«Το δικαίωμα στην ψήφο είναι η πιο μεγάλη νίκη στην ιστορία των γυναικών στη Σαουδική Αραβία μετά το δικαίωμα στη ζωή». Ηταν το ενθουσιώδες μήνυμα που έστειλε στο twitter το κίνημα Women2Drive την περασμένη Κυριακή, όταν ο βασιλιάς Αμπντάλα ανακοίνωσε ότι από το 2015 οι γυναίκες θα μπορούν να ψηφίζουν και να θέτουν υποψηφιότητα για τις δημοτικές εκλογές και σε δύο χρόνια θα μπορούν να διορίζονται (από τον ίδιο) στο Συμβούλιο της Σούρα, τη συμβουλευτική συνέλευση της χώρας. Δύο εικοσιτετράωρα αργότερα, τα χαμόγελα πάγωσαν.

Δικαστήριο στην Τζέντα καταδίκασε σε 10 βουρδουλιές μια 34χρονη μητέρα επειδή διεκδίκησε στην πράξη το δικαίωμα για το οποίο δίνει μάχη το Women2Drive – δικαίωμα αναγνωρισμένο σε όλες τις χώρες του κόσμου πλην της Σαουδικής Αραβίας. Όπως γράφουν σήμερα «Τα Νέα», η Σαΐμα Γκασανίγια είχε συλληφθεί πίσω από το τιμόνι πολλάκις τις τελευταίες εβδομάδες. Κάθε φορά, η Αστυνομία την πίεζε να υπογράψει δέσμευση πως δεν θα ξαναοδηγήσει. Αρνήθηκε. Είναι μια γυναίκα σπουδασμένη στη Δύση, έχει μεταπτυχιακό. Αρνείται να δεχθεί πως στην πατρίδα της παραμένει πολίτης δεύτερης κατηγορίας που δεν μπορεί να κάνει τίποτα, ούτε καν ιατρική επέμβαση, χωρίς τη συνοδεία ή την έγγραφη άδεια του κηδεμόνα της – πατέρα, αδελφού, συζύγου ή γιου.

Η καταδίκη της προκάλεσε την παγκόσμια κατακραυγή. «Ενα πόδι στο γκάζι, ένα πόδι στο φρένο για τον σαουδάραβα βασιλιά», σχολίασαν οι «Times». «Είναι εξωφρενικό. Πριν από δύο ημέρες, είχαμε μια ένδειξη προόδου. Σήμερα βλέπουμε πως το θρησκευτικό κατεστημένο αντιστέκεται σε κάθε είδους αλλαγή. Θέλουμε να ακούσει ο βασιλιάς για τη Σαΐμα», δήλωσε οργισμένα μια ακτιβίστρια στην Τζέντα. Πολλές γυναίκες πιστεύουν πως ο Αμπντάλα βρίσκεται στο πλευρό τους. Ο ίδιος έχει ταχθεί υπέρ των «προσεκτικών μεταρρυθμίσεων», προ δύο ετών είχε φωτογραφηθεί με μια ομάδα νεαρών φοιτητριών που φορούσαν μόνο τσαντόρ, όχι νικάμπ, φαινόταν όλο το πρόσωπό τους∙ έκτοτε ενέκρινε την ίδρυση μεικτού πανεπιστημίου. Για τους ξένους παρατηρητές, εντούτοις, η όποια μεταρρυθμιστική τάση του ακυρώνεται από τους συντηρητικούς που τον περιβάλλουν, τους μουλάδες που μεριμνούν για την εφαρμογή του ουαχαμπιτισμού. Πώς μπορεί αυτοί να δεχθούν (ή να ανεχθούν) το δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο αλλά όχι στην οδήγηση;

Στη Σαουδική Αραβία, επισημαίνει ο Μπράιαν Πάλμερ στο Slate, οι εκλογές είναι συμβολικές. Μόνο οι μισές έδρες των δημοτικών συμβουλίων – τα οποία ούτως ή άλλως έχουν περιορισμένες εξουσίες – καλύπτονται με εκλογές, οι υπόλοιποι δημοτικοί σύμβουλοι καθώς και οι δήμαρχοι διορίζονται από την οικογένεια Αλ Σαούντ. Η κυβέρνηση έχει δικαίωμα να αναβάλει τις εκλογές, το έχει κάνει ήδη, και επιπλέον η ανακοίνωση του Αμπντάλα δεν έχει ισχύ νόμου. Μπορεί να αλλάξει γνώμη. Ή μπορεί να αλλάξει γνώμη ο διάδοχός του, ο Αμπντάλα είναι 87 ετών. Η οδήγηση όμως θα ήταν πράγματι ένα τεράστιο βήμα προς την απελευθέρωση των γυναικών από την ανδρική εξουσία, θα τους επέτρεπε να μετακινούνται ανεμπόδιστα, θα ανέτρεπε τα οικογενειακά ήθη, θα ενθάρρυνε εκατομμύρια γυναίκες που δεν δουλεύουν (στη Σαουδική Αραβία, οι μισοί πτυχιούχοι πανεπιστημίου είναι γυναίκες, αλλά μόλις 10% των εργαζομένων είναι γένους θηλυκού) να ψάξουν για δουλειά. Για τους μουλάδες, κάθε αλλαγή είναι απειλή.

Ισως ο Αμπντάλα φοβάται περισσότερο την αρνητική δημοσιότητα στο εξωτερικό. Ισως, πάλι, στο λυκόφως της βασιλείας του θέλει να περάσει στην ιστορία της χώρας του ως μεταρρυθμιστής. Η είδηση ήρθε και πάλι μέσω twitter την Πέμπτη από την πριγκίπισσα Αμίρα αλ Ταουίλ: «Δόξα τω Θεώ, η μαστίγωση της Σαΐμα ακυρώθηκε. Χάρη στον αγαπημένο μας βασιλιά. Είμαι βέβαιη πως όλες οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας θα είναι πανευτυχείς».