Δύο στυγνές δολοφονίες νεαρών αγοριών μέσα σε χρονικό διάστημα μόλις τριών εικοσιτετραώρων. Πολλοί οι δολοφόνοι. Αδιάσειστα τα στοιχεία ενοχής. Κι όμως, καμία καταδίκη εις βάρος τους.
Κύπρος, ξημερώματα της 11ης Αυγούστου του 1996. Χιλιάδες μοτοσυκλετιστές έχουν συγκεντρωθεί έξω από το Μακάριο Αθλητικό Κέντρο της Λευκωσίας και ετοιμάζονται να μεταβούν στην κατεχόμενη Κερύνεια, προκειμένου να διαδηλώσουν. Ζητούν το αυτονόητο: να πέσει και το τελευταίο διαχωριστικό τείχος της Ευρώπης, που υψώθηκε στο νησί μετά την εισβολή των Τούρκων το 1974. Οι παριστάμενοι δεν είναι μονάχα Έλληνες και Κύπριοι. Ανάμεσά τους βρίσκει κανείς Γερμανούς, Γάλλους, Βρετανούς, Φινλανδούς και Αυστριακούς που έχουν ξεκινήσει από την Πύλη του Βρανδεμβούργου διανύοντας χιλιάδες χιλιόμετρα με τις μηχανές τους. Πέρασαν από την Πράγα, τη Βουδαπέστη, το Βελιγράδι, τον Βόλο και κατέληξαν στον Πειραιά όπου επιβιβάστηκαν σε πλοία με προορισμό τη Μεγαλόνησο. Μια μεγάλη πανευρωπαϊκή πορεία που διοργανώθηκε από την Κυπριακή Ομοσπονδία Μοτοσυκλετιστών.
Οι απειλές Ντενκτάς και η προτροπή Κληρίδη για ματαίωση της μοτοπορείας
Ο πρόεδρος της εν λόγω Ομοσπονδίας, Γιώργος Χατζηκώστας, έχει κληθεί εκτάκτως στο γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη που του ζητά τη ματαίωση της μοτοπορείας για «ύψιστους λόγους εθνικής ασφάλειας». Οι δυνάμεις κατοχής του Ραούφ Ντενκτάς έχουν αφήνει να εννοηθεί πως δεν θα διστάσουν να ανοίξουν πυρ σε όποιον επιχειρήσει να αμφισβητήσει την «κυριαρχία» της αυτοαποκαλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου».
Η πορεία ματαιώνεται. Ο Χατζηκώστας ανακοινώνει την απόφαση στους μοτοσυκλετιστές. Οι περισσότεροι επιλέγουν να συνεχίσουν να διατρανώνουν το αίτημά τους για απελευθέρωση (καθώς το βασικό σύνθημα ήταν «Απελευθέρωση: Η μόνη λύση»), μένοντας στο ελεύθερο τμήμα της νήσου. Μια ομάδα συγκεντρωμένων όμως, διαφωνεί και αποφασίζει να ακολουθήσει το αρχικό πλάνο πραγματοποιώντας πορεία προς τα Κατεχόμενα. Ανάμεσά τους και ο 24χρονος Τάσος Ισαάκ.
Εισέρχονται από ένα αφύλακτο στρατιωτικό φυλάκιο στη νεκρή ζώνη του ΟΗΕ, την επονομαζόμενη «Πράσινη Γραμμή». Η Αστυνομία της Κύπρου δεν έχει καταφέρει να τους αναχαιτίσει. Την ίδια ώρα στην λεγόμενο «γραμμή Αττίλα» έχουν συγκεντρωθεί τουλάχιστον 1.000 Τουρκοκύπριοι. Ανάμεσά τους και αρκετά μέλη της παραστρατιωτικής ακροδεξιάς οργάνωσης «Γκρίζοι Λύκοι» που έχουν φθάσει για ενίσχυση από την Τουρκία.
Στο οδόφραγμα της Δερύνειας, οι διαδηλωτές κρατώντας ελληνικές σημαίες βρίσκονται στη νεκρή ζώνη. Ένας νεαρός μπλέκεται στα σύρματα και πέφτει κάτω. Αμέσως πέφτουν πάνω του Τουρκοκύπριοι και αρχίζουν να τον χτυπούν. Ο 24χρονος Τάσος Ισαάκ χωρίς δεύτερη σκέψη τρέχει να τον βοηθήσει, προκειμένου να καταφέρει να ξεφύγει από το μένος των αντιδιαδηλωτών. Καταφέρνει να του σώσει τη ζωή. Με τίμημα όμως τη δική του…
Ασταμάτητα χτυπήματα
Καθώς ο Τάσος τον απελευθερώνει από τον όχλο, τρέχει τώρα και ο ίδιος να ξεφύγει. Πέφτει όμως στο συρματόπλεγμα και εγκλωβίζεται. Ενενήντα πέντε μέτρα μακριά από την ελληνοκυπριακή πλευρά και 32 μέτρα από την τουρκοκυπριακή. Μέσα σε δευτερόλεπτα συγκεντρώνεται γύρω του ένα σμήνος από «Γκρίζους Λύκους», από ένστολους του ψευδοκράτους και από «αγανακτισμένους» Τουρκοκύπριους. Τον χτυπούν ανελέητα με πέτρες, ρόπαλα, λοστούς. Στο κεφάλι, στα πλευρά, παντού. Επιχειρεί με τα χέρια του να προστατευτεί. Τα χτυπήματα που δέχεται όμως είναι ασταμάτητα. Δύο Ιρλανδοί αστυνομικοί, μέλη της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ (UNFICYP), κάνουν μια απέλπιδα προσπάθεια να τον αποσπάσουν από τα χέρια των μαινόμενων. Δεν τα καταφέρνουν. Ο Τάσος Ισαάκ θα αφήσει την τελευταία του πνοή κάτω από τον καυτό ήλιο. Ένα μήνα αργότερα, η γυναίκα του θα έφερνε στον κόσμο την κόρη τους, Αναστασία.
