Η ιδέα ενός ευγενικού ληστή που κλέβει από τους πλούσιους για να δίνει στους φτωχούς είναι κάτι που πολλοί, ιδιαίτερα σε δύσκολες εποχές, αισθάνονται ότι μπορούν να στηρίξουν. Και για αιώνες, καμία μορφή δεν έχει εκφράσει καλύτερα αυτήν την περιγραφή από τον Ρομπέν των Δασών, τον ηρωικό υπερασπιστή των αδυνάτων που αντιστέκεται στον σατανικό σερίφη του Νότιγχαμ.
Έχοντας απεικονιστεί δεκάδες φορές στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη, η πιο πρόσφατη εκδοχή του ξεκίνησε να προβάλλεται το Σαββατοκύριακο. Με πρωταγωνιστή τον Αυστραλό ηθοποιό, Τζακ Πάτεν, στον ρόλο του εμβληματικού ήρωα, τον Σον Μπιν ως σερίφη και τη Λόρεν ΜακΚουίν ως την ηρωίδα Μέιντ Μάριον, η νέα σειρά Ρομπέν των Δασών προβάλλεται στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω της πλατφόρμας ροής MGM+.
Ποιος ήταν ο Ρομπέν των Δασών;
Αλλά ποια είναι η αλήθεια πίσω από τη συνεχιζόμενη εμμονή με τον αγαπημένο παράνομο;
Μία από τις πρώτες γραπτές αναφορές σε μορφή που θυμίζει τον Ρομπέν των Δασών προέρχεται από τον μεσαιωνικό ποιητή Τζέφρι Τσόσερ, ο οποίος μνημονεύει τον «haselwode where joly Robyn played». Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι η καταγωγή του μπορεί να συνδέεται με τη δοξασία του παγανιστικού συμβόλου της γονιμότητας, του Πράσινου Ανθρώπου (Green Man), οι ιστορίες του οποίου χρονολογούνται ήδη από τον 4ο αιώνα. Ωστόσο, εκτός από την αναφορά του Τσόσερ, δεν υπάρχει ουσιαστικό ίχνος του Ρομπέν των Δασών της λαϊκής φαντασίας στα μεσαιωνικά κείμενα και τα αρχεία.
Ένας άνδρας με το όνομα Ρομπέν Χουντ καταγράφεται ως υπηρέτης του ηγουμένου του Σίρενστερ τον 13ο αιώνα και λέγεται ότι σκότωσε έναν άνδρα το 1216. Όμως αυτός ο Ρομπέν προερχόταν από το Γκλόστερσιρ, όχι από το Νότιγχαμ. Ένας άλλος Ρομπέν Χουντ αναφέρεται στο Ντάραμ, αλλά τα αρχεία δείχνουν ότι ήταν νομοταγής. Ένας τρίτος παράνομος, ο Ρόμπερτ του Γουέδερμπι, περιγράφεται ως «παράνομος και κακοποιός της χώρας μας» και κυνηγήθηκε από τον σερίφη του Γιορκσάιρ το 1225. Μετά τη σύλληψή του εκτελέστηκε, μια ιστορία όμως που δεν ταιριάζει με τον θρυλικό Ρομπέν, ο οποίος λέγεται ότι πέθανε στο κρεβάτι του.
Η πρώτη εκτενής έντυπη αναφορά στον ήρωα ήταν η μπαλάντα A Geste of Robyne Hood and his Meiny, που δημοσιεύθηκε γύρω στο 1500 και διηγήθηκε ιστορίες για τον Ρομπέν, τον Μικρό Τζον και τον μοχθηρό σερίφη του Νότιγχαμ. Η αφήγηση ολοκληρώνεται με τον βασιλιά να επισκέπτεται μεταμφιεσμένος το δάσος του Σέργουντ και να χαρίζει βασιλική χάρη στον Ρομπέν. Η μπαλάντα περιλάμβανε και τη χαρακτηριστική φράση «He did pore men much good», που γέννησε την ιδέα του ευεργετικού παράνομου, παρότι δεν υπάρχει καμία αποδεδειγμένη βάση για την ύπαρξη ενός τέτοιου προσώπου.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Σκωτσέζος ιστορικός, Τζον Μέιτζορ, ανέφερε στο έργο του History of Great Britain τους «διάσημους ληστές Ρόμπερτ Χουντ και Μικρό Τζον, που λυμαίνονταν τα δάση, αλλά λεηλατούσαν μόνο τους πλούσιους». Στο Γιορκσάιρ, κοντά στο μοναστήρι Κέρκλις, υπάρχει ένα μνημείο που ισχυρίζεται, μάλλον αμφίβολα, ότι είναι ο τάφος του Ρομπέν των Δασών, περιφραγμένο με σιδερένια κιγκλιδώματα της βικτωριανής εποχής.
