Πότε ένας στίχος είναι «λάθος» και πότε αποδεκτός; Μπορεί μια κοινωνία να εξοργίζεται για το «καθυστερημένο» αλλά να μην αντιδρά στο «αν με πλήγωνες θα σε σκότωνα»;
Ένας σάλος που ξεπέρασε τα όρια της μουσικής σκηνής ξέσπασε γύρω από τον Light και τους μισαναπηρικούς στίχους του νέου του τραγουδιού. Η δημόσια συγγνώμη, η υπόσχεση για αλλαγή των στίχων και η παρέμβαση της ΕΣΑμεΑ έφεραν το ζήτημα της πολιτικής ορθότητας στο προσκήνιο και αυτό είναι πολύ καλό. Αλλά μήπως το έκαναν αυτό μόνο για συγκεκριμένες ομάδες; Γιατί δεν έχει γίνει ο ίδιος ντόρος για τους σεξιστικούς στίχους του καλλιτέχνη; Μήπως η κοινωνία αντιδρά επιλεκτικά στο πολιτικά ορθό; Και πού ακριβώς εμπλέκεται ο ΛΕΞ σε όλα αυτά;
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Γιατί ο Light είναι λάθος
Γενικά ο όρος «political correctness» ή «πολιτική ορθότητα» αναφέρεται στην αποφυγή εκφράσεων ή ενεργειών που θεωρείται ότι αποκλείουν, περιθωριοποιούν ή προσβάλλουν κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες ή ομάδες που γίνονται αντικείμενο διακρίσεων, όπως λόγω φύλου, φυλής, ηλικίας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού.
Όταν, μάλιστα, είσαι τραγουδιστής και το κάθε τραγούδι σου το ακούνε εκατομμύρια νέοι ανά την Ελλάδα έχεις κι ένα χρέος παραπάνω, αφού λειτουργείς ως πρότυπο αλλά και διαμορφώνεις υποσυνείδητα χαρακτήρες και αξίες. Η δημόσια στάση ενός δημοφιλούς τραγουδιστή μπορεί να νομιμοποιήσει ή να απονομιμοποιήσει κοινωνικές συμπεριφορές.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πολιτική ορθότητα στη δημόσια στάση ενός καλλιτέχνη με μεγάλη επιρροή στους νέους δεν αφορά μόνο την ευγένεια ή την αποφυγή προσβολών, αλλά αποτελεί ουσιαστικό μηχανισμό διαμόρφωσης μιας κοινωνίας, είτε ως προς το να γίνει πιο συμπεριληπτική είτε αντίθετα, αναπαράγοντας στερεότυπα και διακρίσεις.
Ο μεγάλος ντόρος έγινε με τους στίχους:
«Το flow είναι retarded στο chain και το AP.
Σε ειδικό σχολείο πηγαίνει
Σκάμε καθυστερημένοι όμως με περιμένει».
Φυσικά -και μπράβο της- η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) αντέδρασε, καταγγέλοντας τον στίχο ως προσβλητικό και επισημαίνοντας ότι περιέχει ακραία ρητορική μίσους και προτροπή σε βία, ενώ να προσθέσουμε ότι αναπαράγει και στερεότυπα και ενισχύει τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις.
Η αντίδραση του Light
Από τη μεριά του, πάντως, ο Light δήλωσε ότι αντιλαμβάνεται το λάθος του και απηύθυνε δημόσια συγγνώμη προς τα Άτομα με Αναπηρία, με μια σειρά βίντεο στο Instagram αλλά και δεσμεύθηκε ότι θα αλλάξει τους στίχους του τραγουδιού.
Καλά νέα για τη μουσική και τη συμπερίληψη.
Γιατί όμως το θυμηθήκαμε τώρα;
Δεδομένου ότι όλοι αποδεχόμαστε πόσο λάθος είναι να βάζεις αυτούς τους στίχους σε τραγούδι σου -και μάλιστα ένα τραγούδι με 475.000 προβολές στο Spotify-, ας το προχωρήσουμε ένα βήμα παρακάτω. Γιατί το θυμηθήκαμε με τους ανάπηρους;
Η τραπ μιλάει κυρίως για θέματα όπως τα χρήματα, η χλιδή, τα ακριβά αυτοκίνητα, τα όπλα, τα ναρκωτικά, η παραβατικότητα, η σεξουαλικότητα και η επιφανειακή επίδειξη ισχύος. Είναι πολύ λάθος το ότι ακούστηκαν προσβλητικοί στίχοι για τα ΑμεΑ μέσα από τους στίχους του Light.
