Ακούγεται κάπως… ακραίο, όμως είναι μια από τις πιο διαδεδομένες λαϊκές δοξασίες του καλοκαιριού: αν σε τσιμπήσει τσούχτρα, κατούρα πάνω στο σημείο. Και όσο περίεργο κι αν φαίνεται, πολλοί το έχουν δοκιμάσει – ή το έχουν ακούσει ως «θεραπεία» πρώτης ανάγκης στη θάλασσα. Τι λέει όμως πραγματικά η επιστήμη; Είναι θεραπεία ή μύθος;
Τσούχτρα: Η πιο κλασική περίπτωση του… καλοκαιρινού μύθου
Το τσίμπημα της τσούχτρας είναι επώδυνο και προκαλεί έντονο κάψιμο. Η ιδέα ότι τα ούρα βοηθούν οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να περιέχουν ουσίες με όξινο pH, που υποτίθεται ότι «εξουδετερώνουν» το δηλητήριο.
Κι όμως, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Τα ούρα δεν έχουν σταθερή σύσταση. Αν είναι όξινα, μπορεί να περιορίσουν την εξάπλωση του δηλητηρίου μόνο σε ένα μικρό ποσοστό (γύρω στο 25%). Αν όμως είναι αλκαλικά –κάτι εξίσου πιθανό– μπορεί να κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Συνολικά, η επιστημονική κοινότητα δεν προτείνει τη χρήση ούρων. Αντίθετα, η σύσταση είναι ξεκάθαρη: ξεπλύνετε την περιοχή με θαλασσινό νερό, αφαιρέστε προσεκτικά τα υπολείμματα πλοκαμιών με τσιμπιδάκι και χρησιμοποιήστε ξύδι ή ειδικά σπρέι.
Και με την τσουκνίδα; Ίδιο παραμύθι, άλλο φυτό
Κι εδώ έχει κυκλοφορήσει η θεωρία ότι τα ούρα καταπραΰνουν τον ερεθισμό. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη για κάτι τέτοιο. Το pH των ούρων μπορεί και πάλι να ερεθίσει ακόμα περισσότερο το δέρμα και να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Μια πιο λογική και ασφαλής πρακτική είναι το πλύσιμο με σαπούνι και κρύο νερό ή η χρήση αμμωνίας σε σπρέι.
Ούρα και τσιμπήματα εντόμων: Ούτε καν…
Στην περίπτωση τσιμπημάτων από κουνούπια, σφήκες, μέλισσες ή μυρμήγκια, τα ούρα δεν έχουν καμία θέση. Δεν ανακουφίζουν τον πόνο, δεν μειώνουν το πρήξιμο και –το κυριότερο– μπορεί να φέρουν επιπλέον μικρόβια στην ήδη ερεθισμένη περιοχή. Η σωστή πρακτική εδώ είναι η πλύση με σαπούνι και νερό, η χρήση αντιισταμινικής κρέμας ή παγοκύστης, και η αποφυγή ξυσίματος.
Ούρα και επιβιώσεις τύπου Bear Grylls: τι ισχύει γενικά;
Παρότι η χρήση ούρων σε καταστάσεις επιβίωσης παρουσιάζεται συχνά σε τηλεοπτικές σειρές, η ιατρική κοινότητα δεν την ενθαρρύνει. Τα ούρα περιέχουν άλατα και απόβλητα του οργανισμού και δεν είναι στείρα, όπως πολλοί πιστεύουν. Συνεπώς, μπορούν να ερεθίσουν δέρμα που ήδη έχει υποστεί βλάβη.
Συμπέρασμα: Κατούρημα… μόνο για την τουαλέτα
Το «κατούρημα πάνω στο τσίμπημα» είναι ένας επιζήμιος μύθος που επιμένει, αλλά δεν βασίζεται σε ιατρική τεκμηρίωση. Η εφαρμογή ούρων μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και να προκαλέσει επιπλέον ερεθισμό ή μόλυνση. Για κάθε είδους τσίμπημα ή δερματικό ερεθισμό υπάρχουν ασφαλείς και δοκιμασμένες λύσεις, όπως το θαλασσινό νερό, το ξύδι, η αμμωνία και φυσικά τα κατάλληλα σκευάσματα από το φαρμακείο.