Κάποια πραγματικά πρόσωπα ενδέχεται να ενέπνευσαν τον θρύλο. Ένας από αυτούς ήταν ο μυστηριώδης Χέργουορντ δε Γουέικ, Αγγλοσάξονας ήρωας που αντιστάθηκε στους Νορμανδούς μετά την εισβολή του Γουλιέλμου του Κατακτητή το 1066. Ένας άλλος ήταν ο Φουλκ Φιτζ Γουάριν, παράνομος στα σύνορα της Ουαλίας που αρνήθηκε να δεχτεί την απόφαση του βασιλιά Ιωάννη σε μια κληρονομική διαμάχη και τελικά βρέθηκε ανάμεσα στους βαρόνους που ανάγκασαν τον μισητό μονάρχη να υπογράψει τη Magna Carta στο Ράνιμιντ το 1215, ένα έγγραφο που περιόρισε τις εξουσίες του βασιλιά και εξακολουθεί να τιμάται μέχρι σήμερα.
Ένας τρίτος πιθανός εμπνευστής ήταν ο Ευστάθιος ο Μοναχός (Eustace the Monk), ο οποίος πολέμησε τον βασιλιά Ιωάννη, ζώντας ως παράνομος στο δάσος και χρησιμοποιώντας μεταμφιέσεις όπως ο Ρομπέν. Οι ταξιδιώτες που σταματούσε μπορούσαν να φύγουν ελεύθεροι αν ήταν ειλικρινείς σχετικά με τα χρήματά τους, αναφέρει η Daily Mail.
Στο βιβλίο του Robin Hood: The English Outlaw Unmasked (2010), ο συγγραφέας Ντέιβιντ Μπάλντουιν υποστήριξε ότι ο παράνομος Ρότζερ Γκόντμπερντ ήταν το πραγματικό πρόσωπο πίσω από τον θρύλο. Ο Γκόντμπερντ ηγήθηκε συμμορίας που διέπραξε διαρρήξεις και φόνους στο Λέστερσιρ, το Νότιγχαμσιρ και το Γουίλτσιρ στα τέλη του 13ου αιώνα. Ένα ένταλμα σύλληψής του ανέφερε ότι είχε διαπράξει «τόσες και τόσο μεγάλες ανθρωποκτονίες και ληστείες που κανείς δεν μπορούσε να περάσει από εκείνα τα μέρη χωρίς να συλληφθεί ή να του αφαιρεθούν τα υπάρχοντά του». Παρ’ όλα αυτά, έλαβε βασιλική χάρη, αποδίδοντας τα αδικήματά του στις εμφύλιες συγκρούσεις που ταλάνιζαν τότε την Αγγλία. Η θεωρία του Μπάλντουιν όμως έχει ένα κενό, καθώς ο Γκόντμπερντ έδρασε πάνω από 50 χρόνια μετά τις βασιλείες των Ριχάρδου και Ιωάννη, όπου τοποθετούνται τα περισσότερα επεισόδια του θρύλου του Ρομπέν των Δασών.
Η μεταφορά στον κινηματογράφο και την τηλεόραση
Η ιστορία του Ρομπέν έχει δραματοποιηθεί δεκάδες φορές στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Ο Έρολ Φλιν ενσάρκωσε τον παράνομο ήρωα στην ταινία του 1938 The Adventures of Robin Hood, η οποία παραμένει κλασική και αγαπημένη. Η προσαρμογή του 1991 Robin Hood: Prince of Thieves με τον Κέβιν Κόστνερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τον Μόργκαν Φρίμαν ως τον νεοεισαχθέντα χαρακτήρα Αζίμ, κέρδισε εκ νέου δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια, καθώς περιλάμβανε το εμβληματικό δέντρο Sycamore Gap στο Νορθάμπερλαντ, που καταστράφηκε από βανδάλους το 2023.
Η ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ το 2010, με τον Ράσελ Κρόου ως Ρομπέν, έλαβε μεικτές κριτικές, ενώ κάποιοι επέκριναν την απόπειρά του να υιοθετήσει αγγλική προφορά, η οποία, όπως ειπώθηκε, ακουγόταν ιρλανδική. Στην τηλεόραση, η ερμηνεία του Ρίτσαρντ Γκριν τη δεκαετία του 1950 παραμένει από τις πιο αγαπημένες.
Η νέα παραγωγή Ρομπέν των Δασών προβάλλεται πλέον στο Ηνωμένο Βασίλειο από την πλατφόρμα MGM+, ανανεώνοντας τον διαχρονικό μύθο του ήρωα που κλέβει από τους πλούσιους για να δίνει στους φτωχούς.
