«Κατηγορώ» εναντίον της Δύσης, την οποία, εμμέσως πλην σαφώς καθιστά υπεύθυνη για τη δημιουργία του «Ισλαμικού Κράτους» και γενικότερα για τις αρνητικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, απευθύνει ο κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ για την Ειρήνη το 2005 και πρώην γενικός διευθυντής (την περίοδο 1997-2009) της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΔΥΑΕ) που εδρεύει στη Βιέννη, Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, σε σημερινή εκτενή συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα «Ντερ Στάνταρντ».

Κατά την άποψή του, μπορεί ακόμη και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος να χαρακτήρισε το «Ισλαμικό Κράτος» ένα αποκύημα της αμερικάνικης εισβολής στο Ιράκ το 2003 – αυτό όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο: μια συνέπεια της κακομεταχείρισης της Μέσης Ανατολής, καθώς η Δύση «πήγε στο κρεβάτι» με όλους τους δικτάτορες, αδιαφορώντας πλήρως για τους ανθρώπους.

Θέτοντας το ερώτημα ποιος άραγε έφερε το Ισλάμ στην πολιτική, ο Ελ Μπαραντέι επισημαίνει πως η Δύση ακολούθησε πολιτική παρωπίδων: Στο μεν Αφγανιστάν χρησιμοποίησε τους Μουτζαχεντίν οι οποίοι αργότερα συνέχισαν μόνοι τους, ενώ στη Συρία επιδίωξε να εξελίξει ένα είδος «μετριοπαθών επαναστατών», οι οποίοι αυτομόλησαν στους εξτρεμιστές.

Επιπλέον, η ζωή στη Μέση Ανατολή ισοδυναμεί με ένα είδος σκλαβιάς, δεν υπάρχει ελευθερία για να εκφραστεί κανείς και να εξελιχθεί – ενώ σ’ αυτά προστίθεται η μεγάλη φτώχεια, η ανισότητα, το γεγονός ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν χάσει κάθε ελπίδα για το μέλλον, συμπληρώνει.

Ο ίδιος πιστεύει πως το στοιχείο που συνδέει όλους τους ανθρώπους στην περιοχή, είναι το βαθύ συναίσθημα της ταπείνωσης, αρχής γενομένης με το Παλαιστινιακό που υπήρξε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τα εκεί καθεστώτα. Για τους ανθρώπους κανείς δεν ενδιαφέρεται από το εξωτερικό, ενώ οι δικές τους κυβερνήσεις τους μεταχειρίζονται σαν σκουπίδια. «Οι άνθρωποι στην τηλεόραση βλέπουν να φονεύονται Μουσουλμάνοι στη Γάζα, στο Ιράκ, στη Λιβύη, στην Υεμένη – και κάποιος τους λέει ότι πρόκειται για μια μεγάλη συνωμοσία, και πως θα πρέπει να αγωνιστούν» διαπιστώνει ο κ. Ελ Μπαραντέι. Στο πλαίσιο αυτό, κάποιος μπορεί να βρει νόημα σε μία παράφρονα ιδέα μιας συλλογικής θρησκευτικής αφύπνισης.

Σχολιάζοντας τη θέση ότι το πρώτο κύμα στρατολόγησης στην Ευρώπη εμφανίστηκε με το επιχείρημα ότι στη Συρία σφάζονται Σουνίτες, ο Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι επισημαίνει ότι τα περί διαμάχης Σουνιτών και Σιιτών συνιστούν μια απάτη, μια «μάσκα» πίσω από την οποία κρύβεται η τοπική πολιτική αντιπαλότητα.

Ως προς την προσχώρηση ανθρώπων από τη Δύση στο Ισλαμικό Κράτος, ο κ. Ελ Μπαραντέι επισημαίνει ότι υπήρξε αποτυχία στο να μεταδοθεί στους νέους η εμπιστοσύνη στο υπάρχον σύστημα, απέναντι στο οποίο υπάρχει μεγάλη διαμαρτυρία: Αρκεί να δει κανείς την επικρατούσα ανισότητα, όπου τον επόμενο χρόνο, ποσοστό 1% των πλούσιων, δηλαδή «80 δισεκατομμυριούχοι που χωράνε σε ένα λεωφορείο», θα έχουν περιουσία όσο το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού.

Σημειώνοντας πως ό,τι και να γίνει σε σχέση με τη Συρία θα πρέπει να έχει διεθνή νομιμοποίηση από τον ΟΗΕ, ο Αιγύπτιος νομπελίστας ασκεί κριτική στη Δύση που επέτρεψε να υπάρξει συνεχής χειροτέρευση των σχέσεων με τη Ρωσία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, χωρίς, όπως λέει, να θεωρεί ότι για όλα την ευθύνη την έχει μόνον η Δύση. Η Δύση ποτέ δεν κατόρθωσε να μεταχειριστεί ισότιμα τη Ρωσία, να δημιουργήσει μια σχέση εργασίας, και τώρα πληρώνει το τίμημα στην Ουκρανία, στη Συρία, όπως επίσης στον αφοπλισμό, όπου πλέον τίποτε δεν κινείται.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης του και σε σχέση με το Ιράν και το ενδεχόμενο στρατηγικής αλλαγής στην περιοχή, ο επί σειρά ετών γενικός διευθυντής της ΔΥΑΕ, τονίζει πως και σε αυτή την περίπτωση επρόκειτο για κακή διαχείριση και πως η συμφωνία που επιτεύχθηκε τελευταία, θα μπορούσε να έχει υπάρξει πριν από χρόνια και μάλιστα να είναι καλύτερη – ενώ θεωρεί ότι απαιτείται μια στρατηγική αλλαγή στην περιοχή, όπως επίσης μια αντιπαράθεση με τελείως πρωταρχικά ζητήματα.

Κατά την άποψή του, απαιτείται επίσης σαφέστατα μια θρησκευτική μεταρρύθμιση, ενώ η περιοχή θα πρέπει να πάρει στα χέρια της τις τύχες της, τα δικά της προβλήματα.

«Είναι καλό να καταπολεμήσουμε το Ισλαμικό Κράτος. Αν δεν αναλογιστούμε ποιες είναι οι αιτίες του ωστόσο, θα έχουμε ένα υπ’ αριθμόν 2 Ισλαμικό Κράτος, ένα υπ’ αριθμόν 3 κ.ο.κ.. Ίσως χρειαζόμαστε ένα τελείως νέο σύστημα, ίσως πρέπει το κράτος να επανεξεταστεί πλήρως, και ενώ για τους διεθνείς ομίλους δεν υπάρχουν πλέον σύνορα εδώ και πολύ καιρό, εμείς εργαζόμαστε με τους διεθνείς θεσμούς που δημιουργήθηκαν μετά το 1945», τονίζει χαρακτηριστικά στην κατάληξη της συνέντευξής του, ο κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης και πρώην γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.