Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως σχετικά με την πώληση για διατροφή εντόμων – σε σκόνη αλλά και σε άλλες μορφές, ενώ οκτώ ακόμη αιτήσεις για άλλα βρώσιμα έντομα αναμένουν την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η απόφαση – που αφορά τον «οικιακό γρύλο», το «κίτρινο αλευροσκουλήκι» και την «αποδημητική ακρίδα» – προκάλεσε σάλο με πλήθος σχολίων και αντιδράσεων. Όμως τα έντομα φαίνεται πως σταδιακά περνάνε στο πιάτο και του δυτικού κόσμου ως μια «εναλλακτική» με «περιβαλλοντικά και διατροφικά οφέλη».

Ήδη κάποια εκτρεφόμενα είδη εντόμων αξιοποιούνται ως συστατικά σε μπάρες δημητριακών, ως άλευρα για μπισκότα ή ψωμί, τηγανητά κι όχι μόνο. Ωστόσο, όπως ανέφερε η ΕΡΤ σε πρόσφατο ρεπορτάζ, ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής τους προορίζεται για χρήση στην κτηνοτροφία, καθώς αποτελεί εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης.

Πρόκειται για έναν αναδυόμενο κλάδο της οικονομίας διεθνώς, μια μεγάλη βιομηχανία που ανθεί με διαρκώς ανοδικούς τζίρους και ποσότητες εκτρεφόμενων εντόμων.

Οι θιασώτες της εισαγωγής των εντόμων στη διατροφή μας, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπογραμμίζουν πως «η κατανάλωση εντόμων… συμβάλλει θετικά στο περιβάλλον, την υγεία και τα μέσα διαβίωσης». Είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και η εκτροφή τους απαιτεί πολύ λιγότερη γη (έως και 98%) και νερό σε σχέση με την κτηνοτροφία και τη γαλακτοκομία, που ευθύνονται για το 14,5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ενδεικτικά η εκτροφή γρύλου εκπέμπει 75% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα από την εκτροφή κοτόπουλου. Επίσης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) η τροφή που χρειάζεται το εν λόγω έντομο είναι έξι φορές λιγότερη από αυτή που καταναλώνουν τα βοειδή για να παράγουν την ίδια ποσότητα πρωτεΐνης.

Όπως αναφέρει ο Ραφαέλ Πέρεζ, επικεφαλής της αρμόδιας αρχής για τον έλεγχο και την ασφάλεια των τροφίμων στην ΕΕ, αναφέρει σε σχετικό σχόλιό του πως «τα έντομα θα συμβάλουν σημαντικά στην επίλυση πολυάριθμων θεμάτων που αντιμετωπίζουμε και θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τον 21ο αιώνα. Στα ζητήματα αυτά περιλαμβάνονται το αυξανόμενο κόστος των ζωικών πρωτεϊνών, η επισιτιστική ανασφάλεια, οι περιβαλλοντικές πιέσεις, η αύξηση του πληθυσμού και η αυξανόμενη ζήτηση πρωτεϊνών μεταξύ των μεσαίων τάξεων».

«Τα έντομα είναι σε αφθονία στον πλανήτη μας, διαθέτουν υψηλές πρωτεϊνικές και θρεπτικές ιδιότητες και ευθύνονται για λιγότερο από το 1% του αποτυπώματος άνθρακα του ζωικού κεφαλαίου. Αποτελούν λοιπόν την ιδανική εναλλακτική διατροφική επιλογή για μια υγιεινή και βιώσιμη δίαιτα. Συμβάλλουν έτσι όχι μόνο στην υγεία μας αλλά και στην υγεία του περιβάλλοντος και, επομένως, στο ίδιο μας το μέλλον» προσθέτει.  

Και μπορεί για πολλούς ευρωπαίους η ιδέα και μόνο κατανάλωσης εντόμων να προκαλεί αποστροφή, ωστόσο στο κόσμο πρόκειται για μια πολύ συνηθισμένη συνήθεια, καθώς σχεδόν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι τα έχουν στη διατροφή τους σε τακτική βάση. Όσοι τα έχουν δοκιμάσει λένε πως η γεύση τους είναι υπόγλυκη, ενώ ενίοτε παραπέμπει και σε ελαιούχο ξηρό καρπό.

Βάσει της απόφασης της Κομισιόν, οι εταιρείες που θα χρησιμοποιούν έντομα στα προϊόντα τους – σε οποιαδήποτε μορφή – θα πρέπει να το αναφέρουν σαφώς στις συσκευασίες. Επιπλέον οφείλουν να αναγράφουν πως «το συστατικό μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε καταναλωτές με γνωστές αλλεργίες στα καρκινοειδή, τα μαλάκια και τα ακάρεα της σκόνης». Η εν λόγω επισήμανση θα εμφανίζεται πολύ κοντά στη λίστα των συστατικών και έτσι ο καταναλωτής θα μπορεί να διαπιστώσει εάν στο τρόφιμο που καταναλώνει, πχ στα μπισκότα ή τα δημητριακά, έχει προστεθεί σκόνη εντόμου.

Πάντως οι ευρωπαίοι φαίνεται πως δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα. Σύμφωνα με έρευνες, μόλις το 10% των πολιτών της γηραιάς ηπείρου δηλώνει πρόθυμο να ανταλλάξει το κρέας με τα έντομα, αν και ένα διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό αναφέρει πως θα μπορούσαν να γίνουν μια εναλλακτική και βιώσιμη πηγή πρωτεΐνης στο μέλλον. Επίσης καταγράφονται διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα σε Γαλλία, Γερμανία και Δανία, σύμφωνα με έρευνα του YouGov, ένα ποσοστό άνω του 20% των πολιτών τους ενδιαφέρεται για την εισαγωγή των εντόμων στη διατροφή τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, πάνω από 1.900 είδη εντόμων έχουν χρησιμοποιηθεί ως τροφή παγκοσμίως και η ΕΕ θα συνεχίσει προς την ίδια κατεύθυνση, υποστηρίζοντας πως οι σχετικές εγκρίσεις για την κατανάλωση των εντόμων συμβάλουν σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς. Μένει να φανεί εάν οι ευρωπαίοι καταναλωτές θα εντάξουν τελικά τα έντομα στη διατροφή τους. Πάντως πολλές εταιρείες, ενθαρρυμένες από τις εγκρίσεις στην Ευρώπη, ποντάρουν ήδη σε μια καταφατική απάντηση. Εξάλλου οι άνθρωποι συνήθισαν για παράδειγμα να τρώνε σαλιγκάρια και βατραχοπόδαρα.