Μια μικρή, αλλά ουσιαστική αλλαγή στη διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους και βελτίωση της χοληστερόλης χωρίς μείωση θερμίδων ή αυστηρές δίαιτες. Σύμφωνα με νέα φινλανδική μελέτη, η αντικατάσταση ενός μέρους του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με όσπρια, όπως φασόλια και μπιζέλια, μπορεί να έχει θεαματικά αποτελέσματα στην υγεία.

Η έρευνα, που διεξήχθη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, επικεντρώθηκε σε 51 άνδρες ηλικίας 20 έως 65 ετών. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να περιορίσουν την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος στα 200 γραμμάρια την εβδομάδα, ποσότητα που αντιστοιχεί μόλις στο 5% της συνολικής τους πρόσληψης πρωτεΐνης. Αντί αυτού, ενθαρρύνθηκαν να αυξήσουν την κατανάλωση οσπρίων (κυρίως μπιζελιών και φασολιών faba), ώστε αυτά να αποτελούν περίπου το 20% της συνολικής πρόσληψης πρωτεΐνης.

Οι συμμετέχοντες συνέχισαν να καταναλώνουν κανονικά άλλες πηγές πρωτεΐνης, όπως κοτόπουλο, ψάρι και αυγά, χωρίς να τους ζητηθεί να μειώσουν τις συνολικές θερμίδες ή τις ποσότητες τροφής. Ωστόσο, μέσα σε μόλις έξι εβδομάδες, οι άνδρες της ομάδας αυτής είχαν χάσει κατά μέσο όρο ένα κιλό, χωρίς καμία επιπλέον προσπάθεια.

«Αυτό ήταν πραγματικά εκπληκτικό, γιατί δεν στοχεύαμε στην απώλεια βάρους», δήλωσε στο BBC Science Focus η καθηγήτρια Anne-Maria Pajari, μοριακή διατροφολόγος και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Ζητήσαμε απλώς από τους εθελοντές να περιορίσουν το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και να αυξήσουν την κατανάλωση οσπρίων, χωρίς άλλες αλλαγές.»

Θεαματικά οφέλη για τη χοληστερόλη και τον σίδηρο

Τα αποτελέσματα δεν περιορίστηκαν μόνο στην απώλεια βάρους. Οι συμμετέχοντες που αντικατέστησαν μέρος του κρέατος με όσπρια παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα ολικής και LDL (“κακής”) χοληστερόλης, γεγονός που υποδηλώνει μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων.

Εξίσου εντυπωσιακό ήταν το ότι τα επίπεδα σιδήρου των ανδρών βελτιώθηκαν, παρά τη μείωση του κόκκινου κρέατος, το οποίο θεωρείται παραδοσιακά σημαντική πηγή του συγκεκριμένου θρεπτικού συστατικού.

Η καθηγήτρια Pajari χαρακτήρισε τα αποτελέσματα «πολύ ενθαρρυντικά» και υπογράμμισε ότι η συμμόρφωση των συμμετεχόντων ήταν σχεδόν καθολική: μόνο ένας εθελοντής αποχώρησε από τη μελέτη, κάτι που, όπως είπε, αποτελεί «προσωπικό ρεκόρ».

«Είμαι εξαιρετικά ικανοποιημένη με τα ευρήματα», πρόσθεσε. «Αυτή είναι μια αλλαγή που μπορεί να κάνει ο καθένας, να μειώσει λίγο το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και να καταναλώνει περισσότερες φυτικές τροφές. Ακόμα και μικρές προσαρμογές μπορούν να έχουν μεγάλη σημασία, τόσο για την υγεία μας όσο και για το περιβάλλον».

Γιατί η μελέτη επικεντρώθηκε στους άνδρες

Η ερευνητική ομάδα αποφάσισε να επικεντρωθεί αποκλειστικά σε άνδρες, καθώς σύμφωνα με την καθηγήτρια Pajari, οι άνδρες καταναλώνουν σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες κρέατος σε σχέση με τις γυναίκες. Στη Φινλανδία, όπως εξήγησε, ο μέσος άνδρας τρώει περίπου διπλάσιο κρέας από τη μέση γυναίκα, κάτι που τους καθιστά «πιο ευάλωτη ομάδα» σε προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την υπερκατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος.

Το κόκκινο κρέας περιλαμβάνει το μοσχάρι, το χοιρινό και το αρνί, ενώ το επεξεργασμένο κρέας περιλαμβάνει αλλαντικά, λουκάνικα και μπέικον, τρόφιμα που, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπαθειών και καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η ομάδα ελέγχου και το φαινόμενο της “διατροφικής επίγνωσης”

Η μελέτη περιελάμβανε επίσης μια ομάδα ελέγχου 51 ανδρών, οι οποίοι συνέχισαν να τρώνε 760 γραμμάρια κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος την εβδομάδα (ποσότητα που αντιστοιχούσε στο ένα τέταρτο της συνολικής πρόσληψης πρωτεΐνης τους) χωρίς καθόλου όσπρια.

Οι άνδρες της ομάδας αυτής δεν παρουσίασαν σημαντικές βελτιώσεις στη χοληστερόλη ή στα επίπεδα σιδήρου. Ωστόσο, και αυτοί έχασαν ελαφρώς βάρος, περίπου 300 γραμμάρια κατά μέσο όρο. Η καθηγήτρια Pajari απέδωσε το γεγονός αυτό στο ότι οι συμμετέχοντες, γνωρίζοντας πως παρακολουθούνται, έγιναν πιο συνειδητοποιημένοι σχετικά με τη διατροφή τους.

«Όταν συμμετέχεις σε μια διατροφική δοκιμή, συνειδητοποιείς τι πραγματικά τρως», εξήγησε η ερευνήτρια. «Ακόμη κι αν δεν σου ζητηθεί να αλλάξεις τίποτα, οι άνθρωποι κάνουν ασυναίσθητα πιο υγιεινές επιλογές».

Μικρές αλλαγές, μεγάλα οφέλη

Η μελέτη του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι προσθέτει νέα δεδομένα στη συζήτηση για τη βιώσιμη διατροφή και τις εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα ενθαρρύνουν περισσότερους ανθρώπους να αντικαταστήσουν μέρος του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με φυτικές επιλογές, όπως μπιζέλια, φασόλια και φακές.

«Για την υγεία σας, αλλά και για τον πλανήτη, οι μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά», τόνισε η καθηγήτρια Pajari.