Οι ΗΠΑ υπέγραψαν συμφωνία με την Ουκρανία για την από κοινού εκμετάλλευση των ενεργειακών και ορυκτών πόρων της δεύτερης, μετά από μήνες τεταμένων διαπραγματεύσεων. Οι δύο χώρες συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης για να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας από τον πόλεμο με τη Ρωσία.
Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε ότι αυτό δείχνει ότι και οι δύο πλευρές δεσμεύονται για διαρκή ειρήνη και ευημερία στην Ουκρανία. Για το Κίεβο, η συμφωνία θεωρείται απαραίτητη για την πρόσβαση στη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ.
Η Ουκρανία πιστεύεται ότι διαθέτει τεράστια αποθέματα κρίσιμων ορυκτών, όπως γραφίτη, τιτάνιο και λίθιο. Είναι ιδιαίτερα περιζήτητα λόγω της χρήσης τους στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις στρατιωτικές εφαρμογές και στις βιομηχανικές υποδομές.
Η συμφωνία έρχεται εν μέσω εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ με την Κίνα, από όπου προέρχεται το 90% των σημερινών παγκόσμιων αποθεμάτων σπάνιων γαιών.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών το απόγευμα της Τετάρτης, το νεοσύστατο επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης ΗΠΑ-Ουκρανίας αναγνωρίζει τη «σημαντική οικονομική και υλική υποστήριξη» που έχουν παράσχει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ ανέφερε σε δήλωση μέσω βίντεο ότι η συμφωνία θα βοηθήσει «να ξεκλειδώσουν τα αναπτυξιακά περιουσιακά στοιχεία της Ουκρανίας».
Η γλώσσα της ανακοίνωσης δείχνει πολύ μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς την Ουκρανία από ό,τι συνηθίζει η κυβέρνηση Τραμπ, σχολιάζει το βρετανικό BBC. Αναφέρεται σε «εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσίας» και προσθέτει ότι «κανένα κράτος ή πρόσωπο που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τη ρωσική πολεμική μηχανή δεν θα επιτραπεί να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Το Κρεμλίνο δεν έχει ακόμη απαντήσει στη συμφωνία.
Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριντένκο – η οποία πέταξε στην Ουάσινγκτον για να υπογράψει τη συμφωνία την Τετάρτη – δήλωσε σε ανάρτησή της στο X ότι το νέο ταμείο θα «προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις στη χώρα μας». Απαριθμώντας τις διατάξεις της συμφωνίας, είπε ότι θα περιλαμβάνει έργα σε ορυκτά, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αν και οι πόροι θα παραμείνουν στην ιδιοκτησία της Ουκρανίας.
Η εταιρική σχέση θα είναι ισότιμη, σε βάση 50:50, πρόσθεσε, και πρέπει να επικυρωθεί από τους νομοθέτες στο Κίεβο.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι ΗΠΑ θα συνεισφέρουν νέα βοήθεια στο Κίεβο, πρόσθεσε η ίδια, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, συστημάτων αεράμυνας.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα πιέσει για τη συμφωνία ως προϋπόθεση για να προσφέρει στο Κίεβο οποιεσδήποτε μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Το κρίσιμο είναι ότι το σχέδιο της συμφωνίας δείχνει ότι η Ουκρανία θα δώσει στην Ουάσινγκτον πρόσβαση σε ορισμένους από τους φυσικούς της πόρους σε αντάλλαγμα για μελλοντική αμερικανική βοήθεια ασφαλείας. Αλλά αυτό είναι σημαντικά λιγότερο από αυτό που ήθελε ο Τραμπ, που ήταν να πληρωθεί πίσω για όλη την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια που δόθηκε από την έναρξη του πολέμου.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατάφερε να αποσπάσει κάποιες παραχωρήσεις από την Ουάσινγκτον. Η συμφωνία καθυστέρησε αφού οι αμερικανικές αρχές είπαν ότι το Κίεβο προσπαθούσε να κάνει αλλαγές της τελευταίας στιγμής.
Το απόγευμα της Τετάρτης, μια αμερικανική πηγή που γνωρίζει τις συνομιλίες επέκρινε την Ουκρανία για την προσπάθεια να ανοίξει εκ νέου ορισμένους όρους που είχαν προφανώς οριστικοποιηθεί το Σαββατοκύριακο.
Η πηγή είπε ότι τα σημεία που είχαν κολλήσει περιλάμβαναν τη διακυβέρνηση του ταμείου, ζητήματα διαφάνειας και μέτρα για να διασφαλιστεί ότι όλα τα κεφάλαια θα είναι πλήρως ανιχνεύσιμα.
Τα τεχνικά έγγραφα είχαν υπογραφεί την περασμένη εβδομάδα από εκπροσώπους των δύο χωρών.
Η αρχική συμφωνία επρόκειτο να υπογραφεί τον Φεβρουάριο, αλλά κατέρρευσε μετά από μια έντονη ανταλλαγή απόψεων στον Λευκό Οίκο, όταν ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι «τζογάρει με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο».
Η σημαντική ανακάλυψη έρχεται λίγες ημέρες μετά την κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχαν ο Τραμπ και ο Ζελένσκι στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου και καθώς οι συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία συνεχίζονται.
Τηλεφωνώντας στο δίκτυο NewsNation το βράδυ της Τετάρτης, ο Τραμπ δήλωσε ότι πίεσε τον Ζελένσκι στο Βατικανό για να σφραγίσει τη συμφωνία.
«Του έλεγα ότι είναι πολύ καλό αν μπορέσουμε να παράγουμε μια συμφωνία να την υπογράψεις», είπε, «γιατί η Ρωσία είναι πολύ μεγαλύτερη και πολύ ισχυρότερη. Η Ρωσία απλώς προχωράει με γοργούς ρυθμούς».
Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι η συμφωνία θα ανακτήσει την αμερικανική βοήθεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου και «θεωρητικά πολύ περισσότερα».
«Έτσι πήγα σε αυτούς και τους είπα: Κοιτάξτε, πρέπει να πάρουμε σπάνιες γαίες. Έχουν μεγάλες σπάνιες γαίες, δηλαδή ορισμένα ορυκτά, υλικά», δήλωσε ο Τραμπ. «Έχουν πράγματα που πολλά μέρη δεν έχουν. Είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα που έχουν».