Η πάνδημη κηδεία του, θα πραγματοποιηθεί την 14η Αυγούστου στη μικρή κωμόπολη Παραλίμνι. Αμέσως μετά, με την οργή του πλήθους να ξεχειλίζει, μια ομάδα νεαρών κατευθύνεται στο οδόφραγμα της Δερύνειας προκειμένου να αφήσει ένα λουλούδι στο σημείο της στυγερής δολοφονίας. Ανάμεσά τους και ο 26χρονος ξάδελφος του θύματος, Σολωμός Σολωμού.
«Εγώ πηγαίνω να κατεβάσω εκείνο το πανί»
Όταν φθάνουν στην περιοχή, οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ προσπαθούν να τους σταματήσουν. Από την απέναντι πλευρά οι Τουρκοκύπριοι κάνουν χειρονομίες και προκαλούν. Δίπλα τους υπάρχουν τηλεοπτικές κάμερες και φωτογράφοι. Επικρατεί αναστάτωση. Μέσα στην αναμπουμπούλα ο Σολάκης, όπως αποκαλούσαν τον Σολωμό, σταμπάρει την τουρκική σημαίας και τα μάτια του βγάζουν «φωτιές». Ζητά ένα τσιγάρο. «Εγώ πηγαίνω να κατεβάσω εκείνο το πανί» λέει στον φίλο που του έδωσε το τελευταίο τσιγάρο.
«Που πας ρε μαλ…, γύρνα πίσω, θα σου ρίξουν…». Εκείνος όμως δεν χαμπαριάζει. Έχει ήδη αποφασίσει τι θα πρέπει να κάνει και δεν υπάρχει περίπτωση να τον συγκρατήσει κανείς. Κοιτά μόνο το μισητό για εκείνον «πανί». Με δύο δρασκελιές περνά το προστατευτικό κάγκελο και αρχίζει να σκαρφαλώνει στον ιστό της τουρκοκυπριακής σημαίας με το τσιγάρο στο στόμα. Δεν θα προλάβει να φτάσει στα μισά. Τρεις πυροβολισμοί από το τουρκοκυπριακό φυλάκιο θα βάλουν τέλος και στη δική του ζωή. Το σώμα, αρχίζει να γλιστρά προς τα κάτω και πέφτει στο χώμα που ποτίζεται με το αίμα του.
Εξετάζοντας τα βίντεο και τις φωτογραφίες εκείνης της ημέρας, ομάδα ανακριτών του Αρχηγείου Αστυνομίας και της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αμμόχωστου, επιχειρούν να ταυτοποιήσουν άμεσα τους δολοφόνους. Ένας από αυτούς ανακοινώνεται πως είναι ο έποικος Κενάν Ακίν. Πρώην αξιωματικός του τουρκικού στρατού και φερόμενος πράκτορας των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (σ.σ. ο ίδιος το αρνείται), που δύο ημέρες αργότερα θα διοριζόταν υπουργός Γεωργίας και Δασών του ψευδοκράτους.
«Θα τον πυροβολούσα ξανά»
Ο ίδιος ο Κενάν Ακίν με συνέντευξή του στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα τον Φεβρουάριο του 2009 δεν δίστασε να δηλώσει ότι «θα πυροβολούσε ξανά τον Σολωμού» αν γύριζε τον χρόνο πίσω, αρνούμενος ωστόσο πως ήταν η δική του σφαίρα που τον σκότωσε. Πρόσθετε δε πως επειδή καταζητείται από την Interpol και έχει επικηρυχθεί για 460.000 ευρώ δεν είχε σκοπό να ταξιδέψει στο εξωτερικό, οπότε διαμένει συνεχώς με την οικογένειά του στα Κατεχόμενα. «Δεν πρόκειται να παραδοθώ γιατί με αυτό τον τρόπο είναι σαν να παραδέχομαι το αδίκημα» σημείωνε.
