Η ψυχική κατάσταση της βασίλισσας της Μεγάλης Βρετανίας, Βικτωρίας, μετά τη γέννηση του πρωτότοκου γιου της, Εδουάρδου Ζ’, αποκαλύπτεται τώρα μέσα από ημερολόγια που προσφέρουν πρωτοφανή εικόνα για τις σοβαρές ψυχολογικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε η μονάρχης. Η Βικτωρία, εγγονή του διαβόητου «τρελού» βασιλιά Γεωργίου Γ’, υπέφερε από βαριά επιλόχεια κατάθλιψη και τρομακτικές οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις μόλις λίγες μέρες μετά τη γέννηση του μελλοντικού βασιλιά τον Νοέμβριο του 1841.
Όπως αποκαλύπτει το ντοκιμαντέρ του BBC Radio 4 «Queen Victoria’s Nightmares», ο πρίγκιπας Άλμπερτ, σύζυγος και στήριγμα της Βικτωρίας, κάλεσε άμεσα τον γιατρό της για να την εξετάσει. Το ημερολόγιο του Dr Robert Ferguson, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη γέννηση των εννέα παιδιών της, αποκαλύπτει σοκαριστικές λεπτομέρειες για την ψυχική κατάσταση της βασίλισσας: από ανθρώπινα πρόσωπα που μετατρέπονταν σε σκουλήκια έως το συχνό άκουσμα λέξεων στα γερμανικά, που επαναλαμβάνονταν με εμμονικό τρόπο.
Οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις
Τα ημερολόγια παρέμειναν σε ιδιωτικά χέρια μέχρι το 2009, όταν αποκτήθηκαν από το Βασιλικό Κολέγιο Ιατρών, και έκτοτε μόλις λίγοι ειδικοί τα έχουν μελετήσει λεπτομερώς. Η ιστορικός Dr Fern Riddell σημειώνει ότι οι καταγραφές αποδεικνύουν πως η Βικτωρία υπέφερε έντονα από οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις, ενώ ο παρουσιαστής Dr Matthew Sweet επισημαίνει τη μοναδικότητα των ημερολογίων, προσφέροντας «μια ανεπανάληπτη ματιά στον ψυχικό κόσμο της βασίλισσας».
Ο Πολωνός ιστορικός, Mariusz Misztal, από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, που μελέτησε πρώτος σε βάθος τα ημερολόγια, τόνισε ότι αποτελούν την πρώτη τεκμηρίωση για σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα της Βικτωρίας, πέρα από φήμες και φημολογίες. Ο φόβος της βασιλικής οικογένειας για κληρονομική μετάδοση ψυχικών διαταραχών, ιδιαίτερα από τον Γεώργιο Γ’, ήταν υπαρκτός και ο Άλμπερτ φέρεται να ανησυχούσε ότι η Βικτωρία θα μπορούσε να μεταβιβάσει τυχόν προβλήματα στα παιδιά τους.
Παρά τους αυστηρούς κανόνες του Παλατιού, ο Dr Ferguson διατηρούσε ημερολόγιο, καθώς δεν ήταν πλήρους απασχόλησης μέλος του βασιλικού προσωπικού. Η πρώτη επίσκεψη του στον Άλμπερτ και τη Βικτωρία έγινε μόλις λίγες ημέρες μετά τη γέννηση του Εδουάρδου, όταν η βασίλισσα βρισκόταν σε κατάσταση «τρομακτικής» επιλόχειας κατάθλιψης, όπως καταγράφει η Dr Riddell.
«Φλέβες που αιωρούνταν σαν φέρετρα»
Ο γιατρός περιγράφει στα ημερολόγιά του πώς η Βικτωρία ανέφερε ότι έβλεπε «κηλίδες στα πρόσωπα των ανθρώπων που μετατρέπονται σε σκουλήκια» και «φλέβες που αιωρούνται σαν φέρετρα», ενώ άκουγε «λέξεις πάντα ίδιες και πάντα στα γερμανικά». Η ψυχαναλύτρια Susie Orbach υποστηρίζει ότι τα συμπτώματα συνδέονται με αισθήματα ανεπάρκειας και ανασφάλειας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, ενώ η ειδική στην έρευνα ύπνου και ονείρων Dr Caroline Horton θεωρεί ότι οι βασανιστικές εμπειρίες της Βικτωρίας σχετίζονταν κυρίως με εφιάλτες παρά με ψευδαισθήσεις σε κατάσταση εγρήγορσης.
Στο ημερολόγιο, ο Dr Ferguson αναφέρει επίσης ότι η βασίλισσα και ο Άλμπερτ είχαν εκφράσει υποθέσεις για την αιτία των οραμάτων, με τον γιατρό να θεωρεί πως μπορεί να οφείλονται σε κάτι που είχε καταναλώσει. Επιπλέον, η Βικτωρία είχε στο παρελθόν αναστατωθεί από ένα βιβλίο που περιέγραφε εντελώς αποκρουστικά θέματα σχετικά με το σώμα μιας πριγκίπισσας, γεγονός που ενίσχυσε τους φόβους και τις εμμονές της για την απώλεια ελέγχου του σώματός της, το οποίο θεωρούσε ιδιοκτησία του Παλατιού και του Άλμπερτ.
Η παιδική ηλικία και το τέλος
Τα παιδικά τραύματα της Βικτωρίας, όπως η αυστηρή ανατροφή υπό το «Σύστημα Κένσινγκτον» και οι κακοί χειρισμοί του Joseph Conroy, συνέβαλαν επίσης στην ευάλωτη ψυχολογική της κατάσταση. Η εχθρική σχέση με τον πρωτότοκο γιο της και η εμμονική ανάγκη ελέγχου των παιδιών της αντικατοπτρίζουν την παιδική της ανασφάλεια, όπως αναφέρει η Daily Mail.
Η αγάπη της για τον Άλμπερτ παρέμεινε ισχυρή, παρά τις συχνές συγκρούσεις τους. Ο θάνατός του το 1861 σε ηλικία μόλις 42 ετών τη συγκλόνισε, οδηγώντας τη να φορέσει μαύρα για το υπόλοιπο της ζωής της και να εμφανίζεται δημόσια ελάχιστες φορές. Τα ημερολόγια του Dr Ferguson παρέμειναν κρυφά για δεκαετίες, καθώς η δημοσιοποίησή τους θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπρέπεια των ζωντανών μελών της βασιλικής οικογένειας, ενώ οι πρώτες προσπάθειες δημοσίευσης στα τέλη του 19ου αιώνα απορρίφθηκαν για λόγους ιδιωτικότητας.
