλέον μειώνεται στις 100.000 ευρώ.
Μάλιστα σε διευκρινιστική εγκύκλιο του υπουργείου οικονομικών αναφέρεται πως ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων ακόμα και αν κάποιος ελεύθερος επαγγελματίας ή αμειβόμενος με μπλοκάκι έχει μικρότερο εισόδημα (κάτω από 4.200 ευρώ το μήνα), αλλά θέλει να κάνει αυτοπεραίωση (αυτοέλεγχο) θα πρέπει υποχρεωτικά να καταφύγει σε λογιστή.

Οι «παγίδες»
Στις περιπτώσεις που τα ακαθάριστα έσοδα και τα καθαρά κέρδη είναι υψηλότερα από αυτά που προκύπτουν με βάση τον λογιστικό προσδιορισμό (έσοδα – έξοδα), θα καταβάλλεται επιπλέον φόρος τόσο για το εισόδημα όσο και για τον ΦΠΑ. Το σκεπτικό είναι να εντοπιστούν τυχόν εικονικές δαπάνες που δηλώνεται σε μια προσπάθεια να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση του επιτηδευματία.

Σύμφωνα τις οδηγίες του υπουργείου οικονομικών, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελεύθεροι επαγγελματίες θα επαναπροσδιορίζουν τα ακαθάριστα έσοδα της χρήσης με βάση τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο: (δαπάνες χρήσης) x 100 / (100 – Mοναδικός Συντελεστής Kαθαρού Kέρδους «ΜΣΚΚ»).

Εάν τα τεκμαρτώς προσδιορισθέντα ακαθάριστα έσοδα είναι μεγαλύτερα από τα δηλωθέντα, τότε η επιχείρηση ή ο επαγγελματίας θα πρέπει να πληρώνει επιπλέον ΦΠΑ επί της πρόσθετης διαφοράς για να περαιώσει. Επίσης, τα τεκμαρτά ακαθάριστα έσοδα θα πολλαπλασιάζονται με τον MΣKK που αντιστοιχεί στην ασκούμενη δραστηριότητα ή με τον μέσο σταθμικό ΣKK που αντιστοιχεί στις περισσότερες της μιας ασκούμενες δραστηριότητες. Τα τεκμαρτά καθαρά κέρδη που θα προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό αυτόν, εάν είναι μεγαλύτερα από τα δηλωθέντα, θα λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος και την περαίωση της χρήσης.

Παράδειγμα επαγγελματία
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με βιβλία Β’ κατηγορίας του ΚΒΣ, για τον οποίο προβλέπεται συντελεστής καθαρών αμοιβών 50%, εμφανίζει στα βιβλία του ακαθάριστες αμοιβές ύψους 90.000 ευρώ και δαπάνες εκπιπτόμενες φορολογικά ύψους 60.000, οπότε τα φορολογητέα καθαρά κέρδη του ανέρχονται σε 30.000 ευρώ. Σ’ αυτήν την περίπτωση, οι ελάχιστες ακαθάριστες αμοιβές και τα καθαρά κέρδη του προσδιορίζονται ως εξής:

– Ακαθάριστες αμοιβές = Δαπάνες x 100 / (100-50) = 120.000 ευρώ.
– Καθαρά κέρδη = 120.000 x 50% = 60.000 ευρώ.

Ο ελεύθερος επαγγελματίας θα φορολογηθεί για 60.000 ευρώ κέρδη και όχι για 30.000 ευρώ που προέκυπτε βάση του λογιστικού προσδιορισμού, εφ’ όσον θέλει να περαιώσει τη χρήση.
Με το προηγούμενο καθεστώς, ο ανωτέρω ελεύθερος επαγγελματίες θα φορολογείτο για 45.000 ευρώ εάν ήθελε να αυτοπεραιώσει.

Τι ισχύει για τις ομόρρυθμες επιχειρήσεις
Εφ’ όσον πρόκειται για ομόρρυθμη επιχείρηση, η αυτοπεραίωση θα υπολογιστεί ως εξής: Έστω Ο. Ε., η οποία εκμεταλλεύεται φροντιστήριο ξένων γλωσσών (ΜΣΚΚ 30%,) και τηρεί βιβλία Β΄ κατηγορίας του ΚΒΣ, κατά τη διαχειριστική περίοδο 1.1 – 31.12.2010 και παρουσιάζει τα ακόλουθα δεδομένα βάσει των τηρουμένων βιβλίων και στοιχείων:

Ακαθάριστα έσοδα 140.000 ευρώ και έξοδα και δαπάνες (περιλαμβανομένων και των αποσβέσεων που αναλογούν) 110.000 ευρώ. Το φορολογητέο εισόδημα της επιχείρησης ανέρχεται στο ποσό των 30.000 ευρώ. Με το φορολογικό καθεστώς μέχρι σήμερα για να αυτοπεραιώσει, θα έπρεπε να δηλώσει ποσό ύψους 42.000 ευρώ.

Με το νέο καθεστώς θα πρέπει να δηλώσει ακαθάριστα έσοδα τουλάχιστον 157.142,86 ευρώ. Δηλαδή, δαπάνες (110.000) x 100 (100-30) και καθαρά κέρδη 47.142 ευρώ.