Οι πολίτες του Ισημερινού καλούνται σήμερα να αποφασίσουν μέσω δημοψηφίσματος για την επιστροφή ξένων στρατιωτικών βάσεων στη χώρα αλλά και για τη σύνταξη νέου Συντάγματος, όπως προτείνει ο πρόεδρος Ντανιέλ Νομπόα, στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Μακάρι η σημερινή ημέρα να μας επιβεβαιώσει πως η δημοκρατία ασκείται, τιμάται και προασπίζεται ψηφίζοντας», δήλωσε η πρόεδρος του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου, Ντιάνα Αταμάιντ, κηρύσσοντας την έναρξη της ψηφοφορίας στις 7:00 τοπική ώρα (14:00 ώρα Ελλάδας). Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 17:00 (μεσάνυχτα Κυριακής ώρα Ελλάδας).
Σε αντάλλαγμα για τη στήριξή του στην Ουάσινγκτον, ο Νομπόα προσδοκά αμερικανική βοήθεια στη μάχη κατά των συμμοριών και των καρτέλ, τα οποία αποτελούν γάγγραινα για τον Ισημερινό, βασική πύλη εξόδου της κοκαΐνης που παράγεται σε Κολομβία και Περού.
Το δημοψήφισμα διεξάγεται σε ένα πρωτοφανές περιβάλλον βίας. Ο Νομπόα υποστηρίζει μια σκληρή γραμμή κατά του οργανωμένου εγκλήματος, όμως πολλές από τις πρωτοβουλίες του έχουν μπλοκαριστεί από τη δικαιοσύνη ως αντίθετες στα θεμελιώδη δικαιώματα.
Ταυτόχρονα, η περιοχή βρίσκεται σε κλίμα υψηλής έντασης, με την εκτεταμένη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Καραϊβική και τον Ειρηνικό, όπου οι ΗΠΑ πλήττουν σκάφη που θεωρούνται ύποπτα για μεταφορά ναρκωτικών.
Σχεδόν 14 εκατομμύρια ψηφοφόροι αναμένεται να απαντήσουν «ναι» ή «όχι» σε τέσσερα ερωτήματα. Η ψήφος είναι υποχρεωτική και τα πρώτα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν λίγο μετά το κλείσιμο της κάλπης.
Πέρα από την επαναφορά ξένων στρατιωτικών βάσεων –που είχαν απαγορευτεί το 2008– και τη σύνταξη νέου Συντάγματος, οι πολίτες θα αποφασίσουν επίσης αν θα σταματήσει η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων και αν θα μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών.
Σύμφωνα με το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Cedatos, προβλέπεται επικράτηση του «ναι» με ποσοστό άνω του 61% στο ερώτημα για τις βάσεις.
«Το λαθρεμπόριο ναρκωτικών είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στο κράτος του Ισημερινού που μπορεί πράγματι να χρειαζόμαστε ξένους στρατιωτικούς οι οποίοι μπορούν να μας βοηθήσουν», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Αντρές, 43χρονος πωλητής που ζήτησε να μην αναφερθεί το επώνυμό του.
Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ιστορικά υψηλά επίπεδα εγκληματικότητας. Το ποσοστό ανθρωποκτονιών ανέρχεται σε 39 ανά 100.000 κατοίκους – το μεγαλύτερο στη Λατινική Αμερική. Το Παρατηρητήριο του Ισημερινού για το οργανωμένο έγκλημα εκτιμά ότι το 2025 θα φθάσει τις 52, αριθμός διπλάσιος του περιφερειακού μέσου όρου.
Από τον Νοέμβριο του 2023, ο Νομπόα έχει εξαπολύσει πόλεμο κατά των εγκληματικών οργανώσεων, με στρατιωτική παρουσία στους δρόμους και τις φυλακές, επιχειρήσεις στα προπύργια των καρτέλ και συχνή επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης – πρακτική που καταγγέλλουν οργανώσεις δικαιωμάτων.
Με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Ισημερινός έχει καταστεί ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον στην περιοχή, στηρίζοντας και τη στρατιωτική της δράση στην Καραϊβική, όπου έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 80 φερόμενοι ως διακινητές ναρκωτικών.
Ο Νομπόα επιδιώκει μέσω του δημοψηφίσματος και τη δημιουργία νέου Συντάγματος, το οποίο θεωρεί απαραίτητο, κρίνοντας το τωρινό ως υπερβολικά επιεικές απέναντι στο έγκλημα. Μέχρι στιγμής δεν έχει δώσει πολλές λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του νέου χάρτη, ο οποίος θα τεθεί εκ νέου σε δημοψήφισμα αφού συνταχθεί.
Ωστόσο, ειδικοί εκτιμούν ότι μια τέτοια αλλαγή θα έχει περιορισμένη επίδραση στα ζητήματα ασφάλειας.