Γιατί όμως κανείς δεν διαμαρτύρεται το ίδιο επίσημα και έντονα για τους στίχους με έμφυλα στερεότυπα, μισογυνισμό, βία, αντιμετώπιση της γυναίκας ως αντικείμενο ή κτήμα;
Είναι αλήθεια ότι η κοινωνική ευαισθητοποίηση απέναντι στα ΑμεΑ έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οι προσβλητικοί στίχοι να προκαλούν άμεσες και έντονες αντιδράσεις, τόσο από θεσμικούς φορείς όσο και από το κοινό. Τα έμφυλα στερεότυπα, ο μισογυνισμός και η βία είναι πολύ περισσότερο διαδεδομένα και εδραιωμένα στη μουσική βιομηχανία -ιδίως σε είδη όπως η τραπ- που συχνά θεωρούνται σχεδόν «φυσιολογικά» ή αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής έκφρασης. Μήπως όμως αυτό πρέπει να αλλάξει;
Ορισμένα τυχαία παραδείγματα από τον ίδιο καλλιτέχνη:
«Πείτε στην πουτ*** μη ξαναμιλήσει
Γιατί έχει ξύλο και μετά γ*** (woa!)»
«Ξέρεις ότι θα σε σκότωνα
Αν με πλήγωνες θα το ‘κανα
Αν με κάποιον άλλο σ’ έπιανα
Ξέρεις ότι θα το τελείωνα
O.J., O.J., O.J. (yah, yah)».
«Όπου και να πάω θα την ψάχνω παντού
Μήπως η π***** μου έχει κάνει voodoo».
«Παριστάνουν κάποιον άλλον τα πουσ****
Μου θυμίζουνε τον Τάκη Ζαχαράτο».«Την έχω μόνο για γα***
Μόλις χύσω σήκω φύγε, περιμένει το ταξί σου, woah»«Άμα θέλει μεγαλύτερα titties
Τότε ο Light θα της τ’ αγοράσει»«Τα πουτ**** όλα κλαίνε για μένα
Στέλνουν τα μου*** τους στο Messenger μου»
Α! Εμπλέκεται και ο ΛΕΞ σε όλα αυτά
Μέσα σε όλα αυτά κάπου εμπλέκεται και ο ΛΕΞ, ο οποίος εκτός του ότι είναι hot topic τελευταία (για την ακρίβεια δεν έχει υπάρξει φασαίος σε media που να σέβεται τον εαυτό του και να μην έχει γράψει τη δική του άποψη για τον ποιητή του περιθωρίου, κι ας μην τον έχει ακούσει ποτέ), έχει γενικά και το όνομα του «καλού παιδιού» στη ραπ, αφού στους στίχους του δεν προσβάλλει ποτέ κανέναν – να το πούμε χοντρά.
Γιατί, λοιπόν, ο ΛΕΞ, ο τραγουδιστής του ενάρετου, να συνεργαστεί με έναν τέτοιο καλλιτέχνη;
Ας ξεκινήσουμε με το γεγονός ότι ο ΛΕΞ (κάθεστε;) δεν είναι θεός και δεν νομίζω ότι θα του άρεσε να τον βλέπει κάποιος ως τέτοιον. Ως άνθρωπος επομένως, ίσως και να κάνει λάθη, όσο κι αν σοκάρει αυτό τους υπόλοιπους ανθρώπους και ίσως να μην χρειάζεται να είμαστε τόσο πολύ αυστηροί μαζί του.
Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε (και κυρίως όσοι είναι και λίγο άσχετοι με αυτό το είδος της μουσικής) ότι η ραπ και η τραπ έχουν ένα βασικό κοινό: Είναι οι μουσικές του «ξεκίνησα από χαμηλά και έφτασα ψηλά». Είναι οι μουσικές που θέλουν να σου πουν ότι ακόμα κι αν έρχεσαι από τα γκέτο, από τα κατώτερα στρώματα, μπορείς να τα καταφέρεις. Επομένως, είναι λογικό να υπάρχουν και τέτοιες συνεργασίες και ας μην ταιριάζουν οι καλλιτέχνες σε όλα. Ακόμη να αναφερθεί ότι συχνά η πολλή ηθικολογία στη μουσική ή το να προσπαθείς με κάποιον τρόπο όλο αυτό να το φέρεις στα μέτρα σου, είναι λογικό να αποτυγχάνει.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με την εκπομπή «Ακόμα δεν είδες τίποτα», άτομο από το περιβάλλον του ΛΕΞ δήλωσε ότι «ήξερε μόνο για το τραγούδι που ηχογράφησε μαζί με τον Light, δεν ήξερε το περιεχόμενο των υπόλοιπων τραγουδιών, δεν όφειλε να το γνωρίζει, και από εκεί και πέρα είναι τελείως αντίθετος με όλο αυτό που έγινε και δεν ταιριάζει όλο αυτό με τη φιλοσοφία, την αισθητική του και τα δικά του τραγούδια».
Το ακούμε.
