Όταν η κινεζική εταιρεία Shein άνοιξε κατάστημα στο Παρίσι, το γεγονός προκάλεσε τόσο διαμαρτυρίες όσο και ουρές αγοραστών.
Το φυσικό κατάστημα μέσα στο πολυκατάστημα BHV Marais στο κέντρο του Παρισιού προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις και ερωτήματα για την ποιότητα των προϊόντων.
Η Shein -όπως και η Temu- έχει δεχθεί επικρίσεις για παραποίηση επωνύμων προϊόντων, επιθετικό μάρκετινγκ, κακές συνθήκες εργασίας και επικίνδυνα προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί καταναλωτές συνεχίζουν να την προτιμούν λόγω των χαμηλών τιμών και της μεγάλης ποικιλίας.
Παρότι οι δύο εταιρείες έχουν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα, το αποτέλεσμα είναι παρόμοιο: πλημμύρα από φθηνά κινεζικά προϊόντα και άφθονες συσκευασίες που τα συνοδεύουν.
Ένα από τα πλεονεκτήματά τους είναι η εξαίρεση της ΕΕ από τους εισαγωγικούς δασμούς για δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ.
Οι ΗΠΑ είχαν αντίστοιχο «παραθυράκι» για δέματα κάτω των 800 δολαρίων, αλλά το κατήργησαν, μειώνοντας έτσι τις αποστολές. Η ΕΕ βρίσκεται στα τελικά στάδια ψήφισης παρόμοιου μέτρου, το οποίο όμως πιθανότατα δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν από το 2028.
Το πρώτο εξάμηνο του 2025, η Temu είχε 115 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες τον μήνα στην ΕΕ, ενώ η Shein 145 εκατομμύρια, σύμφωνα με στοιχεία των ίδιων των εταιρειών -αύξηση περίπου 12% σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.
Εκατομμύρια πακέτα από την Κίνα
Το μεγαλύτερο πρόβλημα των κινεζικών πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου είναι η βιωσιμότητα.
Τα περισσότερα προϊόντα αποστέλλονται απευθείας από τα εργοστάσια της Κίνας στους καταναλωτές ανά τον κόσμο, συσκευασμένα ξεχωριστά και μεταφερόμενα αεροπορικώς -κάτι που καταπονεί τα τελωνεία και καθιστά δύσκολες τις επιστροφές.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν για τα τεράστια απορρίμματα από ρούχα fast fashion, πλαστικά και χαρτόνια, αλλά και για τις εκπομπές ρύπων από τις αερομεταφορές.
Το 2024, εισήχθησαν στην ΕΕ 4,6 δισεκατομμύρια προϊόντα χαμηλής αξίας, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν -διπλάσια από το 2023 και τριπλάσια από το 2022.
Από τα 12 εκατομμύρια δέματα την ημέρα, το 91% προέρχεται από την Κίνα.
«Η Ευρώπη κατακλύζεται από ένα τσουνάμι μικρών δεμάτων από την Κίνα, και δεν φαίνεται να σταματά», δήλωσε ο Agustin Reyna, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), στην DW.
Ζήτημα ασφάλειας και προστασίας καταναλωτών
Πέρα από τη βιωσιμότητα, η Κομισιόν και οι οργανώσεις καταναλωτών έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα για μη ασφαλή προϊόντα που δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Τεστ που δημοσιεύθηκαν στις 30 Οκτωβρίου από τη Stiftung Warentest, ανεξάρτητη οργάνωση στη Γερμανία, επιβεβαίωσαν τις ανησυχίες.
Σε συνεργασία με ομάδες από το Βέλγιο και τη Δανία, εξέτασαν κοσμήματα, φορτιστές USB και παιδικά παιχνίδια που αγοράστηκαν από πωλητές μέσω Temu και Shein.
Από τα 162 προϊόντα, τα 110 δεν πληρούσαν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ το ένα τέταρτο θεωρήθηκαν επικίνδυνα -με υπερβολικά επίπεδα φορμαλδεΰδης ή βαρέων μετάλλων όπως το κάδμιο, και φορτιστές που υπερθερμαίνονταν.
Η BEUC θεωρεί ότι αυτή η κατάσταση δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς οι ευρωπαϊκές εταιρείες υποχρεούνται να τηρούν κανόνες ασφαλείας που οι πλατφόρμες αυτές αγνοούν.
Οι αντιδράσεις της ΕΕ και των κρατών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε τη Shein τον Μάιο για παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων καταναλωτικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων ψευδών εκπτώσεων, παραπλανητικών ετικετών και ψευδών ισχυρισμών βιωσιμότητας.
Τον Ιούλιο, βρέθηκε ότι και η Temu παραβιάζει το Digital Services Act, μη αποτρέποντας επαρκώς την πώληση παράνομων προϊόντων -κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα εκατομμυρίων.
Η Γερμανία ξεκίνησε έρευνα για πιθανή χειραγώγηση τιμών από την Temu.
Η Ιταλία επέβαλε πρόστιμο 1 εκατ. ευρώ στη Shein για παραπλανητικούς οικολογικούς ισχυρισμούς.
Η Γαλλία της επέβαλε 40 εκατ. ευρώ για ψευδείς εκπτώσεις, ανεβάζοντας τα συνολικά της πρόστιμα στη χώρα σε 191 εκατ. ευρώ το 2025.
