Την επιφύλαξή της εξέφρασε η ισπανική κυβέρνηση στην ανακοίνωση της ΕΤΑ ότι αποφάσισε να προχωρήσει σε μονομερή εκεχειρία. Η αντίδραση αυτή είναι πολύ διαφορετική από τη θέρμη με την οποία η ίδια κυβέρνηση υποδέχθηκε την προηγούμενη δήλωση εκεχειρίας της βασκικής οργάνωσης, το Μάρτιο του 2006.

Σύμφωνα με το συγγραφέα, Πάντι Γούντγουορθ, η πρόταση για κατάπαυση του πυρός το 2006 έγινε επειδή ο πρωθυπουργός Χοσέ Λουις Ροντρίγκεθ Θαπατέρο είχε κάνει δημοσίως πρόταση για ειρήνη στην ΕΤΑ τον προηγούμενο χρόνο. Και είχαν ήδη διεξαχθεί άτυπες συνομιλίες ανάμεσα στο βασκικό τμήμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος και την ένοπλη οργάνωση.

Ύστερα από περαιτέρω διαπραγματεύσεις, στις οποίες έλαβαν μέρος η κυβέρνηση της Μαδρίτης και κάποιοι διεθνείς συνομιλητές, η ΕΤΑ υπέγραψε την εκεχειρία. Αλλά μέσα στο επόμενο 9μηνο και για μια σειρά από λόγους, η ειρηνευτική διαδικασία κατέρρευσε. Και η ΕΤΑ έδωσε τη χαριστική βολή με μια βομβιστική έκρηξη στο αεροδρόμιο Μπαράχας το Δεκέμβριο.

Αυτή τη φορά δεν υπάρχει πρόταση ειρήνης από την κυβέρνηση. Είναι αλήθεια ότι έχουν γίνει άτυπες επαφές μεταξύ ορισμένων βάσκων σοσιαλιστών ηγετών και του κόμματος Μπατασούνα, που αποτελούσε την πολιτική πτέρυγα της ΕΤΑ μέχρι την απαγόρευσή του, το 2001. Αλλά οι επαφές αυτές δεν έχουν την επίσημη έγκριση της Μαδρίτης.

Κι έτσι, ενώ η ΕΤΑ ισχυρίζεται ότι εφαρμόζει κατάπαυση του πυρός, η ισπανική κυβέρνηση το διαψεύδει.

«Η αντιτρομοκρατική μας πολιτική δε θα αλλάξει ούτε κατ’ ελάχιστο», ανακοίνωσε τη Δευτέρα ο ισπανός υπουργός Εσωτερικών, Αλφρέδο Πέρες Ρουμπαλκάβα. «Η ιδέα της κατάπαυσης του πυρός ως τρόπου να ξεκινήσει ο διάλογος έχει πεθάνει».

Ο Θαπατέρο έχει πολλούς λόγους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός. Πρώτον, η ΕΤΑ χρησιμοποίησε την εκεχειρία του 2006 για να ανασυγκροτηθεί και να επανεξοπλιστεί. Δεύτερον, η αντίδραση της δεξιάς αντιπολίτευσης ακόμη και σ’ έναν υπαινιγμό διαλόγου με τους τρομοκράτες είναι σφοδρή. Την περασμένη φορά, το Λαϊκό Κόμμα είχε οργανώσει μαζικές διαδηλώσεις εναντίον των ειρηνευτικών συνομιλιών, όπου είχαν λάβει μέρος και πολλοί ψηφοφόροι του σοσιαλιστικού κόμματος.

Τέλος, η σύλληψη πολλών στελεχών της ΕΤΑ τα τελευταία τρία χρόνια, καθώς και η κατάσχεση όπλων, έχει αποδυναμώσει πολύ την οργάνωση. Η Μαδρίτη υποψιάζεται, και δικαίως, ότι η τελευταία πρόταση της ΕΤΑ οφείλεται στην αδυναμία της να πραγματοποιήσει αυτή τη στιγμή αποτελεσματικές επιθέσεις. Γιατί λοιπόν να μην την αφήσει να διαλυθεί, όπως συνέβη με τόσες τρομοκρατικές οργανώσεις της Δεξιάς και της Αριστεράς μετά το τέλος της δικτατορίας;

Το αντεπιχείρημα είναι ότι η ΕΤΑ έχει ζήσει όλα αυτά τα χρόνια επειδή το αίτημά της για ανεξαρτησία βρίσκει σύμφωνο ένα σημαντικό μέρος του βασκικού πληθυσμού.

Με πρωτοβουλία του Μπατασούνα, μια σειρά από ηγέτες (μεταξύ των οποίων ο Νέλσον Μαντέλα και η Μέρι Ρόμπινσον) υπέγραψαν τον περασμένο Μάρτιο τη «Δήλωση των Βρυξελλών» με την οποία ζητούν από την ΕΤΑ να κηρύξει μόνιμη ανακωχή. Οι ίδιοι ηγέτες ζήτησαν και από την ισπανική κυβέρνηση να καταβάλει νέες πολιτικές και δημοκρατικές προσπάθειες στην κατεύθυνση αυτή. Ίσως λοιπόν θα έπρεπε η κυβέρνηση Θαπατέρο να εξετάσει τη νομιμοποίηση του Μπατασούνα, ώστε να μπορέσει να λάβει μέρος στις δημοτικές εκλογές του 2011.

Πηγή: New York Times