Ερωτηθείς τι θα έλεγε στους γονείς του Σολωμού Σολωμού, ο Ακίν απάντησε πως «θέλω να τους πω ότι δεν πυροβόλησα εγώ. Λυπάμαι για ό,τι έγινε, αλλά δεν έχω καμιά σχέση με το θάνατο του παιδιού».
Πώς σχολίασε η πολιτική ηγεσία τις προκλητικές δηλώσεις
Τις δηλώσεις Ακίν είχε σχολιάσει εκείνη την περίοδο ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, αναφέροντας ότι: «Επειδή τόλμησε να το κάνει μια φορά και είναι άνθρωπος χωρίς συναισθήματα που διαπνέεται από αισθήματα βαρβαρότητας, γιατί να μην το πει και δεύτερη φορά; Μόνο πρόκληση στα ανθρώπινα αισθήματα των οποιωνδήποτε, όχι μόνο ημών των Κυπρίων από τους οποίους προέρχεται ο Σολωμού, είναι αυτές οι δηλώσεις. Καταδικαστέες απόλυτα».
Ενώ από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Βουλής Μάριος Καρογιάν δήλωνε ότι «δυστυχώς ο Ακίν είναι αμετανόητος όπως αμετανόητη είναι και η Τουρκία που συνεχίζει να προκαλεί και να λειτουργεί με αλαζονικό τρόπο, με τις πλάτες κάποιων ισχυρών συμμάχων της. Γι’ αυτό το λόγο που δυστυχώς η Τουρκία συνεχίζει με αυτή τη βάση και με αυτή τη νοοτροπία να παρεμποδίζει τις προσπάθειες για την επίτευξη μιας σωστής, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης και αφήνει σε εκκρεμότητα το Κυπριακό από το 1974, προκαλώντας τη διεθνή κοινότητα, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο, τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ο δε πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού εκείνη την εποχή, Νίκος Αναστασιάδης, αφού αρχικά διερωτήθηκε «τι θέλετε να σχολιάζω απόψεις δολοφόνων;», έκανε λόγο για απαράδεκτες και αδιανόητες δηλώσεις.
Τα εντάλματα σύλληψης
Για τον μαρτυρικό θάνατο του Τάσου Ισαάκ εκδόθηκαν στις 22 Νοεμβρίου 1996 διεθνή εντάλματα σύλληψης για πέντε άτομα:
– Κατά του Χασίμ Γιλμάζ, έποικο και πρώην στέλεχος των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ).
– Κατά του Νεϊφέλ Μουσταφά Εργκούν, εποίκου από την Τουρκία και αστυνομικό του ψευδοκράτους.
– Κατά του Πολάτ Φικρέτ Κορελί, Τουρκοκύπριο από την Αμμόχωστο
– Κατά του Μεχμέτ Μουσταφά Αρσλάν, Τούρκου εποίκου και επικεφαλής των «Γκρίζων Λύκων» στα Κατεχόμενα.
– Κατά του Ερχάν Αρικλί, Τούρκου εποίκου από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Το πλήρες οπτικοακουστικό υλικό που εξασφαλίσθηκε και αποτύπωνε τη στιγμή της δολοφονίας καθώς και τα όσα προηγήθηκαν, χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να στοιχειοθετηθεί η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της Τουρκίας. Κανένας από τους δράστες όμως δεν συνελήφθη, παρά το γεγονός ότι το Δικαστήριο έκρινε ένοχη την Τουρκία για τη δολοφονία, βάσει του άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών. Τόσο οι φυσικοί όσο και οι ηθικοί αυτουργοί, ποτέ δε λογοδότησαν.
«Οι δολοφόνοι του πατέρα μου κυκλοφορούν ελεύθεροι»
Όπως είπε συγκινημένη η Αναστασία, η κόρη του Τάσου Ισαάκ προ ημερών, το βράδυ της 9ης Αυγούστου κατά τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του πατέρα της και του Σολωμού Σολωμού στο Παραλίμνι, «οι δολοφόνοι κυκλοφορούν ελεύθεροι, χαρίζουν τις περιουσίες μας και εμείς συνεχίζουμε να ζούμε σε μια κανονικότητα που κτίστηκε πάνω στη λήθη και στην αμνησία. Οι βάρβαροι με τη βοήθεια του κατοχικού στρατού κτύπησαν μέχρι θανάτου τον πατέρα μου, έναν άοπλο άνθρωπο, με ρόπαλα, πέτρες και ξύλα. Ζούμε σε μια κατάσταση που δημιούργησαν οι δολοφόνοι, γιατί ξεχάσαμε ποιοι πλήρωσαν με αίμα. Δεν δεχόμαστε η θυσία του Τάσου και του Σολωμού να πάνε χαμένες, δεν δεχόμαστε να καπηλεύονται τα ονόματα των ηρώων, να οικειοποιούνται το φως τους για να φωτίσουν το δικό τους σκοτάδι». Αυτό που ζήτησε ήταν ένα και μόνο πράγμα: Να αποδοθεί δικαιοσύνη και να συλληφθούν οι υπεύθυνοι, «ώστε να ανοίξει ο δρόμος της απελευθέρωσης».